ΣΠΑΡΤΗ. Δύο βιβλία θα παρουσιάσει ο Δήμος Σπάρτης σε συνεργασία με το Δικηγορικό Σύλλογο και το Σύλλογο «Θυγατέρες της Πηνελόπης». Πρόκειται για τα βιβλία «Ο Τελευταίος Αγαμέμνων» του Σωτήρη Γλυκοφρύδη και «Το πνεύμα της Αρχαίας Σπάρτη», του Νέστορα Κουράκη. Η παρουσίαση θα γίνει το Σάββατο 11 Ιανουαρίου 2020 και ώρα 18.00 στην Πνευματική Εστία Σπάρτης, Λυκούργου 82 και Χαμαρέτου.

Λίγα λόγια για τα βιβλία:

Ο Τελευταίος Αγαμένων: «Μέσα από ένα αρχαίο κείμενο που υποτίθεται πως βρέθηκε πρόσφατα, ένας Κερκυραίος είλωτας περιγράφει τη Σπάρτη την οποία έζησε, έχοντας ως επίκεντρο τη ζωή του αφέντη του, βασιλιά Κλεομένη Α’ (520-489).

Περιγράφονται η γκρίζα και δελφοκρατούμενη Σπάρτη, το χάος της Αθήνας κατά τη μεταβατική περίοδο από την τυραννίδα των Πεισιστρατιδών έως τη δημοκρατία του Κλεισθένη και η αρχή των Ελληνοπερσικών πολέμων.

Δίνονται απαντήσεις σε ερωτήματα, όπως ποια ήταν η επίσημη πολιτική της Λακεδαίμονος κατά την έναρξη των Ελληνοπερσικών πολέμων, γιατί ο βασιλιάς Κλεομένης επεξεργαζόταν συνωμοσία για να καταλύσει το πολίτευμα της πόλης του, ποιος πράγματι ήταν ο λόγος που οι Σπαρτιάτες πήγαν στη μάχη του Μαραθώνα λίγοι και καθυστερημένοι, καθώς και ποια είναι η συνεπέστερη εκδοχή για τον μυστηριώδη θάνατο του βασιλιά αυτού. Ενός βασιλιά που λοιδορήθηκε όσο κανείς, θεωρώντας τον εαυτό του ως τον τελευταίο κι ευρισκόμενο εν αμύνη βασιλέα των Ελλήνων, τον Αγαμέμνονα.

Το κείμενο, που αρχίζει από την εποχή του ισο-λυκούργειου νομοθέτη των Σπαρτιατών, Χίλωνα, και τελειώνει όταν ο Λεωνίδας κατευθύνεται στις Θερμοπύλες, αλλάζει πολλά από τα ιστορικά δεδομένα όπως τα γνωρίζουμε σήμερα.»

Το πνεύμα της Αρχαίας Σπάρτης : «Το βιβλίο προλογίζει ο αρχαιολόγος Γεώργιος Σταϊνχάουερ, έγκριτος και βαθύς μελετητής της Αρχαίας Σπάρτης, ο οποίος θεωρεί ότι το παρόν βιβλίο είναι από τα πλέον ενημερωμένα, τεκμηριωμένα και έγκυρα έργα για το «Πνεύμα της Αρχαίας Σπάρτης». Θα πρόσθετα ότι το βιβλίο αυτό, γραμμένο με πνεύμα ευρύ και φιλολογική δεινότητα ανταποκρίνεται πλήρως στον στόχο του συγγραφέα για
την ανάδειξη του πνεύματος των αρχαίων Σπαρτιατών.

Ενδεικτικά, και για λόγους συντομίας, θα αναφερθώ σε αντιπροσωπευτικά αποφθέγματα, που ερμηνεύονται στο βιβλίο και αφορούν τις «πληρωμένες» απαντήσεις των Σπαρτιατών, που έγραψαν ιστορία, καθώς και την «προωθημένη» άποψή τους για την κοινωνική θέση της γυναίκας.

Το πρώτο απόφθεγμα αναφέρεται στο ήθος αυστηρότητας, σοβαρότητας και καυστικότητας, στο «λακωνικό ήθος», όπως αυτό εκφράστηκε από τους Σπαρτιάτες όταν αντιμετώπισαν τον Φίλιππο τον Μακεδόνα, και τους απείλησε: «αν εμβάλω εις την Λακωνικήν, αναστάτους υμάς ποιήσω», εκείνοι απάντησαν απλώς: «εάν».

Τα επόμενα αναφέρονται στις γυναίκες των Σπαρτιατών που απολάμβαναν πολύ περισσότερες ελευθερίες από τις αντίστοιχες των Αθηναίων. Όταν, λοιπόν, κάποιοι κατέκριναν τον Λυκούργο, γιατί είχε θεσπίσει διατάξεις για τη γύμνια των παρθένων κοριτσιών στις δημόσιες πομπές και ζητούσαν να μάθουν την αιτία,
αυτός απάντησε: «Για να μην έχουν κάτι λιγότερο τα κορίτσια έναντι των ανδρών, με τους οποίους επιδίδονται στις ίδιες ασχολίες, ούτε ως προς τη σωματική ισχύ και υγεία, ούτε ως προς τη φιλοτιμία και την αρετή ψυχής, και ακόμη για να καταφρονούν τη γνώμη των πολλών». Εξάλλου και για τη Γοργώ, τη γυναίκα του Λεωνίδα των Θερμοπυλών, ιστορείται κάτι παρόμοιο. Όταν, δηλαδή, κάποια γυναίκα, πιθανόν ξένη, είπε προς αυτήν ότι «μόνες εσείς οι Λάκαινες επιβάλλεστε στους άνδρες», αυτή αποκρίθηκε: «διότι μόνες εμείς γεννάμε άνδρες».

Διαβάζοντας ο αναγνώστης αυτό το βιβλίο με την εξαιρετική αισθητική από τις εκδόσεις Φερενίκη, τον εύστοχο τίτλο, την τεκμηριωμένη και λογοτεχνική περιγραφή των στόχων, ιδεωδών και αξιών των αρχαίων Σπαρτιατών, μπορεί να κατανοήσει τα αίτια του διαρκούς ανταγωνισμού τους με τους Αθηναίους. Και ενώ για τους Αθηναίους πολλά έργα έχουν γραφεί, στους αντιπάλους τους, Σπαρτιάτες, σπάνια έχει επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μελετητών. Πιστεύω, λοιπόν, ότι όπως η Jacqueline De Romilly ανέδειξε την Αθήνα και την Αθηναϊκή Δημοκρατία έτσι και ο Νέστωρ Κουράκης αναδεικνύει στο τελευταίο του αυτό βιβλίο την Σπάρτη, την κοσμοθεωρία και «το λακωνίζειν» των Σπαρτιατών. Οι μελετητές της ελληνικής αρχαιότητας θα πρέπει να ευγνωμονούν τον συγγραφέα για το εξαιρετικά διδακτικό και αποκαλυπτικό αυτό πόνημα.»