ΚΟΣΜΟΣ. Στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου E-shape του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, η ομάδα ReACT αξιοποιεί τις παρατηρήσεις των Ιταλών συνεργατών του INGV για να παρέχει σε πραγματικό χρόνο προγνώσεις της μεταφοράς ηφαιστειακής τέφρας και των θειικών αιωρημάτων

Το αόρατο, με το γυμνό μάτι, «ταξίδι» της ηφαιστειακής τέφρας από την Ιταλία στην Ελλάδα, κατέγραψε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.

Η πρόσφατη δραστηριότητα του ηφαιστείου Αίτνα στη Σικελία της Ιταλίας, κορυφώθηκε στις 12 Μαρτίου 2021 και συγκεκριμένα στις 06:18 UTC (σ.σ. 08:18 τοπική ώρα), με τον 12ο παροξυσμό του νοτιοανατολικού κρατήρα, σύμφωνα με τις καταγραφές του Παρατηρητηρίου Γεωφυσικής της Κατάνια (σ.σ. INGV-ΕΟ), όπως αναφέρει το Ε.Α.Α.

Το σύννεφο της εκπεμπόμενης τέφρας έφτασε έως και τα 6 χλμ ύψος, ενώ η έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα συνεχίστηκε και στις 08:45 UTC (10:45 τοπική ώρα) όπου οι συγκεντρώσεις της τέφρας έφτασαν σε ύψος έως 10 χλμ πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας (Εικόνα 1).

Η εκπομπή τέφρας εξασθένησε στις 12:30 UTC (14:30 τοπική ώρα). Το μείγμα ηφαιστειακής τέφρας και θειικών αερίων, μεταφέρθηκε λόγω της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας προς την Ελλάδα (Εικόνα 2α), και διέσχισε το παρατηρητήριο των Αντικυθήρων «ΠΑΓΓΑΙΑ» στις 12 Μαρτίου 2021, στις 19:30 UTC, όπως φαίνεται από τον δορυφόρο MSG-3 (Εικόνα 2β).

Το νέφος παρατηρήθηκε τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο. Στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου E-shape του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, η ομάδα ReACT αξιοποιεί τις παρατηρήσεις των Ιταλών συνεργατών του INGV για να παρέχει σε πραγματικό χρόνο προγνώσεις της μεταφοράς ηφαιστειακής τέφρας και των θειικών αιωρημάτων με τη χρήση του αριθμητικού μοντέλου FLEXPART-WRF (Εικόνα 3).

Το νέφος της ηφαιστειακής τέφρας καταγράφηκε από το σύστημα PollyXT lidar του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών που λειτουργεί αδιάλειπτα από τον Ιούνιο του 2018 στο Παρατηρητήριο Γεωεπιστημών και Κλιματικής Αλλαγής στα Αντικύθηρα, «ΠΑΓΓΑΙΑ».

Όπως φαίνεται στην Εικόνα 4, οι στρωματώσεις των ηφαιστειακών σωματιδίων εκτείνονται από τα 7.5 χλμ έως τα 12.5 χλμ πάνω από τη μέση στάθμη της θάλασσας, σχηματίζοντας ένα εντυπωσιακό αποτύπωμα στις καταγραφές ανώτερης ατμόσφαιρας του ΕΑΑ. Η έρευνα της μεταφοράς ηφαιστειακής τέφρας στην ατμόσφαιρα είναι πολύ σημαντική για την βελτίωση των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για την Ασφάλειας της Αεροναυτιλίας, μιας και τα σωματίδια ηφαιστειακής τέφρας μπορεί να προκαλέσει βλάβες στους κινητήρες των αεροσκαφών.