Οι σύνθετοι είναι πιο γοητευτικοί

Γράφει η Ελεάννα Βλαστού*

Στα e-mail που λαμβάνω από τους δάσκαλους του γιου μου παρατηρώ ότι κάτω από το όνομά τους έχει εισαχθεί και η προσωπική αντωνυμία. Κλείνουν την επικοινωνία ως εξής: με εκτίμηση Λούσυ Ανταμς, Αυτή-Εκείνη ή με εκτίμηση Τζέιμς Φέδερς, Αυτός-Εκείνος. Δεν το καταλαβαίνω. Αφού όλοι ταυτίζονται με το βιολογικό τους φύλο, γιατί πρέπει να το υπογραμμίσουν; Πιο ενδιαφέρον θα ήταν να σημείωναν δύο χαρακτηριστικά που να περιγράφουν ελαφρώς την προσωπικότητα, όπως χαρτοφάγος-αναβλητικός. Μόνο ο δάσκαλος Ιστορίας δεν θεωρεί καθήκον του να εισάγει την προσωπική του αντωνυμία κάτω από το νέο του όνομα, ενώ θα είχε κάθε λόγο να το κάνει. Πριν από δύο χρόνια λεγόταν Τζένιφερ, προέβη σε αλλαγή φύλου και έγινε Μπεν. Αυτές τις σκέψεις έκανα όταν έλαβα ένα e-mail από μια αναγνώστρια αυτής της στήλης. Ηταν ένα πολύ ωραίο γράμμα, αλλά περιείχε μια φράση που με ξένισε: «Κυρία Βλαστού, να γράφετε άρθρα μιλώντας ως γυναίκα». Την ευχαρίστησα ως είθισται για την επικοινωνία και απάντησα ότι η επιλογή μιας ταυτότητας μας συρρικνώνει. Είμαστε πολλά παραπάνω ταυτόχρονα. Μόλις τα έγραψα αυτά πήγα σε μια παρουσίαση βιβλίου φίλου, όπου το πάνελ αποτελείτο από τέσσερις άντρες. Την επομένη επέπληξα τον φίλο δηλώνοντας υπό τη μορφή ερώτησης: «Πώς είναι δυνατόν να μην συμπεριέλαβες μια γυναίκα στο πάνελ;».

Ολα τα παραπάνω, κυρίως η αντιφατική δική μου συμπεριφορά, με έσπρωξαν στην ανάλυση. Σήμερα η ταυτότητα μοιάζει να είναι ένα πολιτικό όπλο που είτε προσελκύει είτε δημιουργεί ενστάσεις, ακόμα και πολέμιους. Δεσπόζει και καθορίζει τη σκέψη και τη στάση απέναντι στα δρώμενα. Η ενασχόληση με την ταυτότητα ως γένος –αλλά και ευρύτερα ως φυλή και σεξουαλικό προσανατολισμό– είναι χρήσιμη και ευπρόσδεκτη. Αρχικά για ευαισθητοποίηση και κατόπιν για την εξασφάλιση δικαιωμάτων σε μειονότητες και μικρότερες ομάδες που τόσα χρόνια ένιωθαν και πράγματι ήταν περιθωριοποιημένες. Η συμμετοχή έχει αποδώσει καρπούς, αλλά ο αυτοσκοπός έχει μεγάλο κόστος. Εάν κάθε γκρουπ ανθρώπων βρίσκει ανακούφιση, αλληλεγγύη και συμπαράσταση μονάχα στους ομοίους του, είναι τρομακτικά αποξενωτικό. Ο κίνδυνος παραμονεύει όταν η κάθε ομάδα δημιουργεί μια δική της σφαίρα που δεν είναι η κοινή. Ταμπουρωνόμαστε σε έναν οριοθετημένο κύκλο και όποιος δεν ανήκει τον αντιμετωπίζουμε ως διαφορετικό, ως αντίπαλο, ως άλλο. Ο κύκλος πράγματι φέρνει οικειότητα περιβάλλοντάς μας στοργικά, αλλά θρέφεται από την επανάληψη και αναπαράγει επανάληψη. Και η επαναληψιμότητα είναι στάσιμη. Μας επαναφέρει στην καθήλωση. Η απάντηση στον φυλετισμό δεν μπορεί να είναι κατακερματισμός. Ξεχνούμε ότι είμαστε μέρος ενός συνόλου όπου η προώθηση των δικών μας προνομίων δεν αποτελεί απαραίτητα προτεραιότητα για τους υπολοίπους, απαιτείται συναίνεση.

Βρίσκω τρομερά περιοριστική, σχεδόν ασφυκτική την εμμονή να ανήκεις σε μια ομάδα ή και σε δύο. Στην εποχή του Διαδικτύου, ταχύτατα σχετιζόμαστε και αντιδρούμε στα ερεθίσματα τρίτων χωρίς να γνωρίζουμε φύλο, εθνικότητα, ηλικία, θρησκευτικές πεποιθήσεις. Σήμερα, στην εποχή της μετα-γεωγραφίας, που βρισκόμαστε παντού παράλληλα, παρακολουθούμε και μοιραζόμαστε πολλά ταυτόχρονα, έχουμε παραπάνω σημεία επαφής παρά απώθησης. Παρ’ όλα αυτά προσκολλιόμαστε σε ταμπέλες. Νιώθουμε την ανάγκη να ανήκουμε και φτωχαίνουμε. Απαλείφουμε μεμιάς όλα τα προσωπικά χαρακτηριστικά, όλες τις ιδιαιτερότητες που μας κάνουν ξεχωριστούς και μυστηριώδεις. Γιατί στην ουσία είμαστε πολύπλευροι, σύνθετοι και γοητευτικότεροι.

Eίμαι γυναίκα, βλέπω τον κόσμο υπό αυτό το πρίσμα. Είμαι αυτό, δεν το σκέφτομαι. Είμαι επίσης συγγραφέας, μητέρα, φίλη και πολλά ακόμα. Είμαι Ελληνίδα που αγαπώ παράφορα την Αθήνα και την κουβαλώ μαζί μου. Ζω οικειοθελώς στο Λονδίνο, αλλά αισθάνομαι πολύ πιο άνετα στη γειτονική χώρα, τη Γαλλία. Είμαι Ευρωπαία, είμαι Μεσόγεια και κατοικώ εκτός Ευρώπης. Αυτή είναι η βάση μου. Αν και το όνειρό μου είναι να γίνω νομάδας. Αντιλαμβάνομαι ασφαλώς ότι οι διαφορετικές μου ταυτότητες είναι σχεδόν όλες προνομιακές και δεν χρειάζεται να οχυρωθώ μαζί με άλλους «ομοιοπαθείς» για να τις προστατεύσω. Δεν χρειάζονται ασφαλές περιβάλλον για να εκφραστούν. Ωστόσο, θα έλεγα ότι η καλύτερη περιφρούρηση μιας ταυτότητας, όποια κι αν είναι αυτή, το καλύτερο safe space, είναι η εξωστρέφεια και όχι η περιχαράκωση.

Οταν πλάθω ιστορίες έχω την ταυτότητα των ηρώων μου και όχι τη δική μου. Επιθυμώ και άλλοι να ταυτιστούν μαζί τους. Μια από τις χαρές της γραφής είναι η δημιουργία άλλων προσώπων με τα δικά τους χαρακτηριστικά και τις δικές τους προτιμήσεις. Η δυσκολία δεν έγκειται στο να βάλεις τα πρόσωπα σε καλούπια, ούτε να τα υποχρεώσεις να ανήκουν. Το στοίχημα είναι να κάνεις τους ήρωες να πετύχουν την υπέρβαση, να λειτουργήσουν αντίθετα από το αναμενόμενο, να εκπλήξουν, ανατρέποντας και ξεπερνώντας τον εαυτό τους. Η πρόκληση για όλους είναι η απόδραση από τον εαυτό μας. Και η φυγή έρχεται με εξερεύνηση. Οι ανοιχτοί μας ορίζοντες δημιουργούν πολλές ταυτότητες και μας προσφέρουν επιλογές. Εμπεριέχουμε πολλούς γιατί μεγαλώνουμε, δοκιμάζουμε, αλλάζουμε και αντιλαμβανόμαστε, επειδή δεν είμαστε χθεσινοί και αθώοι, ότι πολλά, ίσως τα περισσότερα, δεν κρατούν για πάντα. Υπάρχει ρευστότητα. Ξηλώνουμε και χτίζουμε. Διαμορφώνουμε άλλους εαυτούς πάνω στο οικοδόμημα της υπάρχουσας ταυτότητάς μας.

*Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και ζει στο Λονδίνο.

Πηγή: Καθημερινή

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις