Γράφει ο Γιάννης Μητράκος

Το 1969, η τελευταία χρονιά της δεκαετίας του εξήντα, σημάδεψε μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων και άλλαξε άρδην τη μορφή και τον τρόπο της ζωής στον κόσμο μας! Ήταν μια πολυτάραχη χρονιά γεμάτη αναστατώσεις, διαμάχες και αντιπαραθέσεις, που διαδραματίζονταν κατά κύριο λόγο στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Μ’ αυτές έδινε το στίγμα της η νεολαία της Αμερικής, ενώ τον προηγούμενο χρόνο είχε δώσει το δικό της στίγμα η νεολαία της Ευρώπης με τον μεγαλειώδη Μάη του 1968!

Η γη μας, κυριολεκτικά, βρισκόταν σε αναταραχή! Στις ΗΠΑ αυξάνονταν, με γεωμετρική πρόοδο, οι μαζικές διαμαρτυρίες κατά του πολέμου στο Βιετ Ναμ με τα 35.000 φέρετρα νέων στρατιωτών και τις αποκαλύψεις για τη σφαγή στο Μάι-Λάι, γιγαντωνόταν το παγκόσμιο αντιπολεμικό κίνημα, ξεσπούσαν εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα που αμφισβητούσαν την αμερικανική παντοδυναμία, στο Όλστερ της Ιρλανδίας φούντωναν οι αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ Καθολικών και Προτεσταντών, η Ελλάδα βρισκόταν στο γύψο των συνταγματαρχών, οι Μπήτλς κυκλοφορούσαν το κύκνειο άλμπουμ τους «ABBEY ROAD” και ο Τζον Λένον με τη Γιόκο Όνο προέβαιναν στην ειρηνιστική διαμαρτυρία τους από το κρεβάτι!

Εκείνη τη χρονιά, στις 16 Ιουλίου, εκατοντάδες χιλιάδες θεατές είχαν κατακλύσει, σε απόσταση ασφαλείας, τις παραλίες και τους λόφους γύρω από την εξέδρα εκτόξευσης του Διαστημικού Κέντρου Κένεντι στη Φλόριδα, για να παρακολουθήσουν τη συγκλονιστική στιγμή της εκτόξευσης του διαστημοπλοίου «Απόλλων 11», το οποίο θα οδηγούσε τους αστροναύτες Νηλ ‘Αρμστρονγκ, Μάικλ Κόλινς και Έντουιν «Μπαζ» Όλντριν «από τη γη στη Σελήνη»!
Αυτήν την ιστορική μέρα έπαιρναν «σάρκα και οστά» τα μεγαλεπήβολα σχέδια του οραματιστή Προέδρου των ΗΠΑ Τζον Κένεντι (1917-1963), ο οποίος τον Μάιο του 1961 είχε εξαγγείλει τον πιο μεγάλο στόχο που είχε θέσει ως τότε ο άνθρωπος δηλαδή την κατάκτηση της Σελήνης έως τα τέλη της δεκαετίας του εξήντα!

Μιλώντας στο Κογκρέσο, στις 25 Μαΐου 1961, είχε πει μεταξύ άλλων: «Πιστεύω ότι το έθνος μας πρέπει να αναλάβει την υποχρέωση, προτού περάσει η δεκαετία αυτή, να προσεδαφίσει έναν άνθρωπο στο φεγγάρι και να τον επαναφέρει με ασφάλεια πίσω στη γη. Κανένα άλλο διαστημικό πρόγραμμα της εποχής μας δεν θα είναι περισσότερο εντυπωσιακό για το ανθρώπινο γένος ή περισσότερο σημαντικό για τη μελλοντική εξερεύνηση του διαστήματος»!
Και στην ομιλία του στις 12 Σεπτεμβρίου 1962 στο Πανεπιστήμιο Rice του Χιούστον στο Τέξας, περιέγραψε το όραμά του για την κατάκτηση του διαστήματος με αυτά τα λόγια: «Είναι δύσκολο για το μέσο άνθρωπο να συλλάβει πόσο μακριά και πόσο γρήγορα προχωρήσαμε στην προσπάθειά μας να κατακτήσουμε τον εξωγήινο χώρο. Η εξερεύνηση του διαστήματος θα συνεχιστεί, είτε το θέλουμε, είτε όχι! Είναι ένα από τα μεγαλύτερα εγχειρήματα των αιώνων και ένα έθνος που φιλοδοξεί να διαδραματίσει κάποιο ηγετικό ρόλο στα ανθρώπινα πράγματα δεν μπορεί να μένει ουραγός στην προσπάθεια αυτή. Ανοίξαμε αυτόν τον καινούριο ορίζοντα γιατί υπάρχει νέα γνώση και καινούρια δικαιώματα να αποκτηθούν και να χρησιμοποιηθούν σωστά για την ευημερία και πρόοδο όλων των ανθρώπων της γης.
Η διαστημική επιστήμη, όπως άλλωστε και η πυρηνική, δεν έχει από μόνη της ηθική! Εάν θα ωφελήσει ή θα βλάψει, είναι κάτι που θα εξαρτηθεί από εμάς και μόνον εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες κερδίσουν μια θέση υπεροχής, θα μπορέσουν να είναι βέβαιες ότι ο διαστημικός ωκεανός θα γίνει μια ειρηνική θάλασσα, αντί ένα νέο τρομακτικό θέατρο πολέμου. Το διάστημα μπορεί να εξερευνηθεί, χωρίς να ανάψουν οι φωτιές του πολέμου και χωρίς να επαναλάβει ο άνθρωπος τα λάθη που έκανε, προσπαθώντας να κυριαρχήσει στη γη...».


Ο Πρόεδρος Κένεντι, δυστυχώς, δεν μπόρεσε να δει το όραμά του να υλοποιείται, αφού το νήμα της ζωής του κόπηκε πρόωρα στις 22 Νοεμβρίου 1963 στο Ντάλλας του Τέξας, από τις σφαίρες ενός περίεργου δολοφόνου. Χάρις, όμως, στο όραμά του και τη γενναία απόφασή του, εκταμιεύτηκαν 24 δισεκατομμύρια δολλάρια για το διαστημικό πρόγραμμα «Απόλλων» με το οποίο 24 αστροναύτες πέταξαν πέρα από τα σύνορα της γης και 12 απ’ αυτούς πάτησαν τελικά στο φεγγάρι. Στην προσπάθεια αυτή έχασαν τη ζωή τους τρεις αστροναύτες και άλλοι τρεις κινδύνεψαν να χαθούν στα κρύα βάθη του διαστήματος!

Το πρόγραμμα «Απόλλων» στηρίχτηκε στο μεγαλύτερο και ισχυρότερο πύραυλο που είχε κατασκευαστεί ποτέ: τον «Κρόνος 5» με ύψος 110 μ., διάμετρο 10 μ., βάρος 25.000 τόνων και ύψος όσο ένας μεγάλος ουρανοξύστης 28 ορόφων! Τα εκατομμύρια διαφορετικά κομμάτια, που τον αποτελούσαν, χρειάστηκαν 45 μήνες για να κατασκευαστούν και να συναρμολογηθούν σ’ ένα ενιαίο πυραυλικό σύστημα, που περιλάμβανε 3 επιμέρους ορόφους, στην κορυφή των οποίων βρισκόταν το διαστημόπλοιο «Απόλλων 11»!

Πίσω από την επιτυχή εκτόξευση του «Απόλλων 11» κρύβονταν τρισεκατομμύρια ανθρωποώρες εργασίας και αναρίθμητες δοκιμές σε 20.000 διαφορετικές βιομηχανίες, γεγονός που έδινε αυτοπεποίθηση στους τρεις αστροναύτες για το ταξίδι τους προς τη Σελήνη!

Στις 20 Ιουλίου 1969 η σεληνάκατος «Αετός» με επιβάτες και χειριστές τους Νηλ Αρμστρονγκ και Έντουιν Όλντριν, αποσυνδέθηκε από το θαλαμίσκο «Κολούμπια» του διαστημοπλοίου «Απόλλων 11», όπου παρέμεινε ο τρίτος της αποστολής Μάικλ Κόλινς, ξεκινώντας την κάθοδό της προς τη Σελήνη. Στις 16: 17 ώρα Χιούστον ακούστηκε η φωνή του Όλντριν να ενημερώνει: «Χιούστον, εδώ βάση της Ηρεμίας. Ο «Αετός» προσεδαφίστηκε»! Η σεληνάκατος περνούσε στην ιστορία ως η πρώτη που μετέφερε συνανθρώπους μας σε ένα άλλο ουράνιο σώμα!

