Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης*

Στην Ελλάδα δεν υφίσταται Συνταγματικό Δικαστήριο και απαιτείται πράξη της δημόσιας διοίκησης για την εφαρμογή μίας δικαστικής απόφασης. Η πράξη της διοίκησης συνήθως καθυστερεί υπερβολικά, επικαλούμενη ως αιτιολογία καθυστέρησης την έλλειψη πόρων για την υλοποίηση της απόφασης. Αντιθέτως η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου ισχύει από την δημοσιευσή της, ως νόμος του κράτους, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη πράξη της δημόσιας διοίκησης. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η αξιοκρατική εκλογή των Δικαστικών του Συνταγματικού Δικαστηρίου, ώστε να λειτουργεί ως ανεξάρτητο Δικαστήριο.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο ελέγχει την συνταγματικότητα των νόμων, έχει αρμοδιότητα να εκδικάζει συνταγματικές προσφυγές πολιτών και ελέγχει τις πράξεις και παραλείψεις όλων των πολιτειακών οργάνων. Κάθε πολίτης δικαιούται να προσφύγει κατά κρατικής πράξης η οποία του θίγει ένα συνταγματικά κατοχυρωμένο ατομικό δικαίωμα. Ως κρατική πράξη νοείται κάθε πράξη καθεμίας από τις τρεις εξουσίες του κράτους, όχι μόνο της εκτελεστικής. Δηλαδή πράξη μπορεί να είναι νόμος, διοικητική πράξη ή δικαστική απόφαση. Αν το Συνταγματικό Δικαστήριο κάνει δεκτή την προσφυγή, τότε ακυρώνει την πράξη. Αν η πράξη είναι δικαστική απόφαση, τότε εξαφανίζει την απόφαση του προηγούμενου δικαστηρίου και αναπέμπει την υπόθεση σε αυτό για επανεκδίκαση. Οι αποφάσεις του είναι δεσμευτικές για όλα τα κρατικά όργανα.

Αρμόδιο για τον έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων, είναι το Συνταγματικό Δικαστήριο. Τα δικαστήρια απευθύνουν προδικαστικό ερώτημα στο Συνταγματικό Δικαστήριο, πριν κληθούν να εφαρμόσουν νόμο, για τον οποίο αμφιβάλουν για την συνταγματικοτητά του.

Το Σ.Δ. Είναι αρμόδιο να εκδικάζει σε δεύτερο βαθμό ενστάσεις που ανακύπτουν από τις εθνικές εκλογές. Το Σ.Δ. Εκδικάζει προσφυγές κατά του προέδρου της Δημοκρατίας ή πρωθυπουργού για σκόπιμη παραβίαση του Συντάγματος ή νόμου και μπορεί να τον κηρύξει έκπτωτο.

Το Σύνταγμα της Ελλάδας δεν προβλέπει σύσταση και λειτουργία Συνταγματικού Δικαστηρίου και απαιτείται αναθεώρηση του Συντάγματος. Το Σ.Δ. Είναι αναγκαίο, διότι ο διάχυτος έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων, δημιουργεί διάφορα προβλήματα. Ειρηνοδίκης μπορεί να κηρύξει μία διάταξη αντισυνταγματική, ενώ υπάρχουν αντίθετες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Το Συνταγματικό Δικαστήριο θα ασκούσε προληπτικό έλεγχο και θα αποφεύγονταν φαινόμενα υποκειμενικής ερμηνείας των νόμων και του Συντάγματος. Θα πρέπει όμως να βρούμε έναν αξιοκρατικό τρόπο εκλογής των δικαστών του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Έναν αξιοκρατικό τρόπο, που θα διασφαλίζει την ανεξαρτησία του οργάνου.

*Δικηγόρος Αθηνών

* Τα άρθρα δεν απηχούν απαραίτητα τη γνώμη του notospress.gr