Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες έχουν βαθιές ρίζες, άρχισαν να παρατηρούνται μετά από τα πρώτα κοινόβια και διευρύνθηκαν και πολλαπλασιάστηκαν από την εμφάνιση της ατομικής ιδιοκτησίας. Κάθε φορά προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα, έχουν εγκατασταθεί σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής, θέτουν όρια στην ελευθερία και επηρεάζουν και καθορίζουν τη ζωή δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Είναι το αποτέλεσμα της ασύδοτης εκμετάλλευσης των εργαζομένων, με την υπερσυσσώρευση πλούτου και δύναμης, από μικρή μερίδα της ανθρωπότητας.

Μέσα σε αυτό το οικονομικό σύστημα, που επικρατεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στις περισσότερες χώρες, η νέα έκθεση της Oxfam «Inequality Kills» διαπιστώνει ότι, από την έναρξη της πανδημίας τον Μάρτιο του 2020 έως τον Οκτώβριο του 2021, οι δέκα πλουσιότεροι του πλανήτη υπερδιπλασίασαν την περιουσία τους στα 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Δηλαδή, σύμφωνα με την έκθεση ο καθένας τους ξοδεύοντας ένα εκατομμύριο δολάρια την ημέρα, θα χρειαστεί … 414 χρόνια για να καταναλώσει αυτά που έχει. Αντίθετα, το 99% του πληθυσμού της γης είδε τη δική του περιουσιακή κατάσταση να συρρικνώνεται δραματικά. Το τεράστιο αυτό άνοιγμα της ψαλίδας, με την πολύ μεγάλη συγκέντρωση πλούτου στα χέρια τόσο λίγων, δεν αφορά μόνο την περίοδο της πανδημίας, αλλά είναι μια διαρκής και σταθερή διεύρυνση των ανισοτήτων, που στηρίζεται στο παγκόσμιο καπιταλιστικό οικονομικοκοινωνικό σύστημα, το οποίο έχει επιβληθεί και μετεξελιχθεί στον νεοφιλελευθερισμό. Το νέο αυτό πλαίσιο της οικονομίας διαιρεί τους ανθρώπους και τους κατατάσσει σε τάξεις.

«Εγώ είμαι καπιταλιστής» αναφώνησε με ενθουσιασμό ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Ανάπτυξης πριν από λίγο καιρό στο Ελληνικό Κοινοβούλιο και στα τηλεοπτικά παράθυρα και εξιστόρησε πώς αποφάσισε να γίνει «σφόδρα» καπιταλιστής. Φλύαρος, πληκτικός και επιφανειακός έχοντας άποψη επί παντός εφικτού ή μη αναφέρθηκε σε φιλοξενούμενους Ρουμάνους οικογενειακούς φίλους, τότε που η Ρουμανία ήταν στο ανατολικό μπλοκ, οι οποίοι μπαίνοντας σε ένα σουπερμάρκετ στην Αθήνα εντυπωσιάστηκαν από το πλήθος των προϊόντων, την τακτοποίηση, την εμφάνιση κ.λπ.

  • Προφανώς, η ευτέλεια του παραδείγματος, η επιπολαιότητα και η ακρισία του δεν αξίζουν σχολιασμό.

Αλλά, δεν είχε και επίγνωση αυτών που έλεγε, αφού καπιταλιστής δεν είναι, παρά οπαδός του καπιταλισμού. Σήμερα, οι επισκέπτες του, θα «απολάμβαναν» φρικτό θέαμα -φαίνεται ότι δεν έχει περπατήσει ποτέ ο ίδιος στις παρόδους των κεντρικών οδών της Αθήνας, στην πλατεία Ασωμάτων και τα γύρω στενά- βλέποντας από κοντά τους «ανίκανους», τους εξοστρακισμένους στα πεζοδρόμια της υποτέλειας και της εξαθλίωσης, μόνιμες εικόνες και στις ΗΠΑ, τη μητρόπολη του καπιταλισμού, του ρατσισμού, του αναλφαβητισμού και της οπλοκατοχής, με 393 εκατομμύρια όπλα να βρίσκονται στα χέρια Αμερικανών πολιτών.

Είναι γεγονός ότι, μετά από τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο και την ολοκληρωτική καταστροφή, ο καπιταλισμός συνέβαλε σημαντικά στην παραγωγή των αγαθών και στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου των λαών. Όμως, όπως ήταν αναμενόμενο, η συνεχής αναζήτηση νέων αγορών για εκμετάλλευση, η ασύδοτη αύξηση των κεφαλαίων και η απληστία έφεραν συγκρούσεις, πολέμους, δυστυχίες και θανάτους.

Το Κεφάλαιο (Das Kapital) του Μαρξ είναι το βιβλίο, το οποίο αποκαλύπτει το οικονομικό μοντέλο στο οποίο έχει θεμελιωθεί και στηρίζεται ο καπιταλισμός. Πώς γίνεται η εκμετάλλευση της παραγόμενης υπεραξίας, η συσσώρευση πλούτου και δύναμης από τους καπιταλιστές, η οποία αντί να αποβαίνει προς όφελος των εργαζομένων που την παράγουν, τελικά καταλήγει σε βάρος τους. Στον καπιταλισμό τα μέσα παραγωγής, αλλά και όσα έχουν σχέση με το εμπόριο και τη διακίνηση των προϊόντων και των αγαθών ανήκουν στους ιδιώτες, οι οποίοι έχουν στόχο με όλα τα μέσα επιτρεπτά ή όχι, θεμιτά και μη, την παραγωγή και τη μεγιστοποίηση των κερδών τους. Απόρροια αυτού του οικονομικού μοντέλου είναι η καταπίεση των εργαζομένων, οι μικρές αποδοχές τους, η αύξηση των ωρών εργασίας, η εμπορευματοποίηση της παιδείας, της υγείας, της ασφάλισης κ.λπ. Αν και αναφέρεται στον 19ο αιώνα και κάποια στοιχεία από την εποχή εκείνη έχουν διαφοροποιηθεί, οι μορφές εκμετάλλευσης, οι βιομηχανικοί εργάτες, οι προλετάριοι, που το εισόδημά τους προέρχεται αποκλειστικά από την πώληση της εργατικής τους δύναμης, οι βασικοί κανόνες του καπιταλισμού υπάρχουν, εφαρμόζονται και υλοποιούνται και σήμερα.

Κατά καιρούς διάφοροι πνευματικοί άνθρωποι ανέπτυξαν έναν κοινωνικό στοχασμό, για το ισότιμο μοίρασμα των παραγόμενων αγαθών. Έτσι, οδηγήθηκαν στη θέση ότι, όταν ένας δεν έχει τα απαραίτητα για να ζει, κάποιος άλλος τα ιδιοποιείται. Όσα κατέχουμε δεν είναι δικά μας, αλλά είναι περιουσία όλων και όταν δίνουμε κάτι στους πένητες, δεν τους προσφέρουμε από την περιουσία μας, αλλά τους αποδίδουμε αυτό που τους ανήκει. Όποιος κατέχει κάτι πρέπει να το διαχειρίζεται προς όφελος όλων, γιατί τα αγαθά δημιουργήθηκαν για όλους, με τον Προυντόν να δηλώνει ότι: «Η ιδιοκτησία είναι κλοπή». Η φύση είναι αγαθό, στο οποίο όλοι πρέπει να μπορούν να έχουν ακώλυτα πρόσβαση ανεξάρτητα από φυλή, χρώμα, φύλο κ.λπ., με τον Μαρτσέλο Βενετσιάνι να δηλώνει: «Μπορούμε να πούμε ότι κάθε χώρα είναι και του ξένου, καθώς τα αγαθά μιας περιοχής δεν πρέπει να τα αρνούμαστε σε ένα πρόσωπο που έχει ανάγκη και που προέρχεται από έναν άλλο τόπο».

Είναι ανάγκη να σπάσουν οι αλυσίδες της αδικίας και της καταπίεσης, που γεννούν κατάφωρες και σκανδαλώδεις ανισότητες. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης χρειάζεται μια ριζική ανατροπή των αρχών που προάγουν και στηρίζουν το υπάρχον οικονομικό σύστημα. Πρέπει όλοι να προβληματιστούμε, να δράσουμε με όρους συλλογικούς και να εναντιωθούμε στην εκμετάλλευση της εργασίας, την έλλειψη κατοικίας, στον περιορισμό και την καταπάτηση των κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων και σε πολλά ακόμη που προκύπτουν από τη θεοποίηση του χρήματος. Να σταθούμε απέναντι στον καπιταλισμό σε όλες τις μορφές του και να οικοδομήσουμε ένα οικονομικό μοντέλο, που θα βάζει τέλος στην παραοικονομία και θα παντρεύει ισόρροπα τα στοιχεία της αγοράς, τις ιδιωτικές με τις δημόσιες επιχειρήσεις κοινωνικού χαρακτήρα και θα υπόκειται σε κρατικό και κοινωνικό έλεγχο. Δηλαδή, στην προώθηση ενός συστήματος μικτής οικονομίας, στο οποίο ήδη προσανατολίζονται και εφαρμόζουν πολλές χώρες. Γιατί το καπιταλιστικό, νεοφιλελεύθερο σύστημα είναι ταξικό, έχει διχάσει τους ανθρώπους και πολλούς τους έχει αποβάλλει από το εργατικό δυναμικό και τους έχει οδηγήσει στην ανέχεια, τη φτώχεια και τον πρόωρο θάνατο.

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις