Γράφει η Αικατερίνη Δ. Γιώτη*

Η εξωτερική ωτίτιδα είναι η οξεία φλεγμονή του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου του αυτιού, δηλαδή του καναλιού που συνδέει το πτερύγιο με το τύμπανο. Οφείλεται συχνότερα σε βακτήρια (ψευδομονάδα, στρεπτόκοκκος, σταφυλόκοκκος) και λιγότερο συχνά σε μύκητες, (κάντιντα, ασπέργιλλος). Αναφέρεται και ως «αυτί του κολυμβητή», επειδή τα περισσότερα κρούσματα εμφανίζονται τους θερινούς μήνες στις παραλιακές περιοχές, όπου η έκθεση στο νερό είναι συχνότερη και ευνοείται η νόσος από το συνδυασμό υψηλής θερμοκρασίας και υγρασίας.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες η κυψελίδα που παράγεται από τους αδένες του δέρματος του πόρου, με τις βακτηριοκτόνες ιδιότητές της και το χαμηλό pH που διατηρεί στον πόρο, αποτελεί έναν προστατευτικό φραγμό για τις λοιμώξεις. Σε περίπτωση που ο φραγμός αυτός διαταραχθεί, δημιουργούνται ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη ωτίτιδας.
Οι παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξή της είναι: Η επίμονη έκθεση του πόρου σε υγρασία, η στένωσή του από συγγενή ή επίκτητα αίτια που ευνοούν τη συγκράτηση υγρασίας, ο τραυματισμός του δέρματος του πόρου από τον ίδιο τον ασθενή με διάφορα αντικείμενα, όπως μπατονέτα, μακρύ νύχι, οδοντογλυφίδα, στην προσπάθειά του να ανακουφιστεί από κνησμό, αλλά και ο τραυματισμός από τη συνεχή χρήση ακουστικών βαρηκοΐας. Τέλος, οι χρόνιες δερματικές παθήσεις, όπως το έκζεμα ή η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα δημιουργούν επίσης πύλη εισόδου για τα βακτήρια.
Ανεξάρτητα της αιτίας, τα συμπτώματα της εξωτερικής ωτίτιδας είναι: η έντονη ωταλγία που επιτείνεται με την πίεση στον τράγο ή την έλξη του πτερυγίου, η έκκριση υγρού από το αυτί, το οίδημα και η ερυθρότητα στο δέρμα του πόρου, το αίσθημα κνησμού (φαγούρα), η ελάττωση της ακοής ή το αίσθημα βάρους, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει φλεγμονή των γειτονικών ιστών και διόγκωση των λεμφαδένων στον τράχηλο.
Παρά τα βασανιστικά συμπτώματα, η πρόγνωση της πάθησης είναι άριστη και συνήθως αντιμετωπίζεται εύκολα με κατάλληλη αγωγή μέσα σε λίγες μέρες. Σπάνια μπορεί να αναπτυχθεί σοβαρή και επιθετική λοίμωξη σε άτομα με διαβήτη, ηλικιωμένους και ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές και χρήζει αντιμετώπισης σε νοσοκομείο.
Η θεραπεία περιλαμβάνει τον καθαρισμό του πόρου από τις εκκρίσεις με μικροαναρρόφηση, τη λήψη αναλγητικών, τη χρήση τοπικών αντιβιοτικών σταγόνων ή αντιμυκητιασικών σταγόνων αν πρόκειται για μυκητιασική μόλυνση και την αποφυγή έκθεσης σε νερό για 10 ημέρες.
Μέτρα πρόληψης
• Πριν τις καλοκαιρινές διακοπές καλό θα ήταν να γίνει καθαρισμός του πόρου από τον ΩΡΛ και έλεγχος του τυμπάνου για πιθανή διάτρηση. Η παρουσία σφηνωμένου βύσματος κυψελίδας στον πόρο προδιαθέτει στην συγκράτηση υγρασίας μέσα στο αυτί μετά την κολύμβηση και κατ’ επέκταση στην πρόκληση εξωτερικής ωτίτιδας.
• Συνιστάται η αποφυγή της πολύωρης βύθισης της κεφαλής του κολυμβητή μέσα στο νερό, διότι η υγρασία και η αυξημένη θερμοκρασία του περιβάλλοντος ευνοεί τον πολλαπλασιασμό βακτηριδίων
• Το «στέγνωμα» των αυτιών μετά το μπάνιο με την πετσέτα ή με το πιστολάκι. Εφόσον τα τύμπανα των αυτιών είναι ακέραια, η ενστάλλαξη 1-2 σταγόνων καθαρού οινοπνεύματος στον πόρο βοηθά να απορροφηθεί το νερό και να στεγνώσει το αυτί.
• Αν υπάρχει κνησμός στα αυτιά, ιδιοπαθής ή από δερματίτιδα, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα με τα κατάλληλα φαρμακευτικά ή μη σκευάσματα.


* Ωτορινολαρυγγολόγος, Χειρουργός Κεφαλής και Τραχήλου
Λυκούργου 104 (Κεντρική Πλατεία), Σπάρτη
τηλ. 2731026620 κιν. 6974 754 853