Η εξέγερση

Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Έχουν περάσει 43 χρόνια από τη μεγάλη εκείνη νύχτα της 16ης προς τη 17η του Νοέμβρη του 1973, όταν οι μπούκες των αρμάτων των πραξικοπηματιών σημάδευαν τα στήθη της εξεγερμένης νεολαίας. Ήταν 2 η ώρα το πρωί του Σαββάτου όταν κάτω από τους εκτυφλωτικούς προβολείς του σκοταδισμού και της οπισθοδρόμησης η βία και η τρομοκρατία συνέθλιβαν τη βαριά καγκελόπορτα και μαζί τις ελεύθερες και αγωνιζόμενες ψυχές που τόλμησαν και πρόταξαν αξίες και ιδανικά απέναντι στην εξόντωση, τον αφανισμό και το θάνατο. Μια μεγάλη πληγή προστέθηκε στην καρδιά της αστυνομοκρατούμενης και σκληρά δοκιμαζόμενης χώρας, αλλά και ένας ήλιος – πηγή έμπνευσης, προσδοκίας και ελπίδας – άρχισε να ξεπροβάλλει.

Ήταν ένας αυθόρμητος ξεσηκωμός της νεολαίας των πανεπιστημίων της Αθήνας απέναντι στην κατάλυση των Δημοκρατικών θεσμών και της Δημοκρατίας, τη στέρηση της ελευθερίας, την κατάργηση των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και τη φίμωση. Ήταν μια έξαρση αγανάκτησης, οργής και αντίστασης απέναντι στα ξενόδουλα ανδρείκελα, τα οποία για έξι χρόνια είχαν καταπατήσει, ισοπεδώσει, καταστρέψει και ανατρέψει κάθε έννοια ανθρωπισμού, σεβασμού στην ατομική ιδιαιτερότητα, έκφραση και ζωή. Ήταν μια επαναστατική συνειδητή πνευματική ανάταση, μια υπέρβαση, ένα ξέσπασμα εσωτερικής παρόρμησης απέναντι στις ολοκληρωτικές συμπεριφορές, τις περιχαρακώσεις και τα συρματοπλέγματα. Ήταν μια κραυγή, μια γροθιά απέναντι στη λογοκρισία, στους περιορισμούς, στις διώξεις, στους βασανισμούς, στις εξορίες στα ξερονήσια και στα κάγκελα της απομόνωσης. Ήταν η συνέχεια της πορείας της ιστορίας, μια υπερήφανη, ελεύθερη και αξιοπρεπής στάση στη χώρα που γεννήθηκε η Δημοκρατία και ο πολιτισμός, η οποία επέζησε με μακροχρόνιους πολέμους, επαναστάσεις, ραδιουργίες και προδοσίες και πλήρωσε βαρύ τίμημα με μεγάλες θυσίες και πολλές ανθρώπινες ζωές. Ο Νίκος Μανιός, βουλευτής σήμερα, είπε πριν από λίγες μέρες μιλώντας για το κολαστήριο της Γυάρου: «Στη Γυάρο έμαθα πως ο αγώνας δεν έχει ούτε ημερομηνία γέννησης, ούτε θανάτου, φυσικού ή εξαναγκασμένου».

Η συγκέντρωση, η επίγνωση, ο προσανατολισμός, η πολιτικοποίηση και η έκρηξη των φοιτητών στο Πολυτεχνείο, η συνειδητή αντίδραση και η άοπλη αντίσταση απέναντι στις δουλικές νοοτροπίες και συμπεριφορές, στις προσταγές και στις διαταγές αποτελούν ύψιστη προσφορά στο λαό, την πατρίδα, το έθνος.

Η δύναμη της ελευθερίας και του δικαίου είναι πολύ ισχυρή και δεν ελέγχεται ούτε τιθασεύεται. Όταν καταστρατηγείται ξεπετιέται από τα βάθη της ψυχικής ηρεμίας και ισορροπίας της ανθρώπινης υπόστασης και πραγματικής ύπαρξης. Στηριγμένη στις διαχρονικές ιδέες και πανανθρώπινες αξίες στέκεται ακλόνητη όρθια απέναντι στο φόβο, τον τρόμο, την αγριότητα.

Τα όπλα του στρατεύματος που είχε πληρώσει με στερήσεις και ιδρώτα και συντηρούσε ο Ελληνικός λαός, που ήταν ενταγμένα και προσανατολισμένα στην ασφάλειά του και την προάσπιση της πατρίδας από εξωτερικούς κινδύνους, μια ομάδα στρατιωτικών συνωμοτών (χούντα) τα έστρεψε εναντίον του. Με σκοπό την ταπείνωση,
αλλά και την εξυπηρέτηση ιδιοτελών ή αλλότριων συμφερόντων πάγωσε αντιλήψεις, απόψεις και θέσεις, ώστε να έχει ανοιχτό πεδίο για μονομερείς δραστηριότητες, ενίοτε μειωτικές και διχαστικές, που άγγιξαν και τα όρια της εσχάτης προδοσίας. Οι αποτρόπαιες, τερατώδεις, ειδεχθείς και ανήθικες αυτές ενέργειες εντάσσονται στις βουλητικές πρακτικές συγκεκριμένων θρασύδειλων, που με την επίκληση ανύπαρκτων και φανταστικών απειλών προσπάθησαν να εξαπατήσουν, και σε κάποιο βαθμό το κατάφεραν τμήμα του πληθυσμού. Οι προηγούμενες κρυφές κινήσεις, οι δόλιες πράξεις (σαμποτάζ) και οι υπόγειες διαδρομές και διασυνδέσεις τους, τούς κατατάσσουν στα σκοτεινά και ύπουλα υποκείμενα της κατάδοσης και του χαφιεδισμού.

Η 17η Νοέμβρη 1973 είναι ένα φωτεινό σημείο, ένα πατριωτικό παράδειγμα αξιοπρέπειας, υπερηφάνειας και ελευθερίας στην πρόσφατη ιστορία. Είναι η μεγάλη κατάθεση-παρακαταθήκη της νεολαίας και η επιβεβαίωση ότι η υποτέλεια, η επιβολή περιορισμού ή εξάρτησης και η υποταγή, από οπουδήποτε και αν προέρχονται, δεν ταιριάζουν ούτε συμβαδίζουν με την ποιότητα, την ταυτότητα, την ιδιοσυγκρασία, τα οράματα και τις προσδοκίες αυτού του λαού. Ήταν σαφές το τελευταίο άρθρο 114 του τότε Συντάγματος, προτού ανασταλεί από τη δικτατορία που ανέφερε ότι: «Η τήρησις του παρόντος Συντάγματος αφιερούται εις τον πατριωτισμόν των Ελλήνων». (Στο ισχύον Σύνταγμα αντίστοιχο είναι το τελευταίο άρθρο 120 παράγραφος 4).

Ήταν η αρχή του τέλους της τυραννίας, η οποία παρέδωσε την εξουσία στους πολιτικούς τον Ιούλιο του ’74 κάτω και από το βάρος και τη διεθνή κατακραυγή της εξώθησης και υποστήριξης του πραξικοπήματος στην Κύπρο, που είχε αποτέλεσμα τη διχοτόμηση του νησιού.