Γράφει ο Παναγιώτης Κομνηνός

Το νεοκλασικό κτήριο του παλαιού Δικαστικού Μεγάρου Σπάρτης είναι στενά συνδεδεμένο με την ιστορία της σύγχρονης πόλης. Είναι πιο κοντά στα δικά μας χρονικά μέτρα σε σχέση με τον απώτερο ιστορικό χρόνο της Σπάρτης. Και πιο κοντά στις ιστορικές μνήμες της πόλης απ’ ό,τι η μακρινή οικουμενική κληρονομιά της άλλοτε κραταιάς πόλης μας.

Ταυτόχρονα με το διάταγμα που υπέγραψε ο βασιλιάς Όθωνας στις 20 Οκτωβρίου 1834 για την οικοδόμηση της νέας πόλης της Σπάρτης, πάνω στα ερείπια της παλαιάς, σε σχέδια του Βαυαρού μηχανικού – γεωμέτρη Fr. Stauffert, το πρώτο δημόσιο κτήριο που κατασκευάστηκε για την στέγαση των Δημόσιων Υπηρεσιών της Λακωνίας, η οποία στέγαση έγινε την 1η Ιανουαρίου 1837 με μεταφορά τους από την μέχρι τότε έδρα της Διοίκησης στο Μυστρά , ήταν εκείνο που εξακολουθεί να υπάρχει επί της οδού Λυκούργου ακριβώς απέναντι από το νέο Δικαστικό Μέγαρο Σπάρτης.

Στο κτήριο αυτό, που ίσως είναι το παλαιότερο Διοικητήριο της σύγχρονης Ελλάδος της Οθωνικής περιόδου, μαζί με τις υπόλοιπες Αρχές του τόπου στεγάστηκε και το Πρωτοδικείο Σπάρτης , ένα από τα πέντε πρώτα της χώρας που συστάθηκαν με β.δ. του Όθωνα στις 16 Οκτωβρίου / 5 Νοεμβρίου 1834 ’’περί του αριθμού, των καθεδρών και της δικαιοδοσίας των δικαστηρίων του Βασιλείου’’ .

Τα Δικαστήρια Σπάρτης συνέχισαν να συστεγάζονται στο ίδιο αυτό κτήριο με τις υπόλοιπες Αρχές του τόπου μέχρις και το 1890 περίπου, οπότε και λόγω σταδιακής μεταστέγασης των τελευταίων σε άλλα οικήματα, παραχωρήθηκε ολόκληρο για αποκλειστική χρήση των Δικαστικών Αρχών. Έκτοτε και μέχρις και την μεταστέγαση των Δικαστηρίων στο νέο σύγχρονο Δικαστικό Μέγαρο Σπάρτης, το οποίο θεμελιώθηκε τον Μάρτιο του 2000 από τον τότε Υπουργό Δικαιοσύνης Ευάγγελο Γιαννόπουλο και εγκαινιάστηκε τον Ιανουάριο του 2004 από τον πρώην Υπουργό Δικαιοσύνης Φίλιππο Πετσάλνικο, το λεγόμενο σήμερα Παλαιό Δικαστικό Μέγαρο ήταν το τοπικό της Θέμιδος Μέλαθρο. Ο ναός της Δικαιοσύνης. Ο φάρος της λειτουργίας και εφαρμογής των νόμων που, όπως και στην υπόλοιπη Χώρα, με τη συνεκτική τους συμπόρευση συντέλεσαν σταδιακά στην εμπέδωση και τον σεβασμό ενός διαρκώς εξελισσόμενου κράτους δικαίου .

Από το κτήριο τούτο δεν έχει μείνει μόνο η ονομασία του ως Παλαιό Δικαστικό Μέγαρο, αλλά το συνοδεύουν και ισχυρές μνήμες ιστορικών γεγονότων, που σημάδεψαν την τοπική τάξη πραγμάτων. Μνήμες λαμπρών παρουσιών και μορφών που τίμησαν την δικαιοσύνη, το δίκαιο αλλά και τον τόπο μας. Νομομαθείς, δικηγόροι, δικαστές, που πολλοί μεγαλούργησαν όχι μόνο στην ιδέα της δικαστικής συλλειτουργίας και της απονομής του δικαίου. Αλλά και πιο πέρα. Στην κοινωνία, στην τοπική αυτοδιοίκηση, στην πολιτική, στις κρατικές λειτουργίες. Που όλοι τους έγραψαν ένα μεγάλο κομμάτι της τοπικής ιστορίας.

