ΕΛΛΑΔΑ. Έντονη δυσαρέσκεια έχει προκαλέσει στην Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ) και την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) ο πλήρης αποκλεισμός τους από τον σχεδιασμό για τη διαχείριση των υδάτων και την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, παρά τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν στη διασφάλιση του πόσιμου νερού για εκατομμύρια πολίτες ανά την επικράτεια.

Στον απόηχο της κυβερνητικής σύσκεψης, η ΕΔΕΥΑ, που εκπροσωπεί θεσμικά 125 ΔΕΥΑ της χώρας, οι οποίες παρέχουν νερό σε 5,2 εκατομμύρια πολίτες, υπενθυμίζει ότι οι δημοτικές αυτές επιχειρήσεις έχουν υλοποιήσει έργα ύψους άνω των 26 δισεκατομμυρίων ευρώ από τη δεκαετία του ’80 και συμβάλλουν καθοριστικά στην προστασία του περιβάλλοντος, με 175 βιολογικούς καθαρισμούς σε λειτουργία. Σήμερα διαχειρίζονται πάνω από 70.000 χλμ. δικτύων ύδρευσης, 30.000 χλμ. αποχέτευσης, έχουν εγκαταστήσει σχεδόν 3 εκατ. υδρόμετρα και ελέγχουν πάνω από 5.500 γεωτρήσεις με το συνολικά παραγόμενο νερό να ανέρχεται περίπου στα 550 εκατομμύρια κυβικά/έτος.

Παρά τις σοβαρές ελλείψεις προσωπικού με υποστελέχωση που φτάνει το 44% και την έκρηξη του ενεργειακού κόστους, οι ΔΕΥΑ, όπως επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση, εκτελούν έργα 3,35 δισ. ευρώ την τρέχουσα περίοδο, με στόχο την αειφόρο διαχείριση του νερού. Όπως αναφέρει η ΕΔΕΥΑ, στα έργα που σχεδιάζουν συμπεριλαμβάνονται φράγματα, αφαλατώσεις και δράσεις μείωσης διαρροών, έχοντας επιτύχει να μη μετακυλίσουν το επιπλέον ενεργειακό κόστος στους καταναλωτές. Κι όλα αυτά, ενώ το ενεργειακό τους κόστος έχει εκτιναχθεί μετά το 2021 από το 19% στο 40% του συνολικού λειτουργικού τους κόστους, αφού λειτουργούν ενεργοβόρες εγκαταστάσεις, και δεν έχουν ενισχυθεί «παρά με τις ανεπαρκέστατες οριζόντιες επιδοτήσεις που δόθηκαν στις ιδιωτικές επιχειρήσεις».

Προειδοποίηση: Το νερό θα ακριβύνει

Η Ένωση τονίζει ότι η πραγματική απειλή της λειψυδρίας δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς τις ΔΕΥΑ και ζητά την ενεργή συμμετοχή της στον εθνικό σχεδιασμό. Εκφράζει την ανησυχία της διότι «διαβλέπει ότι η Πολιτεία θέλει να απεμπολήσει τις ευθύνες της για τις υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης και να μετακυλίσει το κόστος στους πολίτες», ενώ προειδοποιεί ότι «δεν θα δώσει κανένα άλλοθι σε προειλημμένες και συνταγματικά προβληματικές αποφάσεις που αγνοούν τις τοπικές κοινωνίες και την Τοπική Αυτοδιοίκηση και θα επιφέρουν αναπόφευκτα υπερβολικές αυξήσεις της τιμής του νερού και μεγάλες δυσκολίες στην καθολική πρόσβαση σ' αυτό από τους πολίτες» επ ωφελεία επενδυτικών και επιχειρηματικών συμφερόντων.

Παρόμοια στάση τηρεί και η ΚΕΔΕ, η οποία υπενθυμίζει ότι έχει ήδη καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση μεταρρύθμισης για την ύδρευση και την αποχέτευση. Αν και συμφωνεί με την ανάγκη για εθνικό σχεδιασμό και ολιστική προσέγγιση, απορρίπτει κάθε προσπάθεια αναγκαστικής συνένωσης των ΔΕΥΑ. Αντιθέτως, ζητά την αξιοποίηση της εμπειρίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και την εφαρμογή ψηφιακών δικτυώσεων, αντί ενοποιήσεων παρωχημένου τύπου.

Η ΚΕΔΕ ζητά άμεση ενημέρωση για τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης υπογραμμίζοντας πως «η σύγχρονη τεχνολογία έχει "συνταξιοδοτήσει" την παραδοσιακή αντίληψη επίτευξης οικονομιών κλίμακας μέσω της ενοποίησης δομών και έχει αναδείξει την δικτυακή ενοποίηση των λειτουργιών». Απαιτεί πλήρη ενημέρωση για τις εκπονηθείσες μελέτες και τα εναλλακτικά σενάρια και ενεργή συμμετοχή στον σχεδιασμό της δημόσιας πολιτικής διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού, «ώστε στο πλαίσιο μιας ουσιαστικής εταιρικής σχέσης να αντιμετωπίσουμε κατά προτεραιότητα τα προβλήματα που έχουν ορισμένες περιοχές, αλλά και να διασφαλίσουμε την ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών μας στην προστασία αυτού του δημόσιου αγαθού και μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της αντίστοιχης δημόσιας πολιτικής».

Τι λέει η πρόταση ΚΕΔΕ - ΕΔΕΥΑ

Η ΚΕΔΕ μαζί με την ΕΔΕΥΑ έχουν ήδη καταθέσει από τον Μάρτιο του 2024 την πρότασή τους για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας πολιτικής στον τομέα της ύδρευσης και αποχέτευσης. Η πρόταση αυτή στοχεύει στη δημιουργία ενός Εθνικού Συστήματος Ύδρευσης και Αποχέτευσης, βασισμένου στην αρχή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, της τεχνικής βιωσιμότητας και της χρηστής διαχείρισης.

Η πρόταση της ΚΕΔΕ θεμελιώνεται στους εξής άξονες:

Η ύδρευση και η αποχέτευση είναι τοπική υπόθεση: Η μεταρρύθμιση διατηρεί τον πρωτεύοντα ρόλο των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) α’ βαθμού, ενισχύοντας τη διαχείριση σε επίπεδο εγγύτητας και εξυπηρέτησης των πολιτών. Δεν προβλέπεται υποχρεωτική συγχώνευση ΔΕΥΑ ή δημοτικών υπηρεσιών, αλλά επιτρέπονται εθελοντικές συνενώσεις και διαδημοτικές συνεργασίες, με στόχο την επίτευξη οικονομιών κλίμακας.

Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση: Το νέο μοντέλο διακυβέρνησης βασίζεται στην κατανομή ρόλων και αρμοδιοτήτων σε εθνικό, περιφερειακό, νομαρχιακό και τοπικό επίπεδο ώστε να εξασφαλίζεται καλύτερος συντονισμός, αποδοτικότερη εποπτεία και ενίσχυση της διαφάνειας,

Ολιστική προσέγγιση και ενσωμάτωση των πολιτικών για το νερό: Η πρόταση εντάσσει την ύδρευση και αποχέτευση σε μια ολιστική στρατηγική διαχείρισης του υδάτινου κύκλου, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, της αστικοποίησης και των γεωργικών απαιτήσεων.

Ενίσχυση της τεχνικής επάρκειας και διοικητικής ικανότητας: Η πρόταση προβλέπει τη δημιουργία Κοινών Υπηρεσιών (ΚΥΔΕΥΑ) ή Διαδημοτικών ΔΕΥΑ (ΔιαδΕΥΑ) που θα υποστηρίζουν τους μικρούς και υποστελεχωμένους Δήμους, εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε τεχνογνωσία, προσωπικό και συστήματα διαχείρισης.

