Γράφει ο Χρήστος Πλειώτας*

«Πρόσφατα είχαμε την τύχη να φιλοξενήσουμε στη Σπάρτη τον πληρεξούσιο Υπουργό εξωτερικών της Ρωσικής Δημοκρατίας και Πρέσβη Evgeny Yurkov, ο οποίος επεσκέφθη την πόλη μας με πρωτοβουλία του προέδρου του ιδρύματος Ελληνορωσικής φιλίας κου Καρόλου Ανδριώτη, εν όψει της επίσημης προτάσεως του Δημάρχου Σπάρτης να ανακηρυχθεί ο πρόεδρος της Ρωσικής Δημοκρατίας επίτιμος Δημότης της πόλεώς μας. Ο τύπος ανέδειξε την επίσκεψη αυτή, η οποία ήταν λιτή όπως επιβάλλετο και κατά την διάρκεια της οποίας διεφάνη πέραν πάσης αμφιβολίας το μεγάλο ενδιαφέρον του Ρώσου Πρέσβη – πληρεξουσίου Υπουργού για την δημιουργία ποικίλων αναπτυξιακών πρωτοβουλιών μεταξύ Δήμου Σπάρτης και Ρωσικής Δημοκρατίας. Η συζήτηση με τον Ρώσο Πρέσβη δεν εστιάστηκε μόνο στην επικείμενη – άγνωστο ακριβώς πότε – επίσκεψη ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΠΟΥΤΙΝ στη Σπάρτη και το Βυζαντινό Μυστρά, αλλά επεκτάθηκε και σε άλλα θέματα προώθησης των Λακωνικών προϊόντων στη Ρωσική αγορά.

Έχω την άποψη ότι η Δημοσιότητα σε τέτοιου είδους επισκέψεις δεν βλάπτει. Τουναντίον ωφελεί. Διότι κινητοποιεί κάθε υγιές κύτταρο της τοπικής κοινωνίας, προς την σωστή κατεύθυνση που βεβαίως δεν είναι η προβολή των προσώπων, που έτυχε να έχουν τις τύχες της πόλεως στα χέρια και το μυαλό τους, την παρούσα χρονική στιγμή, αλλά η προβολή της Σπάρτης και η ανάπτυξη του Δήμου μας.

Μετά λοιπόν το ανωτέρω γεγονός και χάριν της δημοσιότητός του, επικοινώνησε μαζί μου ο σεβαστός και καταξιωμένος φιλόλογος και συγγραφέας Δημήτριος Γ. Κατσαφάνας και έθεσε εις γνώση μου ένα μικρό βιβλίο που τιτλοφορείται: «Η Διοίκηση του ΜΥΣΤΡΑ κατά την επανάσταση του 1770 (δύο ανέκδοτα έγγραφα)» και αποτελεί: «ανάτυπον εκ των πρακτικών Β΄ Τοπικού Συνεδρίου Λακωνικών Σπουδών (2004) τόμος Α΄ σ.σ. 373 – 386».

Στο πόνημα αυτό ο φιλόλογος – συγγραφέας Δημήτριος Γ. Κατσαφάνας αναφέρεται στην Διοίκηση του Μυστρά κατά την επανάσταση του 1770 μέσα από την γραμματική ερμηνεία δύο σπάνιων ανέκδοτων εγγράφων που αγνοούσα ότι υπάρχουν – όπως δυστυχώς φαντάζομαι ότι αγνοούν πολλοί τοπικοί υπεύθυνοι – τα οποία φυλάσσονται ως ιδιωτική συλλογή απ’ την κ. Πολυτίμη Πολυχρονάκου – Αλεξανδρίδη έγκριτο τ. Συμβολαιογράφο γόνο εκ μητρός της ιστορικής οικογενείας των Λεόπουλων.

