Ένας λακωνικός μελανόμορφος κρατήρας ταξιδεύει ανά τον κόσμο από λαθροδιακινητές και χαρακτηρίζεται αλανιάρης αν και είναι ένα πραγματικό έργο τέχνης σπάνιας καλλιτεχνικής αξίας.

Ο… αλανιάρης κρατήρας της Λακωνίας…

Γράφει ο Γ. Λεκάκης

Ο Λακωνικός μελανόμορφος κρατήρας επέστρεψε στη Γέλα Σικελίας μετά από έναν…περίπατο πολλών δεκαετιών, μεταξύ των λαθροδιακινητών που τον έκαναν… βόλτα από τα «πλυντήρια» της Σουηδίας, της Βασιλείας Ελβετίας και του οίκου δημοπρασιών Sotheby Λονδίνου… Δεν υπάρχουν μόνον λαθροδιακινητές σωμάτων, ζώων και ψυχών, αλλά μέσα σε όλο αυτό το τουρλουμπούκι βρίσκουν ευκαιρία και ‘κονομάνε και οι λαθροδιακινητές έργων τέχνης…

Σε μια από αυτές τις «στάσεις» των βίαιων «περιπλανήσεών» του, ο… αλανιάρης κρατήρ μελετήθηκε από έναν Ολλανδό αρχαιολόγο, τον Michael Conrad Stibbe, ο οποίος ενετόπισε και τα καλλιτεχνικά στοιχεία που τον διαφοροποιούν: Ο κρατήρ εκ Γέλας Σικελίας, αποδίδεται στον «Ζωγράφο του Hunt», έναν από τους πιο επιφανείς καλλιτέχνες μελανόμορφων αρχαίων αγγείων και δη των λακωνικών κεραμικών! Βάσει του ύφους του αγγείου, χρονολογείται μεταξύ 560 και 555π.Χ.

Ο… «αλανιάρης κρατήρας της Γέλας», όπως τον αναφέρουν σχετικά οι Ευρωπαίοι σχολιαστές, είναι ένα από τα πιο σπουδαία έργα τέχνης των Ελλήνων και από τα πλέον σπάνια εάν όχι μοναδικός! Μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας!!!!

Κι αυτό διότι έχει μια σύνθετη παράσταση 8 ζωνών! Η επάνω ζώνη εικονίζει σκηνή λέοντα, που επιτίθεται σε αγριογούρουνο! Τα ζώα είναι στη μέση ενός δρόμου, μεταξύ λέαινας και αετού. Εικονίζονται και Σειρήνες και πτερωτές Σφίγγες και πετεινά! Υπάρχουν χορευτές-κωμαστές στο λαιμό του αγγείου με ξέφρενες κινήσεις που ακολουθούν τον ήχο λύρας! Στις λαβές, το κεφάλι μιας Γοργόνας αποτρόπαιο και τερατώδες, όπως επέζησε στη συλλογική φαντασία μέσα από τον αρχαίο ελληνικό μύθο της Μέδουσας… Ο λαιμός διαχωρίζεται από το σώμα με μια εξέχουσα μαθηματική διακόσμηση από κόκκινες και μαύρες γραμμές εναλλασσόμενες (δυο μαύρες και μια κόκκινη). Αμέσως από κάτω υπάρχει μια «ζώνη» συνεχόμενων σπειρών (συσπείρωσης-κυμάτιο)! Ακολουθούν δυο σειρές με διάφορα ζώα! Κύματα-ρεύματα τρέχουν τόσο στην κορυφή όσο και σε δυο ζώνες του κάτω μέρους του αγγείου (διακόσμηση «bicromatiche»)! Το έργο είναι τεχνοτροπίας, που θεραπεύτηκε από τον 7ο αι. π.Χ. στη Λακωνία (και δη στη Σπάρτη)!

Ο κρατήρ-ευτυχώς-παρέμεινε σχεδόν ανέπαφος από τις …βόλτες του!

Ο «μπερμπάντης κρατήρας» σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Πάρκο ed Ambientale Γέλας… Αλλά όσο και χαριτωμένα να τον χαρακτηρίζουν έτσι οι Ευρωπαίοι σχολιαστές, μπερμπάντηδες, αλανιάρηδες και κλέφτες είναι οι διακινητές του και όχι το έργο τέχνης. Ας μην αποπροσανατολίζουμε τους αναγνώστες…