Επικουρικότητα και οικονομία κλίμακας: Ενισχύεται η συνεργασία και η αλληλοϋποστήριξη μεταξύ των δήμων, προκειμένου να επιτευχθεί καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών, μείωση κόστους και αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομώνλ

Το προτεινόμενο Εθνικό Σύστημα Ύδρευσης και Αποχέτευσης βασίζεται σε υπερτοπικά συστήματα παροχής υπηρεσιών, με δυνατότητα ενσωμάτωσης των υφιστάμενων φορέων (ΔΕΥΑ και υπηρεσίες Δήμων) μέσω εθελοντικών σχημάτων. Οι δύο φορείς επισημαίνουν ότι η δημιουργία και λειτουργία των νέων σχημάτων θα πρέπει να υποστηρίζεται από επαρκή χρηματοδότηση, στελέχωση με εξειδικευμένο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό και πρόσβαση σε ψηφιακά εργαλεία και πληροφοριακά συστήματα

Η πρόταση περιλαμβάνει ένα τριετές Στρατηγικό Πρόγραμμα Εφαρμογής στο πλαίσιο του οποίου θα πραγματοποιηθεί χαρτογράφηση της υφιστάμενης κατάστασης ανά Περιφερειακή Ενότητα, στελέχωση υπηρεσιών με συμβάσεις έργου και κινητικότητα προσωπικού, ψηφιακή αποτύπωση των υποδομών και δημιουργία Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (ΟΠΣ), εκπόνηση διαδημοτικών Επιχειρησιακών Σχεδίων και ενίσχυση της εισπραξιμότητας και της τιμολογιακής συνέπειας. Σε δεύτερο στάδιο θα στελεχωθούν οι φορείς με μόνιμο προσωπικό. Για τον σκοπό αυτό μάλιστα προτείνεται η εξαίρεση των ΔΕΥΑ από τους γενικούς περιορισμούς προσλήψεων, ώστε να μπορούν να στελεχωθούν με εργαζομένους σε κρίσιμες ειδικότητες. Παράλληλα θα ενεργοποιηθούν οι κοινές υπηρεσίες και τα διαδημοτικά σχήματα, ενώ θα αναπτυχθούν συνέργειες με την ΑΑΔΕ και άλλους ελεγκτικούς μηχανισμούς και θα γίνει πλήρης ψηφιοποίηση των διαδικασιών, συμπεριλαμβανομένων GIS, αυτοματισμών και τηλεμετρίας.

Για τον συντονισμό και την υλοποίηση της μεταρρύθμισης προβλέπεται Προγραμματική Σύμβαση, η οποία θα συνυπογραφεί από την Προεδρία της Κυβέρνησης, τα Υπουργεία Εσωτερικών, Περιβάλλοντος, Οικονομικών και Υγείας, τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), την ΚΕΔΕ και την ΕΔΕΥΑ.

Η εφαρμογή της μεταρρύθμισης θα παρακολουθείται από Επιτροπή Καθοδήγησης, που θα λειτουργεί και ως Κυβερνητική Επιτροπή Παρακολούθησης Έργου, με εκπροσώπους όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

Η παρέμβαση της ΕΔΕΥΑ

Με αφορμή τη διυπουργική σύσκεψη για την λειψυδρία και τη διαχείριση των υδάτων στην οποία η Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης (Ε.Δ.Ε.Υ.Α.) δεν εκλήθη σε αντίθεση με τους εκπροσώπους των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, ενώ εκπροσωπεί θεσμικά 125 Δ.Ε.Υ.Α. της χώρας που παρέχουν οικονομικά προσιτό και υγιεινό πόσιμο νερό σε 5,2 εκ. πολίτες της χώρας μας, η Ε.Δ.Ε.Υ.Α. υπενθυμίζει και επισημαίνει προς κάθε κατεύθυνση τα παρακάτω:

Οι Δ.Ε.Υ.Α. από την ίδρυσή τους από τους Δήμους στη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα παρά τα θεσμικά και πραγματικά προβλήματα και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν, έχουν συμβάλει με το έργο τους που εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 26 δις ευρώ, και τις υπηρεσίες τους, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών της περιφέρειας και στην προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος της χώρας μας. Οι περισσότερες «γαλάζιες» σημαίες στις ελληνικές ακτές οφείλονται στους 175 βιολογικούς καθαρισμούς των Δ.Ε.Υ.Α.

