Γράφει ο Γιάννης Μητράκος

Στις 25 Δεκεμβρίου 2021, μετά το μεσημέρι, εκτοξεύτηκε με επιτυχία από το ευρωπαϊκό Διαστημικό Κέντρο στη Γαλλική Γουιάνα, στη βόρεια Ατλαντική ακτή της Νότιας Αμερικής, ένας ευρωπαϊκός πύραυλος «ARIAN 5», ο οποίος μετέφερε το πιο εξελιγμένο διαστημικό τηλεσκόπιο που έφερε το όνομα Τζέιμς Γουέμπ (James Webb Space Telescope, JWST) προς τιμήν του Τζέιμς Ε. Γουέμπ, δεύτερου διευθυντή στην ιστορία της NASA που είχε κεντρικό ρόλο στο μνημειώδες πρόγραμμα «ΑΠΟΛΛΩΝ» με το οποίο ο άνθρωπος περπάτησε στη Σελήνη.

Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Τζέιμς Γουέμπ ήταν αποτέλεσμα της συνεργασίας της NASA, της ESA (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος) και του Καναδικού Οργανισμού Διαστήματος. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1996 και ολοκληρώθηκε στις 28 Αυγούστου 2019.

Στα τεχνικά του χαρακτηριστικά είναι άξια επισήμανσης μεταξύ άλλων τα εξής: Σε σύγκριση με το έτερο διαστημικό τηλεσκόπιο HUBΒLE, που συμπλήρωσε 30 χρόνια λειτουργίας, το κάτοπτρο του Γουέμπ που αποτελείται από 18 επιχρυσωμένα εξαγωνικά τμήματα έχει διάμετρο 6,5 μέτρων, ενώ το Χάμπλ έχει κάτοπτρο 2,4 μέτρων.

Η μάζα εκτόξευσης του Γουέμπ είναι 6.500 κιλά περίπου και είναι η μισή από εκείνη του Χάμπλ.

Το τηλεσκόπιο Γουέμπ ένα μήνα μετά την εκτόξευσή του, τοποθετήθηκε σε απόσταση 1,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη στο λεγόμενο σημείο Λαγκράνζ 2 (L2), στην αντίθετη κατεύθυνση από τον ήλιο, όπου η βαρυτική έλξη της Γης και του Ηλίου εξισορροπείται από τη φυγόκεντρο δύναμη κι έτσι το τηλεσκόπιο θα παραμένει σταθερά στη θέση αυτή. Για να διατηρεί τον καθρέπτη και τα άλλα επιστημονικά του όργανα σε θερμοκρασίες κάτω από τους -232,2 βαθμούς Κελσίου το τηλεσκόπιο διαθέτει μια μεγάλη προστατευτική ασπίδα.

Ένας από τους στόχους του νέου διαστημικού τηλεσκοπίου είναι η παρατήρηση μερικών από τα πιο μακρινά συμβάντα και αντικείμενα του σύμπαντος όπως είναι ο σχηματισμός των πρώτων γαλαξιών, η κατανόηση του σχηματισμού των αστέρων και των πλανητών, κάτι που ήταν αδύνατο με τα παλαιότερα επίγεια και διαστημικά όργανα παρατήρησης και μέτρησης. Κι αυτό γιατί το Γουέμπ έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύσει αντικείμενα με υψηλές τιμές μετατόπισης προς το ερυθρό, που σημαίνει ότι μπορεί να παρατηρήσει πολύ παλαιότερα και πιο απομακρυσμένα αντικείμενα. Αντικείμενο επισταμένης μελέτης του νέου τηλεσκοπίου, επίσης, θα γίνουν οι ατμόσφαιρες των πλανητών του ηλιακού συστήματος και των δορυφόρων τους που έχουν ατμόσφαιρα, αλλά και οι ατμόσφαιρες των πιο κοντινών εξωπλανητών που έχουν ανακαλυφθεί, καθώς τα φασματόμετρα του θα είναι ικανά να αναλύσουν το φως των άστρων που περνάει μέσα απ’ αυτές, ώστε να εντοπίσουν τη φασματική υπογραφή των χημικών στοιχείων που τις σχηματίζουν.

Με το νέο τηλεσκόπιο οι Επιστήμονες φιλοδοξούν να ανοίξουν μια νέα εποχή για την αστρονομία και την αστροφυσική, διευρύνοντας τους ορίζοντες της γνώσης μας για το σύμπαν και δίνοντας απαντήσεις στα προαιώνια ερωτήματα του Ανθρώπου.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Γουέμπ θα συμπληρώσει και θα επεκτείνει τις υπηρεσίες του παλαιότερου διαστημικού τηλεσκοπίου Χάμπλ, (Hubble Space Telescope, HST) που εκτοξεύτηκε στις 24 Απριλίου 1990 και τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας από το διαστημικό λεωφορείο Ντισκάβερι (Discovery). Το όνομά του το πήρε από τον περίφημο Αμερικανό αστρονόμο Έντγουιν Χάμπλ και αναπτύχθηκε από τη ΝΑΣΑ και την ΕΣΑ στα πλαίσια ενός φιλόδοξου προγράμματος μεγάλων παρατηρητηρίων όπως είναι το τηλεσκόπιο ακτίνων γ Κόμπτον, το παρατηρητήριο ακτίνων Χ Τσάντρα και το διαστημικό τηλεσκόπιο Σπίτζερ.

