Ο Πολιτισμός

Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Είναι το σύνολο των πνευματικών και τεχνικών επιτευγμάτων και κατακτήσεων του ανθρώπου. Είναι η καλλιέργεια, η βελτίωση και ο εκλεπτυσμός των ψυχικών και ηθικών χαρακτηριστικών του. Είναι η αδιάκοπη προσπάθεια και ο συνεχής αγώνας για καλυτέρευση των συνθηκών της ζωής του. Είναι οι πνευματικές αξίες, το επίπεδο μόρφωσης και Παιδείας, ο τρόπος βίωσης και σκέψης του. Είναι η κληρονομιά ενός λαού και η ανάδειξη της ιστορίας του. Είναι το σύνολο της ανθρώπινης δημιουργίας μιας κοινωνίας.

Αντιπροσωπεύει το σύνολο των πνευματικών, υλικών, συνειδησιακών και διανοητικών στοιχείων που χαρακτηρίζουν μια κοινωνία. Αποτελεί έκφραση της ζωής των ανθρώπων και αντανακλά την επιστημονική, τεχνική και κοινωνική πρόοδο.

Περιλαμβάνει τη γνώση, την πίστη, την τέχνη, τα ήθη και έθιμα. Αντικατοπτρίζει τη συγκροτημένη άποψη και δημιουργία, την αλληλουχία καταστάσεων και νοημάτων και το βαθύ αίσθημα διάπλασης και μεταμόρφωσης της ύλης. Αποκαλύπτει τις εσωτερικές ανησυχίες, παρορμήσεις και συναισθήματα, τις μετατρέπει σε πεδίο πλατιάς ανάγνωσης και επικοινωνίας και διευκολύνει την επέκταση και διάδοση των ιδεών και των αξιών. Η πνευματική καλλιέργεια (αξίες, παιδεία, μόρφωση, αισθητική κ.λπ.) διαμορφώνει τον τρόπο συμπεριφοράς των ανθρώπων και συμβάλλει στην ανάπτυξη των στοιχείων που αποτελούν την ταυτότητα των λαών, στα οποία περιλαμβάνονται η εθνικότητα και η γλώσσα.
Η ενασχόληση με τις τέχνες ( γλυπτική, ζωγραφική, μουσική κ.λπ.) και ο βαθμός προαγωγής τους προσδιορίζουν την ποιότητα της εκπαίδευσης και το επίπεδο ευημερίας.

Ο πολιτισμός εξανθρωπίζει, εξημερώνει τα ένστικτα των ανθρώπων, βελτιώνει τη γλώσσα και την επικοινωνία και αντιστέκεται στην ισοπέδωση και εξάλειψη εθνικών πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων και δραστηριοτήτων που προωθεί η παγκοσμιοποίηση.

Σήμερα που η χώρα βάλλεται και κινδυνεύει να χάσει την εθνική της αξιοπρέπεια και υπερηφάνεια, είναι αναγκαία η πρόταξη του πολιτισμού και η λάμψη του πνεύματος, ως προμετωπίδα, απέναντι στην εσκεμμένη και προμελετημένη ταπείνωση.

Ουδέποτε μέχρι σήμερα είδαμε τον πολιτισμό ως πεδίο αντιπαράθεσης και αντίστασης. Ο Ελληνικός πολιτισμός από τα βάθη των αιώνων διαμορφώνει εθνική ταυτότητα και συνείδηση. Το μεγαλείο που αποπνέει από τη δόμηση και οργάνωση του κράτους, τη ζωή, τις συνήθειες, την κουλτούρα, την πνευματική ανάταση και καταξίωση δεν έχει όρια. Αποτελεί ισχυρό όπλο οικουμενικής εμβέλειας, που μπορεί να αντιμετωπίσει την επιδρομή και τη λεηλασία των … εταίρων και συμμάχων. Είναι μια ζώνη άμυνας, ένα ανάχωμα στην κατευθυνόμενη και σκόπιμη απαξίωση. Είναι ταυτόχρονα σημαντικός παράγοντας αλήθειας και προβολής. Το φως είναι λαμπρό και εκτυφλωτικό και δεν προσεγγίζεται. Δε θέλουν, δεν τολμούν, αλλά και δε μπορούν να το σβήσουν. Εξάλλου το χρειάζονται για να βλέπουν.

Είναι ανάγκη να ζωντανέψουν οι αρχαιολογικοί χώροι, τα μουσεία, και οι βιβλιοθήκες. Στα σχολεία – τόποι ζύμωσης των ιδεών, δημιουργίας και αμφισβήτησης – να γίνεται τακτικά μνεία για τις μορφές οργάνωσης της αρχαίας κοινωνίας και για τα σπουδαία και μοναδικά επιτεύγματα και αριστουργήματα. Να αναδειχθούν οι πολιτισμοί που άνθισαν στον Ελλαδικό χώρο και εκπέμπουν ακόμη και σήμερα.

Η δυναμική που αναδύεται από τις νέες προτάσεις, εμφανίσεις και παραστάσεις να στηριχθεί, να προωθηθεί και να επεκταθεί. Είναι η καλύτερη επένδυση, κυρίως για τη νέα γενιά, η οποία παίρνει τη σκυτάλη της χώρας, προκειμένου να αντιμετωπίσει με σθένος και αποφασιστικότητα τις δύσκολες καταστάσεις και τα εθνικά ζητήματα, στην πορεία προς την πρόοδο και την προκοπή.

Οι πολιτιστικοί σύλλογοι υποστηρίζονται στο βαθμό και στο μέτρο που υπηρετούν τα γνήσια στοιχεία της παράδοσης, αναβιώνουν, προάγουν και διαδίδουν τον πολιτισμό στην περιφέρεια. Τα δελτία ειδήσεων να εντάξουν τα πολιτισμικά δρώμενα στο κύριο μέρος της ενημέρωσης και όχι στην τελευταία παράγραφο. Να διευρύνουν το πολιτιστικό τους περιεχόμενο, να γνωστοποιούν και να πληροφορούν ολόπλευρα και αμερόληπτα, να ωθούν και να παροτρύνουν προς την κατεύθυνση της ανακάλυψης των αξιών, που απορρέουν από τα έθιμα και τις παραδόσεις. Να αυξηθούν τα κονδύλια, αλλά να υπάρχει και έλεγχος στις μονάδες παραγωγής πραγματικού πολιτισμού.

Ας γίνει βαθιά αντιληπτό και πιστευτό, ότι η πολιτιστική Παιδεία και η πολιτισμική ενεργοποίηση και κατάκτηση αποτελούν παράγοντες αποτροπής και σημαντικό πλεονέκτημα για τη χώρα. Μπορούν να γίνουν εφαλτήριο για την αντιμετώπιση και το ξεπέρασμα σε μεγάλο βαθμό ακόμη και της ανθρωπιστικής κρίσης.

«Όταν ο ήλιος του πολιτισμού είναι χαμηλά στον ορίζοντα,
ακόμα και οι νάνοι ρίχνουν μεγάλες σκιές ».
Karl Kraus, Αυστριακός συγγραφέας