Η ανθρωπότητα συγκλονισμένη παρακολουθούσε από την μαυρόασπρη τηλεόραση και από τα ραδιόφωνα τον πρώτο άνθρωπο να κατεβαίνει και να περπατά πάνω στην επιφάνεια της Σελήνης! Ήταν ο αρχηγός της αποστολής Νηλ Άρμστρονγκ που πριν πατήσει το πόδι του στο φεγγάρι είπε αυτά τα λόγια: «Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα»! Αμέσως μετά ακολούθησε ο Όλντριν.

Εκείνο το βράδυ της 20ης Ιουλίου, που αποτυπώθηκε για πρώτη φορά ένα ανθρώπινο χνάρι πάνω στο σκονισμένο σεληνιακό έδαφος, ήταν η κορυφαία κοσμοϊστορική στιγμή για την ανθρωπότητα! Μερικοί τη χαρακτήρισαν ως ανώτερη από την πρώτη χρήση της φωτιάς, από την ανακάλυψη του τροχού και την επινόηση του αρότρου! Κι αυτό γιατί η ανθρωπότητα και η ιστορία της έκτοτε, δεν περιορίζονται μόνο στον πλανήτη γη! Ο κόσμος μας πλέον είναι ολόκληρο το διάστημα και η ιστορία μας αποκτά συμπαντικές διαστάσεις!

Οι Άρμστρονγκ και Όλντριν άφησαν στη Σελήνη μια αμερικάνικη σημαία με τις υπογραφές των τριών αστροναυτών και του τότε Προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον (1913-1994) και την επιγραφή: «Εδώ οι άνθρωποι από τον πλανήτη γη, για πρώτη φορά, πάτησαν το πόδι τους στη Σελήνη, τον Ιούλιο του 1969 μ. Χ.. Ήλθαμε ειρηνικά και εξ ονόματος ολόκληρης της ανθρωπότητας»!

Τον Ιούλιο του 1969 ήμουν δώδεκα χρονών. Μόλις είχα τελειώσει το δημοτικό σχολείο και είχα περάσει με επιτυχία τις εξετάσεις για την είσοδόμου στο γυμνάσιο. Καταγοητευμένος από την κατάκτηση της Σελήνης, όπως όλοι οι πιτσιρικάδες του καιρού εκείνου, δεν έχανα εφημερίδα και περιοδικό που έγραφε γι’ αυτό το τεράστιο άλμα της ανθρωπότητας! Έκοβα με μανία τα ρεπορτάζ, τα επιστημονικά άρθρα και τις φωτογραφίες με τους ήρωες αστροναύτες! Μερικά απ’ αυτά βρίσκονται κιτρινισμένα στο αρχείο μου ως πολύτιμα ενθύμια μιας αξέχαστης εποχής!

Τον Αύγουστο του 1969 πεντακόσιες χιλιάδες νέοι και νέες, απ’ όλες τις γωνιές της Αμερικής, συγκεντρώθηκαν στο κτήμα Μαξ Γιασγκούρ, στο Μπέθελ της Νέας Υόρκης για να συμμετάσχουν στο αξεπέραστο φέστιβαλ του Γούντστοκ, μια μουσική γιορτή ειρήνης και αγάπης, στο οποίο παρουσιάστηκαν καλλιτέχνες και συγκροτήματα όπως ο Τζίμι Χέντριξ, η Τζάνις Τζόπλιν, ο Κάρλος Σαντάνα, οι Crosby, Still, Nash and Young, οι Jefferson Airplane, οι Grateful Dead και άλλοι.

Στις 13 Αυγούστου 1969 η Νέα Υόρκη, με μια ανεπανάληπτη λαοθάλασσα, υποδεχόταν ως ήρωες τους πρωτοπόρους αστροναύτες του «Απόλλων 11»!