Γράφουν οι:

Γεώργιος Γκλίνος, Κοιν. Λειτουργός Προϊστάμενος ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Λακωνίας
Κωσταντίνα Παναγάκη, Εκπαίδευτικός Ειδικής Αγωγής ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Λακωνίας

Η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες καθιερώθηκε να εορτάζεται στις 3 Δεκεμβρίου από το 1992, επειδή εκείνη την ημέρα η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθέτησε το Πρόγραμμα δράσης για τα ΑμΕΑ. Η ημέρα αυτή δίνει την ευκαιρία στις κυβερνήσεις, στους οργανισμούς και στις κοινωνίες να εστιάσουν την προσοχή τους στα δικαιώματα και τις δυνατότητες των ανθρώπων με Ειδικές Ανάγκες.

Στη χώρα μας, η φιλοσοφία υποστήριξης προς τους ανθρώπους με αναπηρία ακολουθεί την επιδοματική πολιτική. Άνθρωποι με αναπηρία, που κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις μπορούν να καταρτιστούν και να εργαστούν, «ακινητοποιούνται», παίρνοντας ένα επίδομα και μπαίνοντας στο περιθώριο της επαγγελματικής και κατ΄επέκταση της κοινωνικής ζωής.

Μία διέξοδο σε αυτή την κατάσταση μπορεί να αποτελέσει η δημιουργία συνθηκών Προστατευμένης Εργασίας για άτομα με νοητική ανεπάρκεια και άλλες μορφές ειδικών αναγκών όπως είναι οι ψυχικές παθήσεις. Με τον όρο Προστατευμένη Εργασία εννοούμε κάθε μορφή εργασίας που παρέχεται σε άτομα με ειδικές ανάγκες, τα οποία, λόγω της σοβαρότητας της αναπηρίας, είναι δύσκολο να απορροφηθούν στην ελεύθερη αγορά εργασίας. Η προστατευμένη απασχόληση έχει πολλές μορφές:

α. Ομαδική εργασία σε εργαστήρια σχεδιασμένα για ανθρώπους με αναπηρία.
β. Εργασία σε προστατευμένες συνθήκες σε κανονικές επιχειρήσεις .
γ. Τοποθέτηση στην ελεύθερη αγορά μέσα από μηχανισμούς Συνοδευτικών
Υποστηρικτικών Δομών.
δ. Εργασία στο σπίτι.

Προγράμματα Προστατευμένης Εργασίας μπορούν να αναπτυχθούν είτε από ιδιώτες μέσα από συμπράξεις π.χ. με επιχειρηματίες, επιμελητήρια κ.α. είτε από την τοπική αυτοδιοίκηση. Ουσιαστικά μιλάμε για τη δημιουργία δομών απασχόλησης κάτω από συνθήκες υποστήριξης και καθοδήγησης προκειμένου άνθρωποι με ειδικές ανάγκες να ενταχθούν σε εργασιακές δομές. Έτσι μπορεί να έχουμε ανθρώπους παραγωγικούς, φορολογούμενους που αντί να τους ακινητοποιούμε με επιδόματα τους δίνουμε την ευκαιρία να είναι και να νιώθουν χρήσιμοι και να συμμετέχουν πέρα από τον επαγγελματικό στίβο και στον κοινωνικό. Αν μιλήσουμε με αριθμούς το 8-10% του πληθυσμού της χώρας μας είναι ΑμΕΑ, άρα μιλάμε για ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού.

Ένα παράδειγμα Προστατευμένης Εργασίας είναι ένα εργαστήριο στελεχωμένο από ανθρώπους με ειδικές ανάγκες το οποίο μπορεί να αναπτυχθεί από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και θα παρασκευάζει γεύματα για τους απόρους ενός Δήμου ή και υπηρεσίες catering για διάφορες εκδηλώσεις και στο οποίο θα εργάζονται απόφοιτοι των Εργαστηριών Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ε.Ε.Ε.Ε.Κ.) που έχουν την ανάλογη εξειδίκευση.

Επειδή στις μέρες μας τα πάντα αποτιμώνται με χρήματα, προγράμματα προστατευμένης εργασίας για ΑμΕΑ μπορούν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας εξειδικευμένου προσωπικού, π.χ. ψυχολόγων, κοιν. Λειτουργών, συμβούλων επαγγελματικού προσανατολισμού κ.ά., και κυρίως να δώσουν την ευκαιρία σε ανθρώπους που είναι κλεισμένοι στο σπίτι (και συχνά εγκλωβίζουν και συγγενικά τους πρόσωπα να τους φροντίζουν) να εργαστούν κάτω από συνθήκες ασφάλειας και καθοδήγησης.

Προκειμένου να υλοποιηθούν τέτοια προγράμματα πρέπει να αναπτυχθεί η πίστη ότι οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες μπορούν και δικαιούνται να είναι ενεργά μέλη της κοινωνίας. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την αποδοχή τους, αποδοχή η οποία θα έρθει μέσα από την συνύπαρξή μας με ανθρώπους με αναπηρία, συνύπαρξη η οποία αποδεικνύει ότι μόνο οφέλη μπορεί να έχει το κοινωνικό σύνολο από την ουσιαστική ένταξή τους σε αυτό. Ένταξη η οποία περνά μέσα από την παροχή κατάλληλων ευκαιριών για επιμόρφωση και εκπαίδευση, εργασία και κοινωνική συμμετοχή.