Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης*

Ο ποινικός κώδικας ορίζει ρητά ότι δεν είναι άδικη η πράξη που τελείται σε περίπτωση άμυνας δηλαδή δεν τιμωρείται. Ο νομικός ορισμός της άμυνας είναι ο εξής: άμυνα είναι η αναγκαία προσβολή του επιτιθέμενου στην οποία προβαίνει κάποιος για να υπερασπισθεί τον εαυτό του ή άλλον από άδικη και παρούσα επίθεση που στρέφεται εναντίον του. Από τον ορισμό αυτό προκύπτουν κάποιες βασικές αρχές που ισχύουν στην νόμιμη άμυνα προκειμένου αυτή να μην τιμωρηθεί.

Καταρχάς θα πρέπει η εναντίον μας επίθεση να είναι άδικη και παράνομη. Έτσι π.χ. κάποιος που πυροβολεί
αστυνομικό που φέρει εντολή εισαγγελέα ή δικαστικό κλητήρα που έρχεται να του κατασχέσει πράγματα δεν είναι σε άμυνα διότι οι ανωτέρω λειτουργούν στα πλαίσια του νόμου. Θα πρέπει άμυνα και επίθεση
να ταυτίζονται χρονικά ή τουλάχιστον να είναι πολύ κοντά π.χ. δεν νοείται άμυνα εάν το θύμα πυροβολήσει τον δράστη μια εβδομάδα μετά.

Η άμυνα οφείλει να είναι η αναγκαία. Αν έχουμε υπέρβαση του αναγκαίου ορίου και μέτρου η πράξη άμυνας ενδέχεται να τιμωρηθεί π.χ. αν κάποιος μας επιτεθεί λεκτικά, η άμυνα με πυροβολισμό θα τιμωρηθεί
για ανθρωποκτονία με πρόθεση. Κριτήρια για το αναγκαίο μέτρο της άμυνας είναι η επικινδυνότητα, το είδος, ο τρόπος και η ένταση της επίθεσης, η βλάβη που επεδίωκε ο επιτιθέμενος. Όταν κάποιος υπερβαίνει
το μέτρο της άμυνας, τιμωρείται αν η υπέρβαση έγινε με πρόθεση, με ποινή ελαττωμένη, ενώ αν έγινε η υπέρβαση από αμέλεια, με την ποινή που προβλέπεται για το αντίστοιχο έγκλημα αμέλειας. Αν η υπέρβαση
οφείλεται στον φόβο ή την ταραχή που του προκάλεσε η επίθεση, τότε μένει ατιμώρητος π.χ. αν διαπιστώσει έντρομος μέσα στην νύχτα ότι έχει μπει διαρρήκτης στην οικία του και τον πυροβολήσει, ακόμα και αν ο
επίδοξος ληστής ήταν άοπλος, τότε ο αμυνόμενος θα κριθεί ατιμώρητος.

Ο αμυνόμενος μπορεί να τιμωρηθεί για παράνομη οπλοκατοχή και οπλοχρησία. Δεν συνιστούν όπλα τα μαχαίρια που η κατοχή τους δικαιολογείται για οικιακή χρήση. Η κατοχή όπλων είναι γενικά παράνομη, εκτός αν ο κάτοχος έχει εφοδιαστεί με ειδική άδεια από την οικεία αστυνομική αρχή. Δεν απαιτείται άδεια για κατοχή αεροβόλου ή ψαροντούφεκου.

*Δικηγόρος Αθηνών

* Τα άρθρα δεν απηχούν απαραίτητα τη γνώμη του notospress.gr