Παλαιό μπορεί να είναι και να λέγεται το κτήριο. Οι μνήμες όμως είναι ακριβές αλλά και νωπές. Είναι και τα δύο μαζί μία ιστορία, που ακόμη και για τους αμύητους δεν είναι ξένη και άγνωστη. Αλλά αντίθετα, κατ’ ανεξήγητο τρόπο, είναι γνωστή. Σαν αυτή την απροσδιόριστη αίσθηση μίας εθνικά αρχέγονης άγνωστης γνώσης, που υπάρχει στα εσώτερα της ελληνικής ψυχής και αναπαράγεται στη θέα ή στο άκουσμα κάποιου προγονικού επιτεύγματος.

Μετά τη μεταφορά των δικαστηρίων της Σπάρτης στο νέο δικαστικό μέγαρο, το παλιό παραχωρήθηκε τον Δεκέμβριο του 2005 από την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου στα Γενικά Αρχεία του Κράτους για την εκεί εγκατάστασή τους. Τούτο όμως μέχρι τώρα δεν έχει επιτευχθεί, γιατί το θέμα κυριολεκτικά κόλλησε στα γρανάζια της ελληνικής γραφειοκρατίας, που εξακολουθεί να μην επιτρέπει την έναρξη των εργασιών αποκατάστασης του κτηρίου και τη χρήση του από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους.

Σύμφωνα με πρόσφατη πληροφόρησή μας, η όλη ιστορία αποκατάστασης του κτηρίου βαίνει μεν προς το τέλος της από πλευράς τυπικών προϋποθέσεων και απομένει μόνο η έκδοση της οικοδομικής άδειας από το Τμήμα Πολεοδομίας του Δήμου Σπάρτης, πλην όμως και εφ’ όσον και όταν εκδοθεί αυτή η περίφημη άδεια, θα ανακύψει το τελευταίο και σοβαρότερο δε εμπόδιο, που έχει να κάνει με μία ουσιαστική πλέον προϋπόθεση που είναι η χρηματοδότηση των εργασιών αποκατάστασής του.

Μέχρις ότου πληρωθούν οι ανωτέρω δύο προϋποθέσεις το νεοκλασικό και παλαιότερο δημόσιο κτήριο της Σπάρτης και ίσως και ολόκληρου του νεότερου Ελληνικού Κράτους, που βρίσκεται δίπλα στον Μητροπολιτικό Ναό Σπάρτης, παραπλεύρως του νέου σύγχρονου παιδότοπου, στον ίδιο χώρο όπου και ο περίφημος ανδριάντας του Λυκούργου – έργο του αμερικανού γλύπτη Avard Fairbanks - και ακριβώς απέναντι του νέου Δικαστικού Μεγάρου Σπάρτης από την μία πλευρά και της Βιβλιοθήκης Σπάρτης από την άλλη, θα παραμένει ένα αξιολύπητο δείγμα και ηχηρή αναφορά ακατανόητης τοπικής αδιαφορίας και απραξίας. Ένα πραγματικό μνημείο υπό κατάρρευση. Ολόκληρο τυλιγμένο στο πριν από δύο έτη τοποθετηθέν και κουρελιασμένο σήμερα πλαστικό δίκτυ για προστασία των περαστικών από καταπτώσεις των αποδομημένων από την εγκατάλειψη μελών του κτηρίου… Μία εικόνα ντροπής ανάξια και προσβλητική για μία πόλη του ιστορικού και οικουμενικού μεγέθους της Σπάρτης.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Δικηγορικού Συλλόγου Σπάρτης απηχώντας και εκφράζοντας την εύλογη ανησυχία των δικηγόρων του Πρωτοδικείου Σπάρτης, τόσο ως πολιτών – ομού μετά των υπολοίπων Σπαρτιατών – όσο και ως ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένων ατόμων, λόγω της ιδιαιτερότητας της λειτουργικής σχέσης τους με το εν λόγω κτήριο, για την απαράδεκτη κατάσταση στην οποία τούτο βρίσκεται σήμερα και τον υπαρκτό κίνδυνο κατάρρευσής του, υπομιμνήσκει προς πάσα Αρχή όχι μόνο την ηθική αλλά και την νομική υποχρέωσή τους για άμεση συνδρομή τους στην υπόθεση της αποκατάστασής του.

* Τα άρθρα δεν απηχούν απαραίτητα τη γνώμη του notospress.gr