Οι 129 Δ.Ε.Υ.Α. της χώρας μας :

  • Διαθέτουν χιλιάδες χώρους αποθήκευσης νερού (δεξαμενές) και ελέγχουν πάνω από 5.500 γεωτρήσεις,
  • Το σύνολο των εγκατεστημένων υδρομετρητών που ανήκουν στον τομέα ευθύνης τους πλησιάζει τα 3 εκατομμύρια,
  • Το συνολικά παραγόμενο νερό ανέρχεται περίπου στα 550 εκατομμύρια κυβικά/έτος,
  • Διαχειρίζονται & συντηρούν πάνω από 70.000 χλμ. δικτύων ύδρευσης
  • Διαχειρίζονται και συντηρούν περίπου 30.000 χλμ. δικτύων αποχέτευσης

Σήμερα, και παρότι οι Δ.Ε.Υ.Α. είναι υποστελεχωμένες σε ποσοστό περίπου 44% σύμφωνα με τα οργανογράμματά τους, εκτελούν έργο στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο που ανέρχεται σε 3,35 δις, ενώ για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας σχεδιάζουν έργα όπως αφαλατώσεις και φράγματα, και δράσεις μείωσης των διαρροών και ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των τοπικών κοινωνιών. Κι όλα αυτά, ενώ το ενεργειακό τους κόστος έχει εκτιναχθεί μετά το 2021 από το 19% στο 40% του συνολικού λειτουργικού τους κόστους, αφού λειτουργούν ενεργοβόρες εγκαταστάσεις, και δεν έχουν ενισχυθεί παρά με τις ανεπαρκέστατες οριζόντιες επιδοτήσεις που δόθηκαν στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, ενώ υπηρετώντας την κοινή ωφέλεια απορρόφησαν το πρόσθετο ενεργειακό κόστος χωρίς να το μετακυλίσουν στους καταναλωτές.

Η Ε.Δ.Ε.Υ.Α. θεωρεί ότι η πραγματική απειλή της λειψυδρίας απαιτεί τον εξορθολογισμό και τη βελτίωση της διαχείρισης των υδατικών πόρων της χώρας μας και κυρίως του αρδευτικού νερού, με μέτρα και λύσεις, ωστόσο, που θα λαμβάνουν υπόψη τις τοπικές συνθήκες, την αρχή της εγγύτητας των υπηρεσιών στον πολίτη και κυρίως την πολυετή και επιτυχή εμπειρία της διαχείρισης του πόσιμου νερού από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Επίσης, η Ε.Δ.Ε.Υ.Α. εκφράζει την ανησυχία της διότι διαβλέπει ότι η Πολιτεία θέλει να απεμπολήσει τις ευθύνες της για τις υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης και να μετακυλίσει το κόστος στους πολίτες.

Με βάση τα παραπάνω, η Ε.Δ.Ε.Υ.Α. ζητά και διεκδικεί την συμμετοχή της στον σχεδιασμό και την λήψη αποφάσεων που αφορούν στη διαχείριση των υδάτων της χώρας μας και επισημαίνει ότι με αίσθημα ευθύνης δεν θα δώσει κανένα άλλοθι σε προειλημμένες και συνταγματικά προβληματικές αποφάσεις που αγνοούν τις τοπικές κοινωνίες και την Τοπική Αυτοδιοίκηση και θα επιφέρουν αναπόφευκτα υπερβολικές αυξήσεις της τιμής του νερού και μεγάλες δυσκολίες στην καθολική πρόσβαση σ΄αυτό από τους πολίτες.

Τέλος, η Ε.Δ.Ε.Υ.Α. ελπίζει ότι θα γίνει ουσιαστικός διάλογος για τα πραγματικά προβλήματα του τομέα υδάτων ώστε να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά προς όφελος των πολιτών και του φυσικού πόρου και όχι για να ικανοποιηθούν επενδυτικά και επιχειρηματικά συμφέροντα.

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις