Υπήρξε στα αλήθεια ο Άγιος Βασίλης;

ΚΟΣΜΟΣ. Για πολλά παιδιά που ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, ειδικά εκείνα που συμπεριφέρονται καλά όλο το χρόνο, το πιο συναρπαστικό μέρος των Χριστουγέννων είναι η ανακάλυψη των δώρων, κρυμμένων κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο και των γλυκών, κρυμμένων μέσα σε κάλτσες που είναι κρεμασμένες δίπλα στο τζάκι. Συχνά λένε στα παιδιά ότι τα δώρα τα άφησε ο Άγιος Βασίλης κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ταξιδιού του σε όλο τον κόσμο με ένα έλκηθρο που το σέρνουν εννέα ιπτάμενοι τάρανδοι. Πώς συμφώνησαν τόσοι πολλοί άνθρωποι όμως σε αυτήν την ιστορία;

Είτε πιστεύετε ότι ο Άγιος Βασίλης είναι πραγματικό πρόσωπο είτε όχι, η θρυλική φιγούρα και η παράδοση των δώρων εντοπίζονται τον 17^ο αιώνα όταν οι Ολλανδοί άποικοι εγκαταστάθηκαν στη σημερινή Νέα Υόρκη και έφεραν μαζί τους τον θρύλο για το Sinterklaas και το έθιμο του να αφήνουν δώρα στα παιδιά την παραμονή της 6ης Δεκεμβρίου.

Από εκεί, λογοτεχνικά έργα του 19ου αιώνα, όπως το γνωστό ποίημα «Η Νύχτα Πριν από τα Χριστούγεννα» και μια διαφημιστική καμπάνια της Coca-Cola στα μέσα του 20ου αιώνα μετέτρεψαν τον Sinterklaas από άγιο επίσκοπο, στον Άγιο Βασίλη με τα άσπρα μαλλιά και τα κόκκινα ρούχα που αναγνωρίζουν όλοι σήμερα.

Αλλά ποιος είναι ο Sinterklaas, ο πρεσβύτερος κύριος που είναι ντυμένος επίσκοπος και φέρνει δώρα στα παιδιά της Ολλανδίας στις αρχές Δεκεμβρίου;

Βασίζεται στον Άγιο Νικόλαο των Μύρων, ο οποίος, σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, ήταν επίσκοπος στη μικρή εκείνη ρωμαϊκή πόλη κατά τον 4ο αιώνα. Η φήμη του Νικολάου για τη γενναιοδωρία και την καλοσύνη του δημιούργησε θρύλους για τα θαύματα που έκανε για τους φτωχούς και τους δυστυχισμένους.

Σύμφωνα με μια ιστορία, ο Άγιος Νικόλαος ξαναέφερε στη ζωή τρία παιδιά που είχαν τεμαχιστεί από έναν κρεοπώλη μέσω της προσευχής. Μια άλλη ιστορία περιγράφει έναν νέο Άγιο Νικόλαο, ο οποίος παρείχε κρυφά "προίκα", ρίχνοντας χρυσό στην καμινάδα τριών κοριτσιών (που διαφορετικά η φτώχεια θα τα ανάγκαζε να πορνευτούν) και ότι ο χρυσός έπεσε μέσα σε μια κάλτσα που είχε αφεθεί να στεγνώσει στο τζάκι.

Ο θάνατος του Άγιου Νικολάου στις 6 Δεκεμβρίου γιορτάζεται πλέον ως η επίσημη εορτή του. Τα υποτιθέμενα λείψανά του απομακρύνθηκαν από την εκκλησία του στα Μύρα το 1087 για να τοποθετηθούν στο Μπάρι της Ιταλίας. Η τοποθεσία έγινε στη συνέχεια δημοφιλής προορισμός για προσκυνητές, εν μέρει επειδή το ιερό του ανέπτυξε μια υγρή ουσία που πιστεύεται ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες.

Τέτοιες ιστορίες σαν αυτές έγιναν ακόμα πιο μεγάλες κατά τη διάρκεια της 2ης χιλιετίας και αναμίχθηκαν με άλλες παραδόσεις - καθώς και με τα κατορθώματα ενός άλλου Αγίου Νικολάου (της Σιών) – έτσι ώστε να γίνει ο Άγιος Βασίλης η θρυλική φιγούρα που είναι τώρα.

Κατά τον 20ό αιώνα, ωστόσο, αρκετοί ιστορικοί προσπάθησαν να διαχωρίσουν τον Άγιο Νικόλαο από αυτόν τον μύθο. Η έρευνά τους τους οδήγησε στο να αμφισβητήσουν την ίδια την ύπαρξη του επισκόπου. Δεν άφησε πίσω του γραπτά και δεν είχε μαθητές. Το όνομά του δεν αναφέρεται σε κανένα σύγχρονο κείμενο. Η παλαιότερη αναφορά στο πρόσωπό του είναι περισσότερα από 200 χρόνια μετά τον υποτιθέμενο θάνατό του και η πρώτη βιογραφία γράφτηκε περίπου 300 χρόνια μετά.

Ενώ η αβεβαιότητα γύρω από την ύπαρξή του αντικατοπτρίστηκε σε αναθεωρημένες καταχωρήσεις για τον Άγιο Νικόλαο σε βιβλία αγίων, αρκετοί ιστορικοί υποστήριξαν ότι ο Άγιος Νικόλαος είχε ζήσει και είχε κάνει πολλές πράξεις καλοσύνης και γενναιοδωρίας.

Υποστήριξαν ότι η έλλειψη τεκμηρίωσης κατά τη διάρκεια της ζωής του δεν ήταν απόδειξη της απουσίας του και ζήτησαν να επανεξεταστούν τα κείμενα που είχαν αγνοηθεί. Άλλοι πιστοί υποστηρίζουν ότι η κατασκευή εκκλησιών αφιερωμένων σε αυτόν κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα είναι αρκετά απόδειξη.

Το 2017 βρέθηκε ένα κομμάτι πυελικού οστού που αποδίδεται στον Άγιο Νικόλαο και χρονολογείται στον 4ο αιώνα (τώρα στεγάζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες). Είναι ενδιαφέρον ότι από τα υποτιθέμενα λείψανα του Αγίου Νικολάου στο Μπάρι λείπει ένα μέρος του οστού της λεκάνης. Άρα αυτό από μόνο του είναι η απόδειξη που έψαχναν οι ιστορικοί για να ενώσουν τα κομμάτια του παζλ και να συνδέσουν τις ιστορίες.