Τα έγγραφα αυτά έχουν ημερομηνίες το πρώτο 25 Μαρτίου 1770 και το δεύτερο 26 Μαρτίου 1770 και ανατρέχουν στην εποχή των Ορλωφικών, το έτος 1770 τότε που οι Ρώσοι υποκίνησαν την επανάσταση του Ελληνισμού στο Οίτυλο υπό τον Ναύαρχό τους Θεόδωρο Ορλώφ, ως απεσταλμένο στην περιοχή μας απ’ την Τσαρίνα Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας.

Όπως αναφέρεται απ’ τον κ. Κατσαφάνα με την άφιξη του Ρωσικού στόλου που συναπαρτίζετο και από 1200 Ρώσους στρατιώτες, στις 26 Φλεβάρη/ 9 Μάρτη 1770, ένα μικρό εκστρατευτικό σώμα Μανιατών περίπου 500 με 21 Ρώσους στρατιώτες και λοχαγό τον Ρώσο Μπαρκώφ το οποίο ονομάστηκε «Ανατολική Λεγεών της Σπάρτης» υπό τον γενικό του αρχηγό (Έλληνα) Αντώνιο Ψαρό, πλοίαρχο του ρωσικού στόλου ξεκίνησε για τον Μυστρά και τον απελευθέρωσε στις 28 Φλεβάρη 1770 (11 Μάρτη 1770 με το νέο ημερολόγιο).

Πληροφορείται επίσης ο αναγνώστης – χάριν των δύο ανωτέρω ανέκδοτων εγγράφων της ιδιωτικής συλλογής Πολυχρονάκου – ότι μετά την απελευθέρωση του Μυστρά απ’ τους Ρώσους και τους Μανιάτες, τοποθετήθηκε απ’ την Ρωσία διοικητής («επιστάτης» και «αρχηγός») της πόλεως και της περιφέρειας του Μυστρά ο «τίμιος και ευγενής» Εμμανουήλ Ιωάννου Λεόπουλος (Μανώλος Λεόπουλος) ετών γύρω στα 90 (κατά τον συγγραφέα Δημήτριο Κατσαφάνα) ο οποίος «άρχει» από της Αλώσεως του Μυστρά 28 Φλεβάρη 1770 (άλλως 11 Μάρτη 1770) έως της καταπνίξεως της Ορλωφικής επαναστάσεως και της επαναπτώσεως της πόλεως τον Ιούνιο του 1770.

Πληροφορείται επίσης ο αναγνώστης ότι ο λόγος που οι Ρώσοι διόρισαν διοικητή τον ευγενή Μανώλο Λεόπουλο, ήταν διότι μετά την αρχική επιτυχία των Ορλωφικών και την απελευθέρωση του Μυστρά, παρήλθαν 26 ημέρες έως ότου το Ρωσικό και Μανιατικό εκστρατευτικό σώμα αναχώρησε για την Τριπολιτσά δεδομένου ότι η Ορλωφική επανάσταση εξαπλώθηκε στην ευρύτερη περιοχή και έπρεπε να υπάρχει διοικητής στο Μυστρά που θα «άρχει» την απελευθερωμένη πόλη.

Τέλος ο συγγραφέας μας γνωρίζει ότι μετά την πανωλεθρία της «Ανατολικής Λεγεώνας» και το πνίξιμο της επαναστάσειως των Ελλήνων στα Ορλωφικά τον Μάιο του 1770, οι Ρώσοι παρά την γενναιότητά τους, αποκλεισμένοι στο Ναυαρίνο επιβιβάστηκαν στα πλοία τους και έφυγαν ενώ ο Μυστράς με στρατιωτικό αρχηγό τον Μανώλο Λεόπουλο αντιστάθηκε ολόκληρο τον Ιούνιο του 1770, άντεξε σε δύο σφοδρότατες επιθέσεις και έπεσε κατά την τρίτη επίθεση.

Η σκέψη και η γνώμη μου διαβάζοντας το σημαντικό βιβλίο – ανάτυπο είναι ότι θα πρέπει ΑΜΕΣΑ να αξιοποιηθεί απ’ τον Δήμο Σπάρτης. Ήδη έγινε ανακοίνωσή του στο περασμένο Δημοτικό Συμβούλιο της 6/9/2013 και προεξοφλήθηκε ότι θα υπάρξει νεώτερη πιο λεπτομερής αναφορά. Φρονώ ότι θα πρέπει μερίμνει του Δημάρχου Σπάρτης που ηγείται του Δήμου και υποστηρίζει ενθέρμως την τιμητική ανακήρυξη του προέδρου της Ρωσικής Δημοκρατίας Βλαντιμήρ Πούτιν, ως επιτίμου Δημότη της ιστορικής μας πόλεως, να αποστείλει αντίτυπο του βιβλίου – ανατύπου μετά των δύο ανέκδοτων εγγράφων του 1770 εις χείρας του Ρώσου Πρέσβη και πληρεξουσίου Υπουργού της Ρωσικής Δημοκρατίας Evgeny Yurkov προκειμένου μέσω αυτού να λάβει γνώση ο εκλεκτός προσκεκλημένος μας.

Ο Πρόεδρος της Ρωσικής Δημοκρατίας έχει δηλώσει ότι είναι Σπαρτιατολάτρης και επιπλέον θαυμάζει τον Βυζαντινό Μυστρά και υποκλίνεται στην ιστορία του.

Με το εν λόγω πόνημα – ανάτυπο αποδεικνύεται κατά τον πλέον αδιαφιλονίκητο και ιστορικά επιβεβαιωμένο τρόπο, ότι χάριν της αποτυχημένης επαναστάσεως των Ορλωφικών, απελευθερώθηκε το πρώτον ο Μυστράς από τους Τούρκους, υπό την ηγεσία και συμμετοχή Ρώσων το 1770.
Προκύπτει επίσης απ’ τα δύο ανέκδοτα έγγραφα ότι η τότε Ρωσική αυτοκρατορία, αντίστοιχη της σημερινής υπερδύναμης, στηριζόταν και σε αρκετούς Έλληνες το γένος, στρατιωτικούς, ενώ σε μορφωμένους Έλληνες εμπιστευόταν την διοίκηση απελευθερωμένων τόπων, μεγίστου ιστορικού και στρατηγικού διαμετρήματος.

Φρονώ ότι όταν προσπαθούμε να πείσουμε τον Ρώσο Πρέσβη για τις ιστορικά επιβεβαιωμένες άριστες σχέσεις φιλίας και συνεργασίας των λαών μας και ευελπιστούμε να τον συνεγείρουμε και να τον συγκινήσουμε, επ’ ωφελεία της πόλεώς μας και του Δήμου μας ευρύτερα, θα πρέπει πρώτιστος βοηθός μας να είναι η ΙΣΤΟΡΙΑ με την ανεξίτηλη γραφή της. Το ανωτέρω πόνημα αυτό επιτυγχάνει.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ.κ. Ευστάθιος με την πολύπλευρη σκέψη του, προσωπικότητα εγνωσμένου κύρους όχι μόνον για την Εκκλησία και την Θεολογία, αλλά και για την πολιτική μας «ευστάθεια», εξέφρασε – απ’ ό,τι πληροφορήθηκα – την άποψη, η ανακήρυξη του προέδρου της Ρωσικής Δημοκρατίας ως επίτιμου Δημότη του Δήμου Σπάρτης να λάβει χώρα στο Βυζαντινό Μυστρά, στο χώρο που έπεσε ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.

Απολύτως προσπορίζομαι τη θέση αυτή και συμπληρώνω ότι δικαιολογημένα θα μπορούσε να υλοποιηθεί απ’ τη στιγμή που Ρώσοι ήταν αυτοί που πριν το 1821, απ’ το 1770 απελευθέρωσαν για πρώτη φορά το Μυστρά απ’ τους Τούρκους».

* Ο Χρήστος Α. Πλειώτας είναι δικηγόρος, Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Σπάρτης