ΛΑΚΩΝΙΑ. Η Λακωνία αποτελεί ιδανικό προορισμό για κάθε εποχή του χρόνου. Ειδικά το Πάσχα όμως, ο επισκέπτης της μπορεί να απολαύσει μια σειρά ξεχωριστών εθίμων που επιβιώνουν και δίνουν στη μεγάλη αυτή γιορτή της Χριστιανοσύνης, διαφορετικό χαρακτήρα, ιδιαίτερη προσωπικότητα…!

Μεγάλη Εβδομάδα και Πάσχα στη Σπάρτη
Σε αυτά που αξίζει κανείς να δει τη Μεγάλη Παρασκευή στην περιοχή της Σπάρτης δεν μπορούν παρά να μην συγκαταλέγονται:
-Ο εσπερινός στις μονές Αγίων Τεσσαράκοντα και Αγίων Αναργύρων που ακολουθούν πιστά την παράδοση και τελούνται σε κλίμα απόλυτης κατάνυξης
-Η συνάντηση των επιταφίων των ενοριών Αγίου Νικολάου, Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και Οσίου Νίκωνος της Σπάρτης στην Κεντρική Πλατεία της Σπάρτης.

Στα σημαντικά των ημερών και η τελετή της Αγάπης που τελείται στον Μητροπολιτικό Ναό Ευαγγελιστρίας Σπάρτης την Κυριακή του Πάσχα το πρωί και περιλαμβάνει την σύμφωνη με το Βυζαντινό Τυπικό αμφιοφορία του Μητροπολίτη Μονεμβασίας και Σπάρτης και τη λιτανεία της Εικόνας της Ανάστασης του Κυρίου στην πόλη με τη συνοδεία της Φιλαρμονικής του Δήμου Σπάρτης. Μετά τη λήξη της πομπής στο Επισκοπείο πραγματοποιείται διανομή πασχαλινών αυγών από το Μητροπολίτη.

Πάσχα στη Μονεμβασιά
Πάσχα στη Μονεμβασιά σημαίνει κατανυκτικές λειτουργίες στην εκκλησία του Ελκόμενου Χριστού, όλες τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας. Τη Μεγάλη Παρασκευή μοναδικό θέαμα αποτελεί η περιφορά του Επιταφίου στα πλακόστρωτα δρομάκια της μεσαιωνικής πολιτείας που σε μεταφέρουν σε άλλες εποχές...
Όσοι βρίσκονται αυτή τη βραδιά στο Κάστρο ακολουθούν με λευκά κεριά τον Επιτάφιο, ενώ οι ψαλμωδίες αντηχούν στο βράχο της Μονεμβασιάς.

Τα Μεγάλο Σάββατο το ραντεβού δίνεται στην πλατεία με το κανόνι μπροστά στην εκκλησία του Ελκόμενου Χριστού. Το Άγιο Φως περνάει από χέρι σε χέρι και όλοι περιμένουν να ακουστεί το «Χριστός Ανέστη» για να δώσουν το «φιλί της αγάπης».

Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα αναβιώνει στον περίβολο της εκκλησίας του Ελκόμενου το κάψιμο του Ιούδα. Ένα ανθρώπινο ομοίωμα γεμισμένο με ξύλα και άχυρα, στο εσωτερικό του οποίου έχουν τοποθετηθεί εκρηκτικά καίγεται με φαντασμαγορικό τρόπο! Μόλις η φωτιά ανάψει, αρχίζει ο χορός των βεγγαλικών!

Πάσχα στη Μάνη
Το ψητό αρνί, τα κόκκινα αυγά και οι γαλατόπιττες είναι εδώ τα τρία απαραίτητα εδέσματα της λαμπρής, παμπάλαια καθιερωμένα.

