Γράφει ο Ηλίας Παναγιωτακάκος

Από το «πόθεν έσχες» στο «όθεν λάβεις»: Νύχτα νομοθετούν για τις offshore

Την ώρα που τα εισοδήματα των πολιτών συμπιέζονται ασφυκτικά, που ο πληθωρισμός διαβρώνει την καθημερινότητα και η Ελλάδα καταγράφεται προτελευταία στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, η κυβέρνηση επιλέγει να ασχοληθεί… με τις offshore. Όχι για να τις ελέγξει. Αλλά για να διευκολύνει την πρόσβαση σε αυτές.

Σε μια πολιτική στιγμή που η κοινωνία ζητά περισσότερη διαφάνεια, περισσότερη ηθική, περισσότερη λογοδοσία, η κυβέρνηση επιλέγει το αντίθετο: να θεσμοθετήσει τη συγκάλυψη. Με τροπολογία που πέρασε σχεδόν αθόρυβα, επιτρέπει πλέον τη συμμετοχή συγγενών πολιτικών προσώπων σε εξωχώριες εταιρείες. Το μέτρο δεν είναι τεχνικό. Είναι βαθιά πολιτικό — και ακόμα πιο βαθιά συμβολικό.

Το 2016, με ευρεία συναίνεση, απαγορεύτηκε η συμμετοχή πολιτικών προσώπων και των συγγενών τους σε offshore. Η ρύθμιση εκείνη δεν ήταν απλώς νομική. Ήταν μήνυμα: ότι όσοι νομοθετούν, δεν μπορούν να κρύβονται πίσω από εταιρικά παραβάν με έδρα σε φορολογικούς παραδείσους. Ότι η εντιμότητα είναι και υπόθεση προσώπων, και υπόθεση περιβάλλοντος.

Σήμερα, 14 Μαΐου 2025 νέα αιφνιδιαστική τροπολογία αντιστρέφει αυτή τη λογική. Δεν ακυρώνει ακριβώς τον νόμο, αλλά του τραβάει το χαλί: αν δεν μπορείς εσύ, μπορεί ο αδελφός σου, η σύζυγός σου, το παιδί σου. Η πολιτική κάθαρση γίνεται οικογενειακή ελευθερία. Και η διαφάνεια εξατμίζεται πίσω από δεσμούς αίματος.

Η κυβέρνηση επιμένει ότι η τροπολογία έρχεται για να “ευθυγραμμίσει” τη νομοθεσία με το Σύνταγμα ή με τις αποφάσεις του ΣτΕ. Μα το Σύνταγμα δεν λέει ποτέ ότι “ηθικό είναι ό,τι είναι νόμιμο”. Αντίθετα: η ηθική της πολιτικής προηγείται της νομιμότητας. Και αν η Δικαιοσύνη εντοπίζει προβλήματα σε μια ρύθμιση, το καθήκον της Βουλής δεν είναι να βρει πώς να παρακάμψει το πνεύμα της, αλλά πώς να το ενισχύσει.

Η Ελλάδα δεν είναι πια χώρα αθωότητας. Ούτε πολιτών, ούτε θεσμών. Έχει ζήσει λίστες, σκάνδαλα, παρακολουθήσεις, offshore με ονόματα επωνύμων. Και τώρα καλείται να δεχτεί ότι το μόνο που χρειάζεται για να νομιμοποιηθούν όλα αυτά… είναι ένας συγγενής.

Μόνο που στην πολιτική, δεν υπάρχουν συγγενείς. Υπάρχει ευθύνη. Κι αυτή δεν μεταβιβάζεται.

Δεν είναι μόνο το περιεχόμενο της ρύθμισης. Είναι ο χρόνος, ο τρόπος, η σιωπή. Είναι το μήνυμα που στέλνει: "Δεν πειράζει πού κρύβεται το χρήμα, αρκεί να μη φαίνεται ποιος το κρατά".

Αν η πολιτική ηθική είχε φωνή, θα ζητούσε σήμερα άσυλο. Αν η Δημοκρατία είχε πρόσωπο, θα κοκκίνιζε.