Η επιδημία του κινητού

Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς/kathimerini.gr

Ο εθισμός στα κινητά μας έχει γίνει πολύ επικίνδυνος και μοιάζει όλο και περισσότερο με επιδημία. Οι εικόνες που βλέπουμε γύρω μας «φωνάζουν» ότι κάτι έχει πάει πολύ στραβά. Σκηνή πρώτη. Ενας πατέρας κάθεται με τα παιδιά του στο σαλόνι ενός πλοίου και προσπαθεί να τους… μιλήσει. Εκείνα είναι κολλημένα στο κινητό τους με μανία και μετά αρχίζει η μάχη. Τους τα παίρνει και τα βάζει σε μια τσάντα. Εκείνα κάνουν ότι κοινωνικοποιούνται για λίγο και μετά χώνουν το χέρι τους μέσα στην τσάντα για να βρουν το κινητό. Η μάχη συνεχίζεται μέχρι το πλοίο να φτάσει στον προορισμό του, με τον δόλιο πατέρα να κοιτάζει με απελπισία τους συνεπιβάτες του, οι οποίοι του γνέφουν συγκαταβατικά για να δείξουν πως συμμερίζονται το πρόβλημα.

Σκηνή δεύτερη, που είμαι βέβαιος ότι έχετε αντικρίσει άπειρες φορές. Οδηγοί που έχουν το κινητό μπροστά τους και είτε παρακολουθούν κάτι είτε μιλούν, κρατώντας το στο χέρι καθώς οδηγούν σε κάποιο δρόμο ταχείας κυκλοφορίας. Ενίοτε θα συναντήσετε, βέβαια, και οδηγό μηχανής να κάνει το ίδιο ή και, το καλύτερο, οδηγό δημόσιου λεωφορείου.

Σκηνή τρίτη. Περνώντας από κάποιο κρατικό κτίριο με ισχυρή φύλαξη, βλέπει κανείς νεαρούς αστυνομικούς οι οποίοι είναι απολύτως προσηλωμένοι στα κινητά τους. Συχνά κάθονται 3-4 μαζί κοιτώντας ο καθένας τη συσκευή του, δημιουργώντας την πεποίθηση πως δεν θα είναι καν χρήσιμοι ως αυτόπτες μάρτυρες εάν κάτι συμβεί στη βάρδιά τους.

Ολες αυτές οι σκηνές εδραιώνουν την εικόνα μιας πολύ ανησυχητικής επιδημίας, η οποία επηρεάζει πολλές πτυχές της καθημερινότητάς μας. Αλλά και όλες τις ηλικίες. Είναι σαφές ότι τα παιδιά εθίζονται από νωρίς στη χρήση του κινητού. Χάνουν την ικανότητα της κοινωνικοποίησης· η κρίση τους, τα κοινωνικά τους ρεφλέξ αλλοιώνονται θεαματικά.

Δεν ξέρω, ομολογώ, ποια είναι η λύση. Για τα παιδιά, ίσως η επιμονή από την πλευρά των γονιών, οι οποίοι συχνά τα αφήνουν να χαθούν στον κόσμο του Διαδικτύου ή ενός παιχνιδιού στο κινητό για να τα ξεφορτωθούν. Για τους οδηγούς, προφανώς απαιτείται μηδενική ανοχή από το κράτος. Και για τα όργανα του κράτους, μηδενική ανοχή από τους επικεφαλής μονάδων και υπηρεσιών, έτσι ώστε να εξαλειφθεί το φαινόμενο.

Το πρόβλημα όμως είναι βαθύτερο· έχει αλλάξει το τι νιώθουμε και το τι και πώς σκεπτόμαστε. Μπερδεύουν, για παράδειγμα, πολλοί τη συνεχή ενημέρωση με το εθιστικό σκρολάρισμα στο κινητό, που το μόνο που κάνει είναι αρχικά να μας αποβλακώνει και στη συνέχεια να μας οδηγεί στην ενημερωτική υπερκόπωση, στην απέχθεια κάθε βουλιμικού καταναλωτή «ειδήσεων» την ώρα που καταλαβαίνει πόση άχρηστη πληροφορία και πόσα σκουπίδια έχει καταναλώσει.

Υπάρχουν, βέβαια, κι εκείνοι που ζουν αποκλειστικά στον μικρόκοσμο που κρύβει το κινητό τους μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Νιώθουν εκεί συχνά ότι είναι το κέντρο του κόσμου ή ότι δεν είναι οι μόνοι με κάποιες ακραίες απόψεις. Μπορώ να φανταστώ τη μοναξιά που δημιουργεί αυτή η ψευδαίσθηση της συλλογικότητας χωρίς αντίκρισμα.

Καθώς τα γράφω αυτά, δεν θέλω να κρύψω και τη δική μου μάχη με τον εθισμό του κινητού. Δύσκολη υπόθεση. Αν και τεχνολογικά δεινόσαυρος, βρήκα πώς μπορείς να βάλεις κόφτη στο πόσες ώρες είσαι στο Διαδίκτυο. Μόλις πέρασα το όριο, βρήκα και πώς δίνεις παράταση στον εαυτό σου. Είπαμε, εθισμός κανονικός.