ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ. Η άλωση της Μονεμβασιάς από τους επαναστημένους Ελληνες το 1821 τα είχε όλα. Προδοσία, ίντριγκες, ωμότητα που έφτασε μέχρι την κτηνοβασία και ελληνοτουρκική συνεργασία που οδήγησε στη λύση της πολιορκίας.

Διακόσια χρόνια μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης η ελληνική πολιτεία αναμένεται να γιορτάσει, παρά τις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν, εξαιτίας της πανδημίας, με πανηγυρικό και ενθουσιώδη τρόπο την έναρξή της, με πολλές και ποικίλες εκδηλώσεις και δράσεις διαφορετικού περιεχομένου και βεληνεκούς. Ένας εορτασμός που μεταξύ άλλων, αποτελεί σημαντική ευκαιρία να αναψηλαφήσουμε εκ νέου τα πολλαπλά μονοπάτια έρευνας και σκέψης γύρω από τα γεγονότα εκείνης της περιόδου, αλλά και τους όρους που εκείνη η περίοδος έθεσε για την ίδρυση και τη μετέπειτα πορεία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Άλλωστε, το ξέσπασμα της Επανάστασης και τα χρόνια που ακολούθησαν, αποτέλεσαν το διάστημα εκείνο που συγκρότησε τη βάση δημιουργίας ενός νέου κράτους στα Νότια της Βαλκανικής χερσονήσου, του ελληνικού κράτους.

Θα ανέμενε βέβαια κανείς μια προσπάθεια τέτοιου μεγέθους να εντάξει στο πλαίσιο της μια συνολική κριτική αποτίμηση και μια πορεία ενδοσκόπησης στο πλαίσιο ενός ουσιαστικού αναστοχασμού της ιστοριογραφικής φιλολογίας για όλα αυτά τα χρόνια που μεσολάβησαν σε σχέση με αυτό το σπουδαίο, γεγονός. Αυτή η προσπάθεια θα σηματοδοτούσε στο βαθμό που θα γινόταν κάτι τέτοιο, μια απόπειρα «γεφύρωσης» ανάμεσα στην προσέγγιση που ακολουθεί η επιστημονική κοινότητα για τα γεγονότα του 1821, και η οποία σε πολλά από τα ζητήματα που μελετά έχει καταλήξει, με αυτό που ονομάζουμε «δημόσια» ιστορία και πολύ περισσότερο, με αυτό που προσδιορίζεται ως «σχολική» ιστορία. Δυστυχώς σε αυτό επίπεδο, το κενό παραμένει σημαντικό και έως τώρα αγεφύρωτο.

Τα διακόσια χρόνια ήταν μια καλή ευκαιρία να αποτελέσουν μέρος ενός ευρύτερου προβληματισμού, καθώς σκοπός της Ιστορίας δεν είναι να φτιάξει ενιαία αφηγηματικά σύνολα, με στρογγυλοποιήσεις, χωρίς γωνίες και αιχμές. Αντίθετα, είναι να καταδείξει αυτή τη συνθετότητα και την πολυπλοκότητα των φαινόμενων, αφού οι κοινωνίες συνιστούν ιδιαίτερα σύνθετα φαινόμενα και ως τέτοιες έχει αξία να μελετώνται. Η ενασχόληση με την ιστορία έχει σημασία όταν ανοίγει ερωτήματα τροφοδοτώντας τη σκέψη και όχι να δίνει έτοιμες λύσεις και απαντήσεις.

O Στάθης Κουτρουβίδης, ιστορικός έχει την επιστημονική επιμέλεια του συγκλονιστικού αφιερώματος που μπορείτε να διαβάστε στο news274.gr

«Τόση ήταν η πείνα των αποκλεισμένων που άρχισαν να κανιβαλίζουν. Παιδιά (συνολικά επτά τουρκόπουλα), που βρέθηκαν χωρίς τους γονείς τους στα στενά της καστροπολιτείας, σφαγιάστηκαν και φαγώθηκαν από τους εγκλείστους αφού πλέον δεν υπήρχε άλλη επιλογή επιβίωσης. Η ακατάλληλη διατροφή εν τω μεταξύ προκάλεσε ενδημικές νόσους που άρχισαν να αποδεκατίζουν τον πληθυσμό».