Το Χάμπλ είναι ένας μεγάλος τεχνητός δορυφόρος με μάζα 11,25 τόνους, μήκους 13,2 μέτρων και διάμετρο 4,2 μέτρα. Περιφέρεται σε ύψος 559 χλμ πάνω από τη Γη με ταχύτητα 25.000 χλμ την ώρα. Το Χάμπλ με το κάτοπτρό του και τα άλλα όργανα που διαθέτει μας χάρισε σπάνιες εικόνες του σύμπαντος δίνοντας απαντήσεις σε παλαιά ερωτήματα κι ανοίγοντας καινούρια.

Οι εικόνες που μας στέλνουν τα διαστημικά τηλεσκόπια είναι μεγαλειώδεις και συγκλονιστικές. Ο άνθρωπος βλέποντας το μέγεθος του σύμπαντος δεν μπορεί παρά να μείνει ενεός (σ.σ. άφωνος), συναισθανόμενος την ασημαντότητά του. Κι όμως εδώ στη Γη μας εξακολουθεί να κυριαρχεί η κακία, το μίσος, η αδικία, η εκμετάλλευση και η λατρεία του χρήματος. Το ανθρώπινο αίμα χύνεται με τρομακτική ευκολία, οι κόποι μιας ζωής εξαφανίζονται μέσα σε λίγα λεπτά, τα έργα του πολιτισμού καταστρέφονται ασυλλόγιστα και ο σύγχρονος άνθρωπος επιστρέφει στη ζωώδη κατάσταση που βρισκόταν πριν από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.

Δυστυχώς για μας αυτό το μεγαλείο που αποκαλύπτεται πίσω από κάθε μεγάλη ή μικρή επιστημονική πρόοδο του ανθρώπου, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη μικρότητα της καθημερινής ζωής ιδίως σε περίοδο πολεμικών αναστατώσεων όταν η ανθρώπινη ψυχή φτάνει στα όριά της και δοκιμάζεται.

Είναι τέτοιες στιγμές που έρχονται στο μυαλό οι καταλυτικοί στίχοι της Σώτιας Τσώτου από το τραγούδι της που μελοποίησε κι ερμήνευσε το 1972 ο Κώστας Χατζής:

Πολύ με πίκρανες ζωή

μακριά θα φύγω ένα πρωί

θ' ανέβω σ' ένα αεροπλάνο

να δω τον κόσμο από κει πάνω

Όταν κοιτάς από ψηλά

μοιάζει η γη με ζωγραφιά

και συ την πήρες σοβαρά

και συ την πήρες σοβαρά

Μοιάζουν τα σπίτια με σπιρτόκουτα

μοιάζουν μυρμήγκια οι ανθρώποι

το μεγαλύτερο ανάκτορο

μοιάζει μ' ένα μικρούλι τόπι

Κι όλοι αυτοί που σε πικράνανε

από ψηλά αν τους κοιτάξεις

θα σου φανούν τόσο ασήμαντοι

που στη στιγμή θα τούς ξεχάσεις

Αγαπημένη μου, μην κλαις

πάμε μαζί ψηλά, αν θες

να δεις τη γη απ' τη σελήνη

ένα φεγγάρι είναι και κείνη

Όταν κοιτάς από ψηλά

μοιάζει ο κόσμος ζωγραφιά

και συ τον πήρες σοβαρά

και συ τον πήρες σοβαρά

Μοιάζουν οι πύργοι με κουκλόσπιτα

και τα κανόνια με παιχνίδια

από ψηλά δεν ξεχωρίζουνε

οι ομορφιές και τα στολίδια

Κι ό, τι σε πλήγωσε ή σε θάμπωσε

από ψηλά αν το κοιτάξεις

θα σου φανεί τόσο ασήμαντο

που στη στιγμή θα το ξεχάσεις

Υ.Γ.: Σε επιβεβαίωση των ανωτέρω παραθέτουμε κάποιες φωτογραφίες που φανερώνουν πως δεν είμαστε τίποτε άλλο παρά «σκουλήκια της γης» που αγωνίζονται χιλιάδες χιλιάδων χρόνια για να γίνουν άνθρωποι (άνθρωπος, εκ του άνω + θρώσκω, δηλαδή τείνω προς τα άνω).

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις