Γιατί αναζητούμε την περιπέτεια;

Γράφει η Ελεάννα Βλαστού* / kathimerini.gr

Στην αυλή του σχολείου της Αντιπάρου, και όχι στο Λονδίνο, άκουσα μια ομιλία του δύτη, εξερευνητή και φωτογράφου του περιοδικού National Geographic Μπράιαν Σκέρι (61 ετών). Στην οθόνη παρήλαυναν στιγμιότυπά του, σχεδόν συγκινητικά, κάτω από το νερό. Ενας άνθρωπος φορώντας μονάχα την καταδυτική στολή, κρατώντας την κάμερα στα χέρια με αυτοπεποίθηση, αν και στην ουσία ανήμπορος δίπλα από τεράστια θηλαστικά δεκαπέντε μέτρων και εβδομήντα τόνων, σε τεράστιο βάθος.

Μέσα σε όσα πολύ ενδιαφέροντα είπε, υπολόγισε ότι έχει περάσει ένα χρόνο και τρεις μήνες της ζωής του στον βυθό της θάλασσας, στο βόρειο και στο νότιο ημισφαίριο, δίπλα από ψάρια μικρά και μεγάλα, δίπλα από γαρίδες και καρχαρίες. Ο Μπράιαν Σκέρι σίγουρα γνωρίζει κάποια πράγματα για τη ζωή και τον θάνατο σε ακραίο περιβάλλον. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που έχει ένας άνθρωπος τα οποία τον σπρώχνουν να αναζητάει επαγγελματικά την περιπέτεια;

Την ίδια ερώτηση θα έκανα και σε όσους αποζητούν ερασιτεχνικά την περιπέτεια. Οι επιβαίνοντες στην παγίδα θανάτου, στο υποβρύχιο «Τιτάν», πλήρωσαν 250.000 δολάρια έκαστος για την περιπέτεια που εντέλει αποτέλεσε μια σοκαριστική ιστορία φρίκης, στερώντας από την αφήγηση τα συστατικά της αρχικής ιδέας που λογικά θα πρέπει να περιείχε η αποστολή: το πάθος, την περιέργεια και την εκκεντρικότητα.

Εάν όλα πήγαιναν καλά, θα υπήρχε ένα ωραίο συναίσθημα επιτυχίας, ακουμπάς τον κίνδυνο, γλιστράς δίπλα του και τον προσπερνάς. Οταν η απειλή είναι πλέον μακριά, κατακάθι στον πάτο, επιπλέει το αίσθημα του ρίσκου και του επιτεύγματος και λίγο μετά, φυσικά, επιστρέφεις εκεί για να το ξαναδοκιμάσεις.

Αυτό το εθιστικό συναίσθημα η τουριστική βιομηχανία το έχει κατοπτεύσει και επιδιώκει να το αναπαράγει εκπληρώνοντας τη ζήτηση για όσους η έννοια των διακοπών είναι δοκιμασία, για όσους η συγκίνηση είναι συνυφασμένη με εμπειρίες έντονες και ταραχώδεις έως και βασανιστικές. «Σπρώχνουμε τους πελάτες μας μέχρι εκεί που θέλουν να φτάσουν», διαφημίζει ένα τουριστικό γραφείο που ειδικότητά του είναι να προσφέρει εκστρατείες προσομοίωσης: να πώς είναι να είσαι εξερευνητής στην Αρκτική.

Οι προορισμοί, για όσους έχουν χρόνο, χρήματα και την κατάλληλη ιδιοσυγκρασία, είναι πολλοί. Ο ωκεανός (βαθύς), τα βουνά (απότομα), τα ηφαίστεια (ενεργά), και για όσους διαθέτουν μεγαλύτερο κονδύλι και την επιθυμία να αποκοπούν πλήρως από την πραγματικότητα, υπάρχει και ένα εντελώς ανοίκειο περιβάλλον που είναι μακριά (πολύ μακριά), στο Διάστημα. Ηδη 800 άνθρωποι έχουν αγοράσει εισιτήριο (450.000 δολάρια) για την επικείμενη δίωρη πρώτη εμπορική πτήση της Virgin Atlantic, 50 μίλια πάνω από την επιφάνεια της Γης.

Η κοινωνία μάλλον επωφελείται –φαντάζομαι– από όλους αυτούς τους ανθρώπους που αναζητούν τις έντονες συγκινήσεις και πειραματίζονται οικειοθελώς ως εξερευνητές και αστροναύτες, με τα θανατηφόρα στατιστικά να μην αναχαιτίζουν τα όνειρά τους.

Ενα από τα παράδοξα είναι ότι το ρίσκο λειτουργεί σαν μαγνήτης, η επισφάλεια ελκύει, δεν αποτρέπει.

Ενα από τα παράδοξα είναι ότι το ρίσκο λειτουργεί σαν μαγνήτης, η επισφάλεια ελκύει, δεν αποτρέπει. Πέρυσι το καλοκαίρι 200 άνθρωποι (τριπλάσιος αριθμός σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά) έφθασαν στην κορυφή του Κ2, σε ένα βουνό δυσκολότερο και επικινδυνότερο από το Εβερεστ, που φέτος είχε ρεκόρ θανάτων.

Ο Λούις Στίτζινγκερ είχε ανέβει στα επτά από τα δεκατέσσερα βουνά άνω των 8.000 μέτρων. Πριν από δύο μήνες ο πεπειραμένος Γερμανός ορειβάτης αναρριχήθηκε μόνος στο τρίτο ψηλότερο βουνό των Ιμαλαΐων με σκοπό να το κατέβει με τα σκι του, το είχε ξανακάνει στο παρελθόν. Αυτή τη φορά δεν επέστρεψε. Τα σωστικά συνεργεία, λόγω άσχημων καιρικών συνθηκών, τον βρήκαν έπειτα από πέντε μέρες νεκρό στα 8.400 μέτρα. «Δεν πάω στο βουνό για να σπάσω κάποιο ρεκόρ», είχε δηλώσει, «για εμένα σημασία έχει η εμπειρία της φύσης και του σώματος που φτάνει στα όριά του».

Αυτό μου θύμισε μια γνωριμία πριν από αρκετά χρόνια, πάλι στην Αντίπαρο, με ένα ζευγάρι Ελβετών. Η σύζυγος μου διηγούνταν ότι ο άνδρας της προετοιμάζεται να ανέβει στο ίδιο βουνό –το τρίτο ψηλότερο για τρίτη φορά– και η προετοιμασία για τον εγκλιματισμό του οργανισμού σε άλλες συνθήκες είναι πρακτικά περίπλοκη. Στήνει μια τέντα σε κάποιο χώρο του σπιτιού, σε ειδική θερμοκρασία και συγκεκριμένα ποσοστά οξυγόνου, και κοιμάται εκεί για κάποιους –πολλούς– μήνες.

Ακουγα με ενδιαφέρον, χωρίς να τη λυπάμαι πολύ, και τη ρώτησα γιατί πιστεύει ότι ο άνδρας της έλκεται από την αναρρίχηση. Μου μίλησε για την αναζήτηση έντονων συγκινήσεων με τα χημικά που παράγει ο οργανισμός: έκκριση μεγάλων ποσοτήτων αδρεναλίνης και ντοπαμίνης –ορμόνη που ρυθμίζει τα ποσοστά της ευχαρίστησης– και έκθλιψη, στην περίπτωσή του, της κορτιζόλης –που διευθετεί το άγχος σε δύσκολες συνθήκες–, η οποία στους περισσότερους είναι η ορμόνη που ισχυροποιείται εύκολα με το στρες. Αναφέρθηκε στους περιορισμούς και στην υπέρβασή τους –όρια του εαυτού του, όρια της καθημερινότητας– για εναρμόνιση σε φυσικό περιβάλλον με μια δραστηριότητα που τον κρατάει εστιασμένο, συγκεντρωμένο, συμμορφωμένο στο παρόν.

Επειτα από κάποια καλοκαίρια την ξανασυνάντησα, δεν με θυμόταν. Με δυσκολία με αναγνώρισε, η μνήμη της δεν ήταν καλή, αλλά η ίδια έμοιαζε στα καλύτερά της. Μου σύστησε έναν άλλον άνδρα και έμοιαζε τόσο ερωτευμένη σαν να βρισκόταν –στην κορυφή της εμπειρίας– εκτός τόπου, εκτός χρόνου, σχεδόν έξω από τον εαυτό της. Ζούσε το δικό της εκστατικό βίωμα. Μια παράτολμη γήινη περιπέτεια περιέργειας και πάθους, μια υπέρβαση σε μια νιρβάνα που δεν θα κρατούσε πολύ, αλλά δεν τη χρειαζόμαστε παρά ταύτα;

(*)Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και μένει στο Λονδίνο.

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις