Γράφει ο Γιάννης Μητράκος

Πριν από λίγα χρόνια βρεθήκαμε με την εκκλησιαστική χορωδία του Συλλόγου Ιεροψαλτών Νομού Λακωνίας «Πέτρος ο Πελοποννήσιος» στο πανέμορφο Καστόρι, για να ψάλλουμε στον εσπερινό του Αγίου Θεοκλήτου Επισκόπου Λακεδαιμονίας του θαυματουργού, του οποίου η μνήμη τιμάται την 1η Δεκεμβρίου.

Εισερχόμενοι στον καθεδρικό ναό της Γεννήσεως της Θεοτόκου στην πλατεία της κωμοπόλεως μείναμε έκπληκτοι από την αγιογράφησή του. Πράγματι ο ναός είναι ιστορημένος με μεγάλες τοιχογραφίες δυτικής τεχνοτροπίας με θέματα τα οποία, κατά πάσα πιθανότητα, είναι αντίγραφα μεγάλων ευρωπαίων ζωγράφων ή επηρεασμένα απ’ αυτούς. Παρά ταύτα όλα είναι τόσο καλά ζωγραφισμένα, ώστε να εντυπωσιάζουν τον παρατηρητή και να τον υποβάλλουν με το μέγεθος και το μεγαλείο τους.

Ρωτώντας τους επιτρόπους, μετά τον εσπερινό, πληροφορηθήκαμε ότι η αγιογράφηση έγινε στα χρόνια της κατοχής από έναν Καλαματιανό αυτοδίδακτο ζωγράφο και αγιογράφο τον Παναγιώτη Λαζαρή, ο οποίος εκτέλεσε το έργο του έναντι κάποιων δοχείων ελαιολάδου.

Από τότε αναζητούσαμε, απεγνωσμένα, κάποια βιογραφικά και άλλα στοιχεία, για να καταστεί δυνατή η αναδρομική παρουσίαση αυτού του άγνωστου στο ευρύ κοινό καλλιτέχνη. Κατ’ αρχάς καταφέραμε να εντοπίσουμε άλλον έναν ναό της περιφέρειάς μας, που ιστορήθηκε με έργα του Παναγιώτη Λαζαρή κι αυτός είναι ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μαγούλας.

Ο Παναγιώτης Λαζαρής γεννήθηκε στην Καλαμάτα το έτος 1906. Από πολύ μικρός έδειξε την κλίση του προς τη ζωγραφική, αλλά τόσο η οικονομική δυσπραγία της οικογένειάς του, όσο και η ταραχώδης χρονική περίοδος στην οποία μεγάλωσε δεν του επέτρεψαν να σπουδάσει. Υπήρξε κυριολεκτικά αυτοδίδακτος. Όταν ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη ζωγραφική στράφηκε και προς την αγιογραφία, αλλά του ευρωπαϊκού ρυθμού, αντιγράφοντας με υψηλή πιστότητα έργα μεγάλων ζωγράφων. Διέθετε ένα μικρό εργαστήριο στην παλαιά πόλη της Καλαμάτας, κάτω από το κάστρο, όπου υπήρχε ένας υπέροχος πίνακας ενός κομπολογιού. Εκεί περνούσε τη μέρα του ο ολιγόλογος και κλειστός στο χαρακτήρα δημιουργός.

Το 1959 ο Παναγιώτης Λαζαρής συμμετείχε σε μια μεγάλη ομαδική έκθεση Μεσσηνίων καλλιτεχνών, η οποία πραγματοποιήθηκε, από τις 4 έως τις 19 Μαΐου, στην αίθουσα της Λαϊκής Σχολής Καλαμάτας. Για την έκθεση αυτή έγραψε χαρακτηριστικά ο δημοσιογράφος κ. Αναπλιώτης στην εφημερίδα «Σημαία»: «Το κύριο χαρακτηριστικό της εκθέσεως αυτής είναι ότι οι δώδεκα εκθέτες παρουσιάζονται με ξεχωριστή ο καθένας μανιέρα έτσι που στα έργα τους να αντιπροσωπεύονται όλες σχεδόν οι τάσεις της σύγχρονης ζωγραφικής, από την κλασική ακαδημαϊκή γραμμή (Κάρτσωνα, Βενιόπουλος, Λαζαρής, Βολιατίτης) ως την πιο μοντέρνα έκφραση των ευαισθησιών και των συγκινήσεων της εποχής μας».

Υ.Γ.1: Οι φωτογραφίες προέρχονται από τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μαγούλας.

Υ.Γ.2: Το σημερινό δημοσίευμα είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Καλαματιανού συνταξιούχου Βιβλιοθηκονόμου Αντωνίου Μπούνα, στον οποίο οφείλουμε τα βιογραφικά στοιχεία για τον Παναγιώτη Λαζαρή.