Θά ζητήσει κανείς συγγνώμη γιά τό γεωπολιτικό φιάσκο «EastMed»;

Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης

Η ΠΡΩΤΗ ἀπόφαση τῆς κυβερνήσεως τοῦ Γεωργίου Παπανδρέου τό 2009 ἦταν ἡ ἀνατροπή… τῆς ἐνεργειακῆς πολιτικῆς τοῦ προκατόχου του Κώστα Καραμανλῆ. Ἐπικαλούμενος περιβαλλοντικούς λόγους ὁ πρώην Πρωθυπουργός καί ἀρχηγός τοῦ ΠΑΣΟΚ ἀκύρωσε τήν χάραξη τοῦ ρωσσικοῦ ἀγωγοῦ South Stream, ὁ ὁποῖος παρέκαμπτε τήν Οὐκρανία καί τήν Τουρκία, ὑποβάθμιζε τά Δαρδανέλλια καί καθιστοῦσε τήν Ἑλλάδα ἐνεργειακό κόμβο διέλευσης ἀερίου πρός τήν Εὐρώπη. Ἰσχυρότατο παίκτη στόν ὁποῖο πολύ δύσκολα θά μποροῦσε νά ἐπιβάλλει κανείς μνημόνια, λιτότητα, τρόικα καί ΔΝΤ. Ἡ στρατηγική ἐκείνη τῆς κυβέρνησης Καραμανλῆ ἦταν πρωτίστως ἐθνική καί ἀντιτουρκική. Οὔτε ἀντιαμερικανική, οὔτε φιλορωσσική. Ὁ ἐναλλακτικός ἀζερικός ἀγωγός IGTB πού ὑποστήριζαν οἱ ΗΠΑ εἶχε ἕνα μειονέκτημα. Διερχόταν ἀπό τουρκικό ἔδαφος καί ὁ Ἐρντογάν ἀπαιτοῦσε νά ἀποκτήσει δικαιώματα μεταπώλησης τοῦ ἀερίου –ὄχι νά εἰσπράττει ἁπλῶς τέλη διελεύσεως. Ἄρα νά κλείνει τήν «κάνουλα» πρός τήν Ἑλλάδα ὅποτε τοῦ «κάπνιζε»!

Παρά τά προφανῆ πλεονεκτήματα τοῦ South Stream –ὁ ὁποῖος ἀνασχεδιάστηκε πλέον καί πρόκειται νά περάσει μόνο ἀπό τουρκικό ἔδαφος μέ τήν ἐπωνυμία ΤurkStream– ὁ Παπανδρέου πιστός στήν Δύση ἔστριψε ἄσοφα τό τιμόνι. Ἐγκατέλειψε τόν ἀγωγό τοῦ Πούτιν καί υἱοθέτησε τό ἀφήγημα τοῦ EastMed. Ἑνός ἀγωγοῦ πού θά ξεκινοῦσε ἀπό τό Ἰσραήλ καί μέ ὑποθαλάσσια σύνδεση μέσῳ Κύπρου, Κρήτης καί Ἰταλίας θά μετέφερε δυτικό φυσικό ἀέριο στήν Εὐρώπη. Γιά νά τήν ἀπαλλάξει ἀπό τήν ρωσσική ἐξάρτηση, δῆθεν. Τήν στρατηγική Παπανδρέου ἀκολούθησαν πιστά ὅλες οἱ μετέπειτα κυβερνήσεις καί ὅλοι οἱ μετέπειτα πρωθυπουργοί ἀπό τό 2011 ἕως σήμερα. Ἐπί δώδεκα συνολικῶς συναπτά ἔτη. Ὁ Λουκᾶς Παπαδῆμος –δι’ ὀλίγον– ὁ Ἀντώνης Σαμαρᾶς (ἐπικουρούμενος ἀπό τόν Εὐάγγελο Βενιζέλο), ὁ Ἀλέξης Τσίπρας καί τώρα ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης. Ἡ λογική ἦταν ὅτι ἡ Ἑλλάς ἀνήκει στήν δυτική συμμαχία, ὅτι ὁ Πούτιν εἶναι ἐχθρός, ὅτι ἡ Ἑλλάς δέν μπορεῖ νά ἔχει πάρε δῶσε μαζί του, ὅτι ἐδῶ εἶναι τά συμφέροντά μας κ.λπ. Τό γεγονός ὅτι ἡ Γερμανία ἄνοιξε τεφτέρια μέ τήν Μόσχα μέ δεύτερο ἀγωγό φυσικοῦ ἀερίου τόν Νord Stream 2 δέν προβλημάτισε ἰδιαιτέρως κανέναν ἀπό τούς ταγούς μας. Χρειάστηκε νά περάσουν δώδεκα ὁλόκληρα χρόνια ἀπό τήν ἡμέρα πού ἐγκαταλείψαμε τόν South Stream γιά νά συνειδητοποιήσουμε αὐτές τίς ἡμέρες κατά τρόπο ὀδυνηρό ὅτι ὁ EastMed ἦταν μία γεωπολιτική φούσκα καί πώς ἡ Ἑλλάς ἔχασε τό 2009 μιά σπάνια γεωπολιτική εὐκαιρία νά ἀνέβει κατηγορία μεταξύ τῶν κρατῶν τῆς ΕΕ. Καί νά ἀποκτήσει ἔτσι πραγματικά τήν ἐθνική ἀνεξαρτησία της. Τό πρῶτο σόκ μᾶς ἦρθε ἀπό τό Ἰσραήλ. Λίγες μέρες μετά τήν ἀποκάλυψη τῆς ἐφημερίδας μας, ὅτι ὁ Πρόεδρος Ἐρντογάν βολιδοσκοπεῖ τόν Πρωθυπουργό τοῦ Ἰσραήλ Βενιαμίν Νετανυάχου γιά συνεργασία γιά τήν ἀξιοποίηση τῶν φυσικῶν πόρων τῆς Μεσογείου, «ἔσκασε» ἡ πρώτη βόμβα. Σύμφωνα μέ δηλώσεις τοῦ Ἰσραηλινοῦ Πρωθυπουργοῦ κυρίου Νετανυάχου τίς ὁποῖες δημοσιεύει ἡ τουρκική ἐφημερίδα Daily Sabah, «τό Ἰσραήλ συνομιλεῖ μέ πολλές χῶρες γιά τήν μεταφορά φυσικοῦ ἀερίου ἀπό τήν Ἀνατολική Μεσόγειο στήν Εὐρώπη. Ἀνάμεσα σέ αὐτές εἶναι καί ἡ Τουρκία». Ἤτοι ὑπάρχει προοπτική πλήρους παράκαμψης τῆς Ἑλλάδος ἀπό τήν χάραξη τοῦ ἀγωγοῦ!

Τό δεύτερο σόκ ἦρθε ἀπό τό γνωστό ΕΛΙΑΜΕΠ, στελέχη τοῦ ὁποίου ἐπιχειρηματολογοῦν σταθερά μέ φανατισμό ὑπέρ τοῦ ἀγωγοῦ EastMed τήν τελευταία δεκαετία. Mε ἄρθρο του στήν ἐφημερίδα «Καθημερινή» ὁ εἰδικός του σύμβουλος κύριος Μ.Λ Μυριάνθης βάζει μέ ὅσα γράφει καί ἐπισήμως τήν ταφόπλακα: δέν πρόκειται νά κατασκευαστεῖ ὁ ἀγωγός. Στό βασικό σενάριο αὐτό πού θά γίνει εἶναι νά μεταφέρουν φυσικό ἀέριο σέ εὐρωπαϊκούς καί ἀσιατικούς προορισμούς Ἕλληνες ἐφοπλιστές μέ πλοῖα LNG, στό δέ …βέλτιστο σενάριο ὁ ἀγωγός θά μικρύνει σέ χωρητικότητα (καθώς θά πωληθοῦν μεγάλες ποσότητες τοῦ κοιτάσματος Λεβιάθαν στήν ἐνεργοβόρα Αἴγυπτο) καί τό πολύ μπορεῖ νά φθάσει μέχρι τήν Κρήτη γιά νά ἱκανοποιήσει τίς ἐνεργειακές της ἀνάγκες! Χάσαμε δηλαδή δώδεκα χρόνια ἀπό τήν ζωή μας γιά νά μᾶς ποῦν στό τέλος οἱ «σύμμαχοί» μας ὅτι τό ἔργο δέν θά γίνει καί ὅτι τά μεγαλεπήβολα σχέδια περί γεωπολιτικῆς ἀναβάθμισης τῆς Ἑλλάδος πού πιπίλιζαν ὡς καραμέλα πέντε πρώην Πρωθυπουργοί καταρρέουν ὡς χάρτινος πύργος. Πρός δόξαν τοῦ κυρίου Πάυατ, ὁ ὁποῖος μᾶς μάλωνε κάθε τρεῖς καί λίγο μή τυχόν καί μολυνθοῦμε ἀπό τήν κακόβουλο ρωσσική ἐπιρροή. Τά ὅσα ἀναφέρει ὡς δικαιολογίες γιά τήν ἐγκατάλειψη τοῦ ἀγωγοῦ EastMed ἀπό τήν Δύση ὁ κύριος Μαριάνθης στό ἄρθρο του εἶναι ἀπό θλιβερά ἕως ἐξοργιστικά καί ἐκθέτουν πέντε Πρωθυπουργούς. Μᾶς λέει πώς ἦταν γνωστό ἀπό τήν ἀρχή ὅτι μόνο τό κόστος τῆς ὑποθαλάσσιας κατασκευῆς τοῦ EastMed (κατά πρόχειρη ἐκτίμηση) ἀνερχόταν στά 6 δισ. εὐρώ καί ἦταν «τεράστιο». Μᾶς λέει ὅτι ὁ EastMed ἀντιμετώπισε ἀπό τήν ἀρχή «πρόβλημα διασφάλισης τῶν ἐλάχιστων ποσοτήτων βεβαιωμένων κοιτασμάτων φυσικοῦ ἀερίου πού ἀπαιτοῦνται πρός μεταφορά». Μᾶς λέει ὅτι ὁ ἀγωγός αὐτός «δέν φαίνεται νά ἔχει ἐξασφαλίσει τίς ἀπαραίτητες ποσότητες πρός ἐξαγωγή φυσικοῦ ἀερίου ἱκανές νά καταστήσουν τό ἔργο χρηματοδοτήσιμο ἀπό τράπεζες καί κοινοπραξίες κοιτασμάτων». Μᾶς λέει ὅτι «ἀκόμη καί ἄν διασφαλιστεῖ ἡ χρηματοδότησή του εἶναι δύσκολο ἄν στό διάστημα μέχρι τό 2050 θά εἶχε μελετηθεῖ, κατασκευαστεῖ, λειτουργήσει καί κυρίως ἀποσβεστεῖ τό μεγάλο ἐπενδεδυμένο κεφάλαιο πού ἀπαιτεῖται γιά ἕνα τεράστιο ἔργο». Μᾶς λέει ὅτι τούτων δοθέντων «τό βασικό σενάριο ἀφορᾷ τήν δραστηριοποίηση στό ἔπακρο τῆς ἑλληνόκτητης ναυτιλίας γιά μεταφορά ἀερίου ἀπό καί πρός τήν Αἴγυπτο σέ εὐρωπαϊκούς καί ἀσιατικούς προορισμούς» –ἡ ἑλληνική ἐπικράτεια (ΑΟΖ καί ἔδαφος) δέν περιλαμβάνεται στό βασικό σενάριο!!

