ΕΛΛΑΔΑ. Η ελληνική γλώσσα είναι μία από τις πιο πλούσιες του κόσμου. Η ιστορία της φτάνει στα βάθη των αιώνων και σίγουρα οι δυνατότητές τις δεν έχουν τέλος. Στην καθημερινότητά μας, όμως, τείνουμε να χρησιμοποιούμε πολλές λέξεις με λανθασμένο τρόπο.

Πόσες φορές ξεκινάμε μία φράση, και αναρωτιόμαστε από μέσα μας αν αυτό που λέμε ή γράφουμε είναι σωστό; Αρκετές ίσως. Άλλες πάλι τα λάθη βγαίνουν αβίαστα, είτε στον προφορικό είτε στον γραπτό λόγο.

Η άκριτη και αλόγιστη χρήση των λάθος λέξεων όμως έχει πολύ πιο μακροπρόθεσμες επιπτώσεις απ’ ό,τι πιστεύουμε, αφού σταδιακά η σωστή διατύπωσή τους παύει να υφίσταται, με τη λανθασμένη να εδραιώνεται και να μονιμοποιείται. Γνωρίζατε όμως πως πολλές φορές ένα μικρό λάθος σε μία λέξη μπορεί να διαστρεβλώσει και να αλλοιώσει το νόημα μίας ολόκληρης πρότασης; Μήπως όλοι θα έπρεπε να είμαστε πολύ πιο προσεκτικοί στο λεξιλόγιο που χρησιμοποιούμε;

Ας δούμε τις πιο συνηθισμένες και ας βάλουμε μία τάξη στο λεξιλόγιό μας από σήμερα:

Καταρχήν και καταρχάς:

Ένα από τα πιο συνηθισμένα λάθη που ακούμε καθημερινά είναι αυτές οι δύο λέξεις και λίγοι γνωρίζουν πραγματικά τη διαφορά τους. Οι δύο αυτές λέξεις δεν είναι συνώνυμες. Το «καταρχήν» ή «κατ’ αρχήν» σημαίνει κατά βάση, στα βασικά σημεία, ενώ το «καταρχάς» ή «κατ’ αρχάς» σημαίνει αρχικά, στην αρχή.

Παράδειγμα: «Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε κατ’ αρχήν», «Κατ’ αρχάς, να διευκρινίσουμε…»

Πολύ και πολλή:

Πότε γράφεται με δύο «λ» και «η» και πότε με ένα και «υ»; Όταν ακολουθεί αρσενικό ή ουδέτερο ουσιαστικό γράφουμε με ένα «λ» και «υ» (ύψιλον). Όταν ακολουθεί θηλυκό γράφουμε με δύο «λ» και, φυσικά, «η» (ήτα). Στον πληθυντικό πολλά είναι τα πράγματα, πολλά είναι και τα «λ»!

Παράδειγμα: Ενικός: Πολύς κόσμος ήρθε σήμερα! Πληθυντικός: Στην τάξη έχει πολλούς μαθητές.

Χάρη σε και εξαιτίας:

Το πρώτο έχει θετική σημασία, το δεύτερο αρνητική.

Παράδειγμα: «Χάρη σε σένα είμαι καλά» και «Εξαιτίας σου έσπασε το βάζο».

Που και πως:

Πότε τονίζονται και πότε όχι; Όταν οι δύο αυτές λέξεις ρωτούν τότε πρέπει οπωσδήποτε να τονίζονται, ακόμα και σε πλάγια ερώτηση. Αν το «που» είναι επίρρημα, αντωνυμία ή σύνδεσμος (για ευκολία αντικαθίσταται με τη φράση «το οποίο») δεν τονίζεται, όπως και το πως όταν είναι σύνδεσμος ( μπορεί να αντικατασταθεί με το «ότι») δεν παίρνει τόνο.

Παραδείγματα: «Για πού το βάλατε;» – «Πώς ήταν η μέρα σου;» και «Πήρα ένα αναψυκτικό που (το οποίο) ήταν πολύ παγωμένο» – «Ξέρω, πως (ότι) αυτό που θα ακούσεις θα σε σοκάρει».

Επικεφαλής – επίρρημα ή ουσιαστικό:

Η λέξη επικεφαλής είναι άκλιτη και σημαίνει ότι κάποιος βρίσκεται βρίσκεται επί της κεφαλής, είναι δηλαδή ο αρχηγός. Είναι, λοιπόν, επίρρημα που δεν κλίνεται και παραμένει ίδιο ανεξαρτήτως συντακτικής χρήσης.

Παράδειγμα: «Η Έλενα είναι η επικεφαλής της ομάδας».

Ανέκαθεν και από ανέκαθεν:

Το σωστό είναι το ανέκαθεν. Το επίθημα -θεν προέρχεται από παλαιή πτώση της ελληνικής, την αφαιρετική, δηλώνοντας την προέλευση, την κίνηση, την απομάκρυνση, γι’ αυτό και η χρήση της πρόθεσης «από» θεωρείται περιττή. Η λέξη «ανέκαθεν» περιέχει ήδη την έννοια της προέλευσης.

Παράδειγμα: «Ήξερε ανέκαθεν, ότι θα ασχοληθεί με τον κινηματογράφο».

Μεγεθύνω και μεγέθυνση:

Και όχι μεγενθύνω, μεγέθυνση. Επίσης, λέμε μέγεθος και όχι μέγενθος!

Παράδειγμα: «Άφησα την φωτογραφία για μεγέθυνση».

Στα πλαίσια ή στο πλαίσιο:

Το πλαίσιο (δηλαδή το κάδρο) είναι πάντα ένα. Η φράση συχνά συγχέεται με το «μέσα στα όρια», τα οποία είναι όντως πολλά.

Παράδειγμα: «Το παράδειγμα δόθηκε στο πλαίσιο της συζήτησης».

Ότι και ό,τι:

Όταν το “ότι” χρησιμοποιείται ως σύνδεσμος σε μία πρόταση (μπορεί να αντικατασταθεί από το “πως”), τότε δεν χρειάζεται κόμμα. Αν αντικαθιστά το “ότιδήποτε”, τότε χρειάζεται κόμμα.

Παράδειγμα: «Θεωρώ, ότι (πως) η Σοφία έχει δίκιο» και «Κάνε ό,τι (οτιδήποτε) νομίζεις»

Ωρίμανση ή ωρίμαση;

Το σωστό είναι “ωρίμαση”, επειδή προέρχεται από το ρήμα “ωριμάζω” όπως, συμβαίνει και με τα εξετάζω – εξέταση, παρουσιάζω – παρουσίαση. Με “ν” σχηματίζονται τα ουσιαστικά που προέρχονται από ρήματα σε -αίνω, όπως θερμαίνω – θέρμανση, σημαίνω – σήμανση, ρυπαίνω – ρύπανση.

Παράδειγμα: “Η ωρίμαση των μήλων γίνεται το φθινόπωρο”

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις