Τεκμήριο Εντιμότητας και Αθωότητας

Γράφει ο Χρήστος Α. Πλειώτας, δικηγόρος

Στην Ευελπίδων βρέθηκα από Νομική υποχρέωση, στο χώρο των δικαστηρίων και έπεσα πάνω σε προσαγωγή κατηγορουμένων στον Εισαγγελέα υπηρεσίας.

Σε παράταξη τα Μ.Μ.Ε. τηλεόραση και ραδιόφωνα να καλύπτουν με «αναίδεια» την προσαγωγή των συλληφθέντων, οι οποίοι προσπαθούσαν με κινήσεις αυτοματισμού κεφαλής και χειροπεδεμένων χεριών, με κατεβασμένα τα πρόσωπα, να καλύψουν τα χαρακτηριστικά τους.

Όσο δεν ήθελαν οι ίδιοι οι κατηγορούμενοι την διαπόμπευσή τους, άλλο τόσο τα Μ.Μ.Ε. τους τραβούσαν επιδεικτικά και τους διέσυραν.

Και όλα αυτά προ πάσης ενοχής!!!

Απευθύνομαι με το παρόν άρθρο μου σ’ όλους τους ανθρώπους που έχουν ευαισθησία και πιστεύουν στο «ουδείς αναμάρτητος».

Σ’ όλους τους συνανθρώπους μου που πρεσβεύουν ότι ο κάθε άνθρωπος σ’ αυτή τη γη φέρει το σταυρό του μαρτυρίου του και κάνω έκκληση ως νομικός να παύσει επιτέλους αυτό το εμπόριο του πόνου και η καταστρατήγηση του τεκμηρίου της αθωότητος.

Τι σημαίνει τεκμήριο της αθωότητος: Κατά την παρ. 2 άρθρου 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (στο εξής ΕΣΔΑ) κάθε πρόσωπο που κατηγορείται για οποιοδήποτε ποινικό αδίκημα τεκμαίρεται ότι είναι αθώο μέχρι την νόμιμη και αμετάκλητη απόδειξη της ενοχής του.

Η εγγύηση που κατοχυρώνεται στην εν λόγω παράγραφο έχει καθιερωθεί να αποδίδεται ως «τεκμήριο αθωότητος του κατηγορουμένου».

Ο κάθε κατηγορούμενος που προσάγεται στον Ανακριτή ή τον Εισαγγελέα ή το Δικαστήριο για να δικασθεί στο πλαίσιο της εναντίον του ασκηθείσης ποινικής διώξεως, είναι αθώος και όχι ένοχος και ΔΕΝ επιτρέπεται να δέχεται άγρια επίθεση από τηλεοπτικά συνεργεία, ούτε να προβάλλεται στην τηλεοπτική οθόνη η προσαγωγή του, ούτε αξίζει υποβολής επιπόλαιων και συχνά ανόητων ερωτήσεων από αδαείς δημοσιογράφους στο κυνήγι μίας κακώς νοουμένης ενημέρωσης (τηλεθέασης), ούτε είναι στοιχείο νομικού πολιτισμού οι αυθαίρετες δημοσιογραφικές ερμηνείες των αντιδράσεων ατόμων – κατηγορουμένων, που έτσι κι αλλιώς διακατέχονται από ψυχική ταραχή, φόβο και αγωνία για την τύχη τους.

Άλλωστε είναι γνωστό και επιβεβαιωμένο ότι φυσιολογικές αντιδράσεις ψυχικής ταραχής, φόβου και αγωνίας, εντονότερα νοιώθουν οι αθώοι που κατηγορούνται άδικα, απ’ ότι οι πραγματικοί ένοχοι.

Η εισβολή της τηλεόρασης στην ζωή του κατηγορουμένου ή του υπόπτου που προσάγεται στις δικαστικές αρχές, αποτελεί με τον τρόπο που γίνεται, νεοφανή βάρβαρη μεταχείρισή του, που προσβάλει εκτός από την αξιοπρέπειά του, τουλάχιστον το τεκμήριο της αθωότητός του.

Σε μία επαινετή προσπάθεια εξαφάνισης του φαινομένου αυτού ο ν. 2145/1993 (άρθρο 28 εδ β΄) απαγόρευσε με απειλή ποινών, την μετάδοση από την τηλεόραση ή την κινηματογράφηση ή βιντεοσκόπηση των προσώπων που προσάγονται ενώπιον των Δικαστικών ή Εισαγγελικών ή αστυνομικών και λοιπών αρχών.

Αλλά η μέχρι σήμερα τηλεοπτική πρακτική έχει αποδείξει ότι η διάταξη αυτή συχνά παραμένει διακοσμητική.

Όπως επισημαίνει στο βιβλίο του: «Το τεκμήριο της αθωότητας» ο Δικηγόρος Γεώργιος Β. Κάββουρας (εκδόσεις Αντωνίου Ν. Σάκκουλα Αθήνα - Κομοτηνή 2003): «Από την αθωότητα του αντίστοιχου τεκμηρίου διαφέρει κατ’ αρχάς λεκτικά η εντιμότητα, μαζί με την ποιότητα ή ακεραιότητα του ανεπίληπτου πολίτη, για την οποία γίνεται λόγος από τις αρχαιότατες εποχές και η οποία εξελίχθηκε από τους Ρωμαίους.

Η εντιμότητα, η ηθική ποιότητα και η κοινωνική ακεραιότητα του ατόμου, είναι μία ευρύτερη έννοια στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η αθωότητα. Το τεκμήριο της εντιμότητας, διαφέρει από το τεκμήριο της αθωότητας, αφού καλύπτει χρονικά όχι μόνο το παρελθόν, αλλά και το παρόν και το μέλλον, ενώ το τεκμήριο της αθωότητας αναφέρεται μόνον σε ποινικά διωχθείσα και τελεσθείσα στο παρελθόν πράξη!!!».

Φρονώ από την πλευρά μου ότι ο κάθε άνθρωπος διαθέτει υπέρ αυτού το τεκμήριο της εντιμότητος, δηλαδή ηθική ποιότητα και κοινωνική ακεραιότητα.

Ιστορικά η θεοσέβεια και η χρηστοήθεια έδωσε στο άτομο τον χαρακτήρα της «καλής ποιότητας» και ακεραιότητας, ενώ η εκπλήρωση των συμβατικών υποχρεώσεών του και η συμμόρφωσή του με τους απαγορευτικούς κανόνες, του χάρισε την φήμη, του έντιμου και άμεπτου πολίτη.

Επάνω σ’ αυτήν την εντιμότητα του κάθε ανθρώπου στηρίζεται και το τεκμήριο της αθωότητός του, που προϋποθέτει τον γενικότερο σεβασμό της ανθρώπινης αξίας, σ’ ένα κράτος δικαίου που σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Το ελάχιστο συνεπώς που οφείλει ο κάθε ένας εξ’ ημών να πράττει ως χρέος του προς τον εαυτό του και ως εκπλήρωση του υψίστου καθήκοντός του σεβασμού προς την Δημοκρατία, είναι να εξεγείρεται όταν διαπιστώνει πως η εντιμότητα, η ηθική ποιότητα και το τεκμήριο αθωότητας οποιουδήποτε συνανθρώπου του, συνθλίβονται βάναυσα, όταν προ πάσης αμετακλήτου καταδίκης του, στον βωμό επίτευξης ευκαιριακών στόχων – όπως η εύκολη κατάστρωση μιας ενοχής προ της δίκαιης δίκης – επιχειρείται με άκοπο και προκλητικό τρόπο από τα Μ.Μ.Ε., ο διασυρμός και η διαπόμπευση του κάθε υπόπτου ή και κατηγορουμένου πολίτη.