Πρωί - πρωί μόλις βγει ο ήλιος της Λαμπρής, αρχίζει στα χωριά το ψήσιμο του αρνιού στη σούβλα. Ανάβουν έξω από το σπίτι τη φωτιά με κληματόβεργες, που κάνουν το σφαχτό πιο νόστιμο. Αναλαμβάνει λοιπόν ο πιο έμπειρος του σπιτιού. Αρχίζει το γύρισμα της ξύλινης σούβλας σιγά - σιγά, κι' όχι πολύ κοντά στη φωτιά, για να μην «πάρει», να μη φρυγανισθεί το αρνί πριν της ώρας του. Όσο ροδίζει και ζεσταίνεται, τόσο πλησιάζει τη φωτιά η σούβλα. Δίπλα ετοιμάζονται τα κοκορέτσια, τα γλυκάδια και οι μεζέδες για να συνοδεύσουν τα ποτήρια το κρασί, που θα πιούν οι παρέες των συγγενών και φίλων, περνώντας απ’ τις ψησταριές να πουν τα «Χρόνια Πολλά» και το «Χριστός Ανέστη». Κι αλίμονο σ’ όποιον βρουν να έχει άπαχο αρνί στη σούβλα του.

Είναι ζήτημα φιλοτιμίας στα χωριά το καλό λαμπριάτικο αρνί. Γι' αυτό πολλοί τρέφουν καλά μια ξεχωριστή προβατίνα, τη «μανάρα», που θα γεννήσει το λαμπρινό. Το αρνί αυτό δεν το «αποκόβουν σαν έλθη η ώρα του. Το αφήνουν να πιεί πολύ γάλα από τη μάνα του» Έτσι γίνεται παχύ και νόστιμο και φθάνει συχνά στους πέντε μήνες να ζυγίζει πάνω από 20 κιλά.

Τη Μεγάλη Πέμπτη ο «λαμπρινός» στολίζεται με μια κόκκινη κορδέλα στο λαιμό ή σημαδεύεται, στη ράχη με κόκκινη βαφή. Την ίδια μέρα φθάνουν στο χωριό και οι τσοπάνηδες με το κοπάδι τα μανάρια, που θα αγοράσουν απ’ αυτούς οι πιο πολλοί χωρικοί. «Δεν στέργει όμως η πλάτη των αρνιών αυτών», λεν οι γέροι βοσκοί κι' οι άλλοι ειδικοί. που μαντεύουν τα μελλούμενα της ωμοπλάτης το κόκαλο στον ήλιο. Για να δείξει την τύχη του νοικοκύρη, η «σπάλα» του αρνιού της Λαμπρής, πρέπει να φάει το ζωντανό απ' το χέρι του πολλές φορές, να μείνει καιρό στο σπίτι και να συνδεθεί με αυτόν. Είναι κι αυτό κάπως ένας ακόμα λόγος, που ανατρέφουν τους «λαμπρινούς».

Ένα άλλο έθιμο, σχετικό με τη μαντική και τούτο, γίνεται σε μερικά χωριά με τα κόκκινα αυγά, το δεύτερο αυτό χαρακτηριστικό πασχαλινό φαγώσιμο.
Παραχώνουν στη γη ένα αυγό τη Μεγάλη Πέμπτη και το βγάζουν την Κυριακή. Από τα σχήματα των κηλίδων, που έχουν σχηματισθεί πάνω στο τσόφλι, προλέγουν οι εμπειρικοί τα μέλλοντα.

Τα αυγά, στα χωριά, τα μαζεύουν από τη Μεγάλη Σαρακοστή, που τότε δεν τα τρων γιατί νηστεύουν. Παλαιότερα, ήταν γενική συνήθεια να τα πηγαίνουν στην εκκλησία να τα ευλογήσει ο παπάς, πριν ακόμη τα θάψουν, τη Μεγάλη Πέμπτη.

Άλλο έθιμο, το ζύμωμα. Από την Μεγάλη Πέμπτη ζυμώνουν οι νοικοκυρές από μια λαμπριάτικη κουλούρα, με «επτάζυμο ζυμάρι» για καθέναν του σπιτιού, τους βαφτισιμιούς, τους συγγενείς και τους φίλους - ακόμη και γι’ αυτούς που λείπουν στα ξένα - και ετοιμάζουν τη νόστιμη γαλακόπιτα.

Και να μην ξεχάσουμε τον παραδοσιακό στολισμό των επιταφίων που αναλαμβάνουν με ευλάβεια οι γυναίκες στις κατά τόπους ενορίες των χωριών της Λακωνικής επικράτειας!


Δείτε φωτογραφίες από το Πάσχα στη Μάνη, τη Σπάρτη, τη Μονεμβασιά αλλά και από το στολισμό των επιταφίων.