Μᾶς λέει ὅτι τό βέλτιστο σενάριο εἶναι νά συμπράξουμε μέ τό Ἰσραήλ καί τήν Αἴγυπτο γιά τήν κατασκευή ἑνός μικρομεσαίου ἀγωγοῦ 380 χλμ. πού θά κάνει ζεύξη μέ τήν Κρήτη ἀλλά «δέν πρέπει νά ὑπάρχουν αὐταπάτες γιά τήν συνδρομή τῆς ΕΕ στήν χρηματοδότηση». Πλήρης κατάρρευση τῶν ὀνείρων. Στήν πραγματικότητα ὁ κύριος Μαριάνθης μᾶς λέει, μᾶς «λένε», ὅτι δέν θά γίνει ἀγωγός καί ὅτι πρέπει νά διαλέξουμε Χάρυβδη. Τήν στιγμή πού οἱ Ρῶσσοι κατασκευάζουν ἀποδεδειγμένα πραγματικούς ἀγωγούς παρέα μέ τούς Γερμανούς καί τούς Τούρκους, οἱ σύμμαχοι ζητοῦν ἀπό ἐμᾶς νά τσακωθοῦμε μεταξύ μας μέ τούς ἀδελφούς μας Κυπρίους γιά ἕνα ἀμφίβολο διακύβευμα. Γιά νά περάσει ὁ ἀγωγός ἀπό Κυπριακό ἔδαφος καί νά περάσει στήν Τουρκία τό τίμημα θά εἶναι δυσμενής λύση γιά τό Κυπριακό ὑπέρ τῆς Ἄγκυρας πού εἴτε μονά μέ τόν Πούτιν, εἴτε ζυγά μέ τόν Μπάιντεν, βγαίνει κερδισμένη. Γιά νά καταλήξει ὁ ἀγωγός σέ ἑλληνικό ἔδαφος πάλι καί νά σωθοῦν τά προσχήματα καλούμαστε νά «πουλήσουμε» τούς Κυπρίους καί μάλιστα γιά ἕνα σχέδιο πού δέν καθιστᾷ τήν πατρίδα μας ἐνεργειακό κόμβο. Τό ἐρώτημα λοιπόν μετά τήν ὀδυνηρή συνειδητοποίηση τῆς νέας πραγματικότητος εἶναι σαφές καί συγκεκριμένο. Θά ζητήσει κανείς ἀπό τούς πέντε Πρωθυπουργούς τῆς περιόδου 2009-2021, ἰδίως ὁ Παπανδρέου πού τό ἄρχισε συγγνώμη πρός τόν ἑλληνικό λαό γιά τό ἐθνικό ἔγκλημα, τήν τεραστίων διαστάσεων γεωπολιτική φούσκα τοῦ EastMed ἀφοῦ ὅπως γράφει ὁ κύριος Μαριάνθης τούς ἦταν «ὅλα γνωστά ἀπό τήν ἀρχή»; Θά ζητήσει κανείς συγγνώμη ἀπό τόν Κώστα Καραμανλῆ γιά τό τεράστιο γεωπολιτικό φιάσκο τοῦ EastMed πού ἐξαφάνισε τήν χώρα μας ἀπό τόν ἐνεργειακό χάρτη μέ ἀντάλλαγμα κάτι ψίχουλα τύπου TAP;

Υ.Γ: Σημειωτέον ὅτι τήν ὥρα πού ἐτυπώνοντο αὐτές οἱ γραμμές ἔγινε γνωστό ὅτι ἡ Ρωσσία ἀνεκοίνωσε ὅτι συμφώνησε μέ τήν Γερμανία, τήν Ἰταλία, τήν Ἱσπανία καί τήν Γαλλία γιά τήν ἄμεση παραγωγή τοῦ ἐμβολίου Sputnik. Kαἱ ἐμεῖς πού ἀπορρίψαμε τήν πρόταση Λαβρώφ γιά τήν κατασκευή ἐργοστασίου συμπαραγωγῆς τοῦ ἐμβολίου στήν Ἑλλάδα, παλεύουμε γιά τήν ἀνοσία μέ τό ἐμβόλιο AstraZeneca…