Ποιες είναι οι επιπτώσεις της πράσινης μετάβασης στην ενέργεια;

Η αύξηση της παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) αναμένεται να μειώσει σημαντικά το αποτύπωμα άνθρακα τόσο των επιχειρήσεων όσο και των νοικοκυριών, συμβάλλοντας καθοριστικά στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Στις θετικές διαστάσεις συγκαταλέγεται το ότι η δημόσια υγεία εμφανίζει δραστική βελτίωση, με κάποιες μελέτες να δείχνουν υποδιπλασιασμό των θανάτων που προκαλούνται από αέριους ρύπους και σωματίδια που εκλύονται κατά την καύση ορυκτών καυσίμων.

Όπως, επίσης, και το ότι τα έργα ΑΠΕ και η αποκεντρωμένη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με εφαρμογές ΑΠΕ στα κτίρια αλλά και μέσω τεχνολογιών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας μειώνουν την πιθανότητα διακοπής της λειτουργίας λόγω πτώσης της τάσης ή/και τη διακοπή της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος.

Βέβαια, αν και το πρόσημο των επιπτώσεων είναι κυρίως θετικό για το σύνολο της οικονομίας, της κοινωνίας και του περιβάλλοντος, εντούτοις κάποιες αρνητικές επιπτώσεις θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του πλάνου της πράσινης μετάβασης.

Για παράδειγμα, η χρήση ΑΠΕ συνεπάγεται πολύ χαμηλότερες εκπομπές, αλλά και χαμηλότερο αποτύπωμα στη βιοποικιλότητα, ταυτόχρονα όμως θα ασκήσει μακροπρόθεσμα πίεση στη διαθεσιμότητα μεταλλικών πόρων που είναι απαραίτητα για την κατασκευή τους.

Όσον αφορά τις οικονομικές επιπτώσεις, σημαντικές επενδύσεις θα απαιτηθούν και ως εκ τούτου θα υπάρχει θετικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ της χώρας. Η συνολική απασχόληση με τον σωστό σχεδιασμό, αναμένεται να έχει θετικό πρόσημο, με τις νέες θέσεις εργασίας σε έργα ΑΠΕ και έργα ενεργειακής απόδοσης να υπερβαίνουν αυτές που θα χαθούν από την ενεργειακή μετάβαση.

Το δε κόστος της ενέργειας για τους καταναλωτές παρουσιάζει μικτή συμπεριφορά. Από τη μια αναμένεται υψηλό κατά τα αρχικά στάδια της πράσινης ενεργειακής μετάβασης, λόγω του κόστους που απαιτούν τα νέα έργα ΑΠΕ, από την άλλη, η συνεχής διείσδυση των ΑΠΕ με χαμηλό κόστος καυσίμου στο εθνικό μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και η χρήση αποκεντρωμένων ΑΠΕ, όπως φωτοβολταϊκά στέγης, γεωθερμικές αντλίες θερμότητας και μικρές ανεμογεννήτριες, μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στη μείωση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.

Συνεπώς, η σωστή ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών και ο ταυτόχρονος σχεδιασμός ενός σαφούς και ολοκληρωμένου νομοθετικού πλαισίου για την εγκατάσταση τεχνολογιών ΑΠΕ, που να λαμβάνει υπόψη τόσο τα επιστημονικά δεδομένα όσο και τα ιδιαίτερα τοπικά περιβαλλοντικά και κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά, κρίνονται απαραίτητα βήματα για την κοινωνική αποδοχή των έργων που θα απαιτήσει η μετάβαση στον τομέα της ενέργειας.

Απαντήσεις στις προκλήσεις της πράσινης μετάβασης επιχειρεί να δώσει το έργο «Ανθεκτικότητα, Συμπερίληψη και Ανάπτυξη: Προς μια Δίκαιη Πράσινη και Ψηφιακή Μετάβαση των Ελληνικών Περιφερειών» (JustReDI), το οποίο λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0, με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU και υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας.

Το έργο JustReDI υλοποιείται με τη σύμπραξη έξι φορέων και ιδρυμάτων: του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), του Ερευνητικού Κέντρου «ΑΘΗΝΑ», καθώς και του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ) και του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος (ΔιΠΑΕ).

Το JustReDI περιλαμβάνει ένα συνεκτικό σύνολο δράσεων που θα συμβάλλουν στην υλοποίηση των ευρωπαϊκών και εθνικών στρατηγικών για την αναπτυξιακή πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας, μεγιστοποιώντας τον θετικό αντίκτυπο για την τοπική κοινωνία, ελαχιστοποιώντας τις κοινωνικές επιπτώσεις της διττής μετάβασης, ιδίως για τις ευάλωτες ομάδες και περιφέρειες, και ενισχύοντας την οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα υπό το πρίσμα της δίκαιης ανάπτυξης και της συμπερίληψης.

Ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν τις αντιλήψεις που σχηματίζουν οι Έλληνες για τα θέματα αυτά είναι και η έγκυρη δημόσια πληροφόρηση. Έτσι, το έργο περιλαμβάνει μια δράση για την αποτίμηση της αξιοπιστίας των ειδήσεων γύρω από την κλιματική αλλαγή και την πράσινη μετάβαση (Check4Facts).

Περισσότεροι πολίτες συμμετέχοντες στη διαδικασία, περισσότερες ευκαιρίες για βιώσιμη ανάπτυξη.

Εικόνες από FREEP!K