Η «ανάπλαση»

Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Η ανάδειξη της φυσιογνωμίας μιας πόλης, η εμφάνιση και η προβολή των ιδιαίτερων, μοναδικών χαρακτηριστικών της και η πολυδιάστατη και πολύπλευρη παρουσίαση των στοιχείων της διαχρονικής της πορείας, που την καθιστούν ξεχωριστή και της δίνουν ταυτότητα αποτελεί υποχρέωση της Πολιτείας. Η Κων/νου Παλαιολόγου, δρόμος ιδιαίτερος και εξαιρετικός, χαρακτηρίζει την πόλη της Σπάρτης και της προσδίδει ασυνήθιστη και ασύγκριτη παρουσία και υπεροχή. Ωστόσο, με έντονη και συνεχώς αυξανόμενη την παρουσία ανθρώπων και τροχοφόρων και με τη συσσώρευση μεγάλου μέρους της δραστηριότητας της πόλης έχει χάσει την επιβλητικότητά της, τη μεγαλοπρέπειά της και τον κυρίαρχο ρόλο της. Με δύο σειρές για παρκάρισμα και δυο λωρίδες κυκλοφορίας των αυτοκινήτων, τα οποία με δυσκολία και ελιγμούς προσπαθούν να περάσουν, για τα λεωφορεία δε ουδείς λόγος, η κατάσταση έχει ξεπεράσει τα όριά της. Οι πολίτες τη διασχίζουν με μεγάλη προσοχή γρήγορα και όχι ακίνδυνα συμμετέχοντες σε μια εικόνα, σε μια παράσταση που δε συμβαδίζει με την αρχική σύλληψη, την οπτική εντύπωση, με την ιστορία και τον πολιτισμό της πόλης.

Πολλά έχουν ακουστεί κατά καιρούς από τους αρμόδιους, ειδικούς κ.ά. ότι στόχος είναι η πεζοδρόμηση της Παλαιολόγου, ότι θα πρέπει πρώτα να αποχαρακτηριστεί, αλλά χρόνια παραμένει ως έχει, ότι μικρότεροι δρόμοι θα πεζοδρομηθούν κ.λπ. Σήμερα, με αφορμή την απόφαση της Δημοτικής Αρχής, με αυτά που δόθηκαν στη δημοσιότητα, για επέμβαση στην οδό και συγκεκριμένα στο τμήμα της μεταξύ των οδών Βρασίδου και Ευαγγελιστρίας προκύπτουν τα εξής:

• Δεν πρόκειται για ανάπλαση της πόλης της Σπάρτης, ούτε του κέντρου της, παρά για μια περιορισμένη παρέμβαση σε ένα μικρό τμήμα της συγκεκριμένης οδού.

• Δεν είναι ανάπλαση, αλλά το φάρδεμα των υπαρχόντων πεζοδρομίων σε βάρος των παρτεριών που βρίσκονται στο μέσο της οδού.

• Δεν είναι ανάπλαση, αφού η ροή των αυτοκινήτων και προς τις δυο κατευθύνσεις συνεχίζεται με την ηχορύπανση και τα καυσαέρια να παραμένουν.

• Φοίνικες της συγκεκριμένης συστοιχίας θα ξεριζωθούν αλλάζοντας την εικόνα της Παλαιολόγου, κάτι που την χαρακτηρίζει και την κάνει ξεχωριστή.

Δεν κάνουμε κάτι για να δηλώσουμε την παρουσία μας. Αν μας βαραίνει η χρόνια στασιμότητα δε σημαίνει ότι πρέπει να δείξουμε ότι είμαστε ζωντανοί και θαρραλέοι, με σπασμωδικές και αμφίβολης αποτελεσματικότητας ενέργειες. Όταν το σχέδιο υλοποιηθεί, το αν οι Σπαρτιάτες θα αισθάνονται υπερήφανοι, θα χαίρονται και θα περνάνε καμαρωτοί, δεν είναι βέβαιο, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν προστίθεται κάτι καινούργιο, όπως ησυχία, ηρεμία, μια παραπάνω καθαρή ανάσα στους περιπατητές της πόλης, μια απρόσκοπτη και ελεύθερη πρόσβαση στους καταναλωτές, που θα επισκέπτονται τα εμπορικά καταστήματα, αφού τα αυτοκίνητα με τις εξατμίσεις θα είναι πάλι εκεί. Το ίδιο αποτέλεσμα θα μπορούσε να επιτευχθεί, χωρίς σημαντική διαφορά από το σχέδιο που αποφασίστηκε, αν γίνει το πλάτεμα των πεζοδρομίων στις σημερινές θέσεις παρκαρίσματος και στις δυο κατευθύνσεις της οδού και η ένωση των υφιστάμενων παρτεριών μεταξύ τους. Έτσι θα γλύτωναν και οι φοίνικες. Εκτός αν υπάρχουν σκοπιμότητες, που προς το παρόν δε γίνονται αντιληπτές.

Οι αποφάσεις είναι άτολμες, διστακτικές και μικρής εμβέλειας. Γιατί ριζική αναμόρφωση και αναβάθμιση δεν μπορεί να γίνει με τα αυτοκίνητα. Το αυτοκίνητο είναι εργαλείο εξυπηρέτησης, αλλά δεν έχει θέση στο κέντρο της πόλης, ούτε σταθμευμένο, ούτε κινούμενο. Μετά την νέα είσοδο της πόλης φαίνεται ότι η Λυκούργου θα δεχθεί μεγάλο φόρτο αυτοκινήτων, με αντίστοιχη ελάφρυνση της Παλαιολόγου. Ήλθε λοιπόν η ώρα για πλήρη πεζοδρόμηση του τμήματος για το οποίο γίνεται λόγος, ως αρχή, με προοπτική την ολική πεζοδρόμηση του μεγάλου τμήματος της Παλαιολόγου από τις οδούς των Θερμοπυλών μέχρι την Όθωνος και Αμαλίας. Τότε, τα δέντρα που θα φυτευτούν, τα νερά, τα παγκάκια και πολλά άλλα, θα ενταχθούν σε έναν πραγματικό χώρο αναψυχής και περιπάτου, που θα απολαμβάνουν οι κάτοικοι, οι περιηγητές και οι επισκέπτες της πόλης. Στη συνέχεια πρέπει να ακολουθήσουν παρεμβάσεις και στο κεντρικό τμήμα της Λυκούργου συμπεριλαμβανομένης και της πλατείας. Τότε θα μπορούμε να μιλάμε για πραγματική ανάπλαση του κέντρου της πόλης. Τότε η Σπάρτη θα είναι μια πόλη με προσωπικότητα, εύκολα προσπελάσιμη, φιλική και ιδιαίτερα ελκυστική.

Η πεζοδρόμηση της Παλαιολόγου, αλλά και κεντρικού τμήματος της Λυκούργου είναι άμεση και επιτακτική. Ο πλούτος των ιδεών και των αξιών, η βαριά κληρονομιά και παρακαταθήκη και η δυναμική τους που έρχονται από το μακρινό παρελθόν δεν επιτρέπουν αμφισβήτηση και αδράνεια. Η αναμόρφωση και η ανάπλαση του ιστορικού κέντρου έχει καθυστερήσει πολύ σε σχέση με άλλες πόλεις της χώρας και του εξωτερικού. Οι διαφορετικές εκτιμήσεις, οι ενδοιασμοί, οι δισταγμοί και οι επιφυλάξεις είναι λογικές και δικαιολογημένες. Ωστόσο, οι αγκυλώσεις, οι προκαταλήψεις, τα μικροσυμφέροντα, αλλά και οι συντηρητικές αντιλήψεις και νοοτροπίες δεν μπορούν να είναι τροχοπέδη στην εξέλιξη και ανάπτυξη της πόλης και πρέπει να παραμεριστούν και να προσπεραστούν. Η οποιαδήποτε χρονοτριβή, μετάθεση ή αναβολή θα επιφέρουν στασιμότητα, τελμάτωση και οπισθοδρόμηση. Η προσπέλαση του κέντρου από τους πεζούς, μεγάλους και παιδιά, οι οποίοι έχουν δικαίωμα να κυκλοφορούν άνετα και ανέμελα, αλλά και η εύκολη, άνετη και ασφαλής μετακίνηση των ηλικιωμένων και των ΑΜΕΑ κρίνονται παραπάνω από αναγκαίες.

Η Δημοτική Αρχή οφείλει να λάβει υπ’ όψιν της όλα αυτά και να πράξει ανάλογα. Ευελπιστούμε ότι θα κάνει το καλύτερο για την πόλη και τους ανθρώπους της.