Γράψει για την Λέσχη Ανάγνωσης η Πόπη Χριστάκου

Ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες διανοουμένους «έφυγε» την Κυριακή το πρωί (21 του Γενάρη), ολοκληρώνοντας ένα σπουδαίο ταξίδι στο θέατρο, την πεζογραφία και τη μετάφραση.
Ο Παύλος Μάτεσις γεννήθηκε το 1933 στο χωριό Δίβρη της Ηλείας. Εργάστηκε ως τραπεζικός υπάλληλος και παραιτήθηκε για να αφοσιωθεί στη συγγραφή.

Πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο των γραμμάτων με το μονόπρακτο θεατρικό έργο «Ο Σταθμός» κι ακολούθησε η περίφημη « Τελετή». Και τα δύο διακρίθηκαν σε διαγωνισμούς και τιμήθηκαν με βραβεία. Συνολικά 11 θεατρικά του έργα παίχτηκαν στην Ελλάδα, κυρίως από το Εθνικό Θέατρο.

Ο Παύλος Μάτεσις ήταν μια πολυσχιδής προσωπικότητα και δεν μπορεί κάποιος να τον κατατάξει σε μια κατηγορία. Ήταν παθιασμένος τόσο με το θέατρο, όσο και με τη λογοτεχνία, αλλά και με τη μετάφραση, αφού χειριζόταν θαυμάσια τρεις γλώσσες.

Για όλες τις δημιουργικές δραστηριότητές του τιμήθηκε και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες κι έχουν διαβαστεί κι αγαπηθεί από εκατομμύρια αναγνώστες ανά την υφήλιο. Η γλώσσα του Μάτεσι είναι ριζοσπαστική, πολυσήμαντη, δίνοντας, θαρρείς, μουσική στο κείμενο. Είναι μια γλώσσα πανελλήνια, ζώσα κι ελεύθερη.

Το πιο δημοφιλές και πολυμεταφρασμένο μυθιστόρημά του «Μητέρα του σκύλου», ανέβηκε στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου την άνοιξη του 2011 από τον Σέρβο σκηνοθέτη Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς. Ο Μάτεσις όμως δεν είχε τη χαρά να το παρακολουθήσει, μιας και νοσηλευόταν με εγκεφαλικό από το Δεκέμβριο του 2010. Άντεξε δυο ολόκληρα χρόνια σε θεραπευτήριο, χωρίς να μπορεί να μιλήσει (είχε πληγεί το κέντρο λόγου) έχοντας όμως πλήρη συνείδηση.
Αντί μνημοσύνου ας κατεβάσουμε από τα ράφια της βιβλιοθήκης μας τα έργα του, ας τα φυλλομετρήσουμε, ας τα ξαναθυμηθούμε!

Επίσης σας βεβαιώ ότι αξίζει τον κόπο να μπούμε στην ιστοσελίδα της ΕΡΤ (www.ert-archives.gr και www.ert.gr) και να (ξανα)δούμε το επεισόδιο της σειράς «Οι Έλληνες», όπου η δημοσιογράφος Σοφία Τσιλιγιάννη συναντά τον Παύλο Μάτεσι.
Στο συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς παρουσιάζονται βιογραφικά του στοιχεία, τα πρώτα βήματα στο χώρο της συγγραφής, η διεθνής αναγνώριση και καταξίωσή του στο εξωτερικό. Γίνεται αναφορά στα θέματα των μυθιστορημάτων του, στα χαρακτηριστικά και το ύφος τους, στα έντονα συναισθήματα, που προκαλεί η γραφή του.
Επίσης καταθέτει την άποψή του για το θάνατο, την ευτυχία, τις ανθρώπινες σχέσεις και τη δυσκολία επικοινωνίας στη σύγχρονη εποχή.

Αν το δούμε, θα μάθουμε πολλά για τον άνθρωπο-διανοούμενο Μάτεσι. Θα ’θελα να παραθέσω το τι είχε πει σε μια (άλλη) συνέντευξή του για την Παιδεία: «Σήμερα η παιδεία ευνουχίζει. Κάποτε η βάση της παιδείας ήταν ο έρως προς τη γνώση. Σήμερα ο στόχος είναι κάποιος να διοριστεί και να βρει επαγγελματικούς προσανατολισμούς. Δεν υπάρχει έρως προς τη γνώση»

Δάσκαλοι και γονείς ας σταθούμε σ’ αυτήν την παρακαταθήκη του.

Κλείνοντας, να μην παραλείψω να πω ότι εκτός από σπουδαίος συγγραφέας και καταξιωμένος μεταφραστής, υπήρξε και στιχουργός. Ένα από τα τραγούδια του με τίτλο «Πουλημένοι» είχε ερμηνεύσει ο Νίκος Ξυλούρης σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου. Μοιάζει σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ, καθώς αναφέρεται στη διαφθορά των πολιτικών. Αναζητήστε το! Αξίζει!

Αντί επιλόγου κάτι που είχα διαβάσει παλαιότερα: Στο κέντρο της Αθήνας (όπου ζούσε κι αγαπούσε ο συγγραφέας) τον πλησιάζει μια ηλικιωμένη κυρία και τον ρωτά: «Εσείς γράψατε τη μητέρα του σκύλου;» Ύστερα του χάιδεψε τρυφερά το χέρι κι έφυγε…