ΣΠΑΡΤΗ. Αρχαίο Θέατρο Σπάρτης. Μια υπόθεση που εδώ και 17 χρόνια, κινείται με αργούς ρυθμούς αλλά τελικά αρχίζει να αποδίδει αποτέλεσμα. Ο Σταύρος Μπένος, πρόεδρος του Σωματείου «Διάζωμα» το 2009 επισκέπτεται και ενημερώνεται για το Αρχαίο Θέατρο της Σπάρτης. Πέρασαν 11 χρόνια και το 2020 το έργο αποκατάστασης του Αρχαίου θεάτρου εντάσσεται στο ΕΣΠΑ 2014 – 2020 με 1.600.000€. Το 2021 ξεκίνησαν οι εργασίες σε συνδυασμό και με την χρηματοδότηση του JM Kaplan Gund.

Σήμερα, όπως γράφει ο Στάθης Μπεκιάρης από τον Σύνδεσμο Φίλων Ανασυγκρότησης Αρχαίου Θεάτρου Σπάρτης ΓΙΤΙΑΔΑΣ βλέπουμε να νέα εδώλια (καθίσματα) στο κοίλο του αρχαίου θεάτρου Σπάρτης. Μια διαδικασία που δίνει σάρκα και οστά στο Αρχαίο Θέατρο και πλέον αφήνει την φαντασία να δει πόσο μεγάλο και σημαντικό ήταν το Θέατρο.

Η ταυτότητα του Θεάτρου

Το θέατρο της Σπάρτης υπήρξε ένα μεγαλοπρεπές μνημείο και μαρτυρεί υψηλές προθέσεις ανοικοδόμησης. Ο Παυσανίας, όταν το επισκέφτηκε το 160 μ.Χ. εντυπωσιάστηκε και το χαρακτήρισε θέατρο άξιο θέασης (Ελλάδος Περιήγησις, III, 14.1).

Το θέατρο βρίσκεται στα βόρεια της σύγχρονης πόλης, στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης της Αρχαίας Σπάρτης και διασώζει στοιχεία από διαφορετικές οικοδομικές φάσεις. Η κατασκευή του χρονολογείται στη μετάβαση από την ύστερη ελληνιστική εποχή στην πρώιμη ρωμαϊκή και πιθανότατα στο 30-20 π.Χ., ενώ επί μέρους στοιχεία χρονολογούνται μέχρι και το τέλος του 4ου μ.Χ. αιώνα. Έχει συνδεθεί με την ηγεμονία του Ευρυκλή Ηρκλανού, φίλου του αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου.

Το θέατρο διέθετε 9 κερκίδες με 32 σειρές εδωλίων στο κάτω κοίλο και 16 κερκίδες με 17 σειρές εδωλίων στο επιθέατρο. Το κοίλο στηρίζεται πλευρικά σε δύο μεγάλους αναλημματικούς τοίχους, που προστέθηκαν για να αυξηθεί η συνολική χωρητικότητα του θεάτρου. Στο πρώτο διάζωμα αποκτούσε κανείς πρόσβαση από εξωτερικές κλίμακες που ήταν σε επαφή με τα αναλήμματα των παρόδων. Υπολογίζεται ότι στο θέατρο μπορούσαν να συγκεντρωθούν έως και 17.000 θεατές.

Ένα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του θεάτρου της Σπάρτης ήταν η χρήση ξύλινης κινητής σκηνής. Η αρχική αυτή σκηνή μετακινούνταν με ρόδες κατά μήκος ενός τριπλού λίθινου διαδρόμου και φυλασσόταν σε ένα κτήριο στη δυτική πάροδο, τη ‘’σκηνοθήκη’’. Η χρήση της κινητής σκηνής οφείλεται στην διττή λειτουργία του θεάτρου και στην ανάγκη ύπαρξης ελεύθερου χώρου, πιθανότατα διότι το θέατρο ήταν τόπος δημόσιων συναθροίσεων και πάνδημων λατρευτικών εορτών με χορούς και αγωνίσματα. Στο τέλος του 1ου αι. μ.Χ. το θέατρο απέκτησε σταθερή μνημειώδη διώροφη μαρμάρινη ρωμαϊκή σκηνή, κορινθιακού ρυθμού, ως δώρο του Αυτοκράτορα Βεσπασιανού.

Το θέατρο ακολουθεί την παράδοση των προγενέστερων πελοποννησιακών θεάτρων στην Επίδαυρο και τη Μεγαλόπολη. Ξεχωρίζει για το μέγεθός του και την ποιότητα κατασκευής του, κάτι που αντανακλάται και στη χρήση του εγχώριου λευκού μαρμάρου. Η χρήση μαρμάρου για ένα θέατρο αυτής της κλίμακας αποτελεί καινοτομία, όχι μόνο για τη Σπάρτη, αλλά για τα πελοποννησιακά θέατρα εν γένει.

Παρόλο που το θέατρο δεν έχει ανασκαφεί πλήρως ο επισκέπτης είναι σε θέση να αντιληφθεί ότι βρίσκεται σε ένα μεγάλης κλίμακας θέατρο, σε ένα σπουδαίο τεχνικό και τεχνολογικό επίτευγμα, μπορεί να αναγνωρίσει το κοίλο του και να εντυπωσιαστεί από τους ογκώδεις αναλημματικούς τοίχους που το διαμορφώνουν.