Γράφει ο Παναγιώτης Τζουνάκος

Ο άνθρωπος, ως σταθερή οντότητα είναι ένα κινούμενο αυτόφωτο ον στον κόσμο της φύσης, με πνευματική υπόσταση και αρτιμελή συγκρότηση, πλαισιωμένος με ιδέες και αξίες που τον καθιστούν διαφορετικό, ξεχωριστό. Στο διάβα του, παρά τη συνεχή πρόοδο και ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας και την εξήγηση όλων των φυσικών φαινομένων, την ανάλυση του συνειδητού, ακόμη και της ψυχής εξακολουθεί να παραμένει δέσμιος των υποτακτικών αντιλήψεων και ενεργειών, που κάποτε πατώντας στον ασθενή χαρακτήρα του, φώλιασαν μέσα του και διαχρονικά συμπορεύονται, από συνήθεια ή και από την αδυναμία της επανεξέτασης.

Από μικρή ηλικία εντάσσεται αναγκαστικά στην ομάδα των καθοδηγούμενων και των κατηχούμενων και έτσι η πορεία του διαγράφεται συγκεκριμένη, χωρίς παρεκκλίσεις, αμφισβητήσεις και πολύ περισσότερο αντιδράσεις και ανατροπές. Το μόρφωμα αυτό, εξαρτημένο αντικείμενο της επικρατούσας θεώρησης, μαλακό και εύπλαστο διαμορφώνεται στα χέρια των πλαστουργών επιτήδειων, εξέρχεται από τον μακρύ σωλήνα «χωνευτήρι», πλασμένο με τις «αξίες» της συγκεκριμένης παιδείας και παιδαγωγικής και τίθεται στην υπηρεσία τους. Η αυστηρή τήρηση των χαρακωμάτων, η παρακολούθηση των προγραμμάτων και η πιστή εφαρμογή του περιεχομένου τους συνδυασμένη με την τιμωρία και αν χρειαστεί και με την άσκηση ψυχολογικής βίας και καταστολής, το πειθαρχημένο, υπάκουο και αποστεωμένο κατευθύνεται με τη βουκέντρα από τον βασιλιά για άρμεγμα στο μαντρί. Το φαινότυπο αυτό γνήσιο απόβρασμα της «πολιτισμένης» και «ελεύθερης» κοινωνίας μηρυκάζει τα εσώψυχά του ικανοποιημένο και ευχαριστημένο, αφού απέδωσε και σήμερα στο ακέραιο τις υπηρεσίες του, την παραγωγή του, τα προϊόντα του.

Η σκληρή καθημερινότητα αποκαλύπτει το μέγεθος της αστάθειας και της αναταραχής, μεγεθύνει το αίσθημα της αβεβαιότητας και της ανασφάλειας προς ιδιαίτερη ικανοποίηση των πανούργων, που στηρίζονται και αναπνέουν από την ένταση της ανησυχίας, τη σπασμωδική και ακανόνιστη συμπεριφορά, την ψυχολογική αναστάτωση. Έτσι ο φόβος βρίσκει πρόσφορο έδαφος, ριζώνει βαθιά και οδηγεί το άτομο στην εξάρτηση και την υποταγή. Παρότι ο φόβος δεν είναι ο κανονικός, ο κλασικός είναι ένας φόβος τεχνητός, που βασίζεται στην ανυπαρξία της ελπίδας, επηρεάζει τους πάντες και ιδιαίτερα τους νέους, διασπείρεται εύκολα και συντηρείται διαχρονικά από τους μαέστρους της κατεύθυνσης των μαζών. Μετατρέπεται σε τρόμο όταν οι περιστάσεις είναι ευνοϊκές και τότε η κοινωνία με μειωμένα αντανακλαστικά και αντιδράσεις υποτάσσεται και χειραγωγείται απόλυτα και ολοκληρωτικά. Μπροστά στον περιορισμό, τη μείωση της σκέψης και της κρίσης, το μυαλό βρίσκεται στο στάδιο της παραχώρησης και της παράδοσης και με ευκολία ρέπει σε ανοησίες που δεν μπορεί να αντιληφθεί, γιατί χρειάζεται έστω και ένα μικρό κομμάτι λογικής, μια στιγμή στοχασμού, προκειμένου να προσεγγίσει το μέγεθος της ανθρώπινης ηλιθιότητας. «Δυο πράγματα είναι άπειρα: Το σύμπαν και η ανθρώπινη βλακεία, αν και για το σύμπαν δεν είμαι σίγουρος». (Άλμπερτ Αϊνστάιν)

Οι εξυπνάδες και οι ανοησίες είναι σύμφυτες, αφού χωρίς τις μεν δεν υπάρχουν οι δε και ανάποδα. Η σύζευξή τους βρίσκεται μέσα σε κάθε άνθρωπο, αφού είναι ο φορέας τους και διακρίνονται και ξεχωρίζουν συνήθως από τυχαία γεγονότα. Ο καθένας βέβαια θεωρεί τις πρώτες ως δική του κατάκτηση και τις ταυτίζει με την προσωπικότητά του και αποστρέφεται και αποποιείται τις δεύτερες. Και ενώ νομίζει ότι φορτώνει τον εαυτό του με τις πρώτες η ζυγαριά γέρνει προς τις δεύτερες, αλλά αυτό δεν το βλέπει. Αν μπορούσε να δει με καθαρή ματιά, έστω για λίγο, πολλές απόψεις, θέσεις και συμπεριφορές θα άλλαζαν για δικό του όφελος. Για να αντιληφθούμε πόσο μπερδεμένες και πόσο κοντά βρίσκονται μεταξύ τους, αρκεί να σταθούμε στο παράλογο του Καμύ για τον τρελό που ψάρευε στη μπανιέρα: «Ένας γιατρός με προχωρημένες ιδέες τον ρώτησε: “Τσιμπάει, τσιμπάει;” Και δέχθηκε τη σοβαρή απάντηση του τρελού. “Όχι, ανόητε. Δεν βλέπεις ότι ψαρεύω στην μπανιέρα;”»

Το επίπεδο της ποιοτικής αναφοράς του καθένα δεν μπορεί κανείς εύκολα να το προσεγγίσει και να το προσδιορίσει και πολύ περισσότερο ο ίδιος. Μερικές μικρές αποκαλύψεις έρχονται στο φως με τη διαλεκτική, τον τρόπο της θεώρησης και της σκέψης, της στάσης και την ένταση της αντίδρασης. Ο θεμελιωμένος και συγκροτημένος συλλογισμός, η σταδιακή/κλιμακωτή τοποθέτηση των εννοιών, η ευστροφία και η επινοητικότητα προωθούν το δείκτη στις βαθμίδες της αξιολόγησης, με την ελαφρότητα και τον παραλογισμό, την ανεπάρκεια και τη βλακεία να μάχονται για να ισορροπήσουν στην υποκατηγορία της κοινωνικής συμπεριφοράς. Πάντως, «Δίχως μυαλό, δεν κάνεις ανοησίες. Η ανοησία είναι η σκιά της εξυπνάδας, την ακολουθεί παντού και είναι σπάνιο να βρεις κάποιον που να καταφέρνει ν’ απελευθερωθεί από τη σκιά της». (Φοίβος Γκικόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής του Α.Π.Θ.)

Η επίγνωση αυτή είναι αναγκαία προκειμένου να διαπιστωθεί το επίπεδο της αυτογνωσίας, της ατομικής νοημοσύνης και οξυδέρκειας. Η απόκτηση γνώσεων και η καλλιέργεια του νου θα συμβάλλουν στην ισορροπία της ζυγαριάς και ίσως την αναγκάσουν να γείρει προς την άλλη πλευρά. Γιατί δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η θέση του Σοπενχάουερ ότι «Η ζωή μας είναι μια αστείρευτη πηγή ηλιθιότητας». Εξάλλου, τίποτα δεν είναι δεδομένο και σταθερό. Τα πάντα σχηματίζονται και ανασχηματίζονται, θεωρούνται και αναθεωρούνται, αλλάζουν και ξαναλλάζουν. Προς ποια κατεύθυνση είναι το ζητούμενο.

Αλίμονο στο λαό, που ο «ηγέτης» του δικαιώνει την απεραντοσύνη του Αϊνστάιν.

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις