Διευκρινίσεις για την υλοποίηση του Προγράμματος HORIZON 2020 στα Κύθηρα παρέχουν οι αρμόδιοι σχετικά με την έγκρισή του αλλά και τον προϋπολογισμό του. Πρόγραμμα που κατά βάση αφορά κυρίως στην επέκταση του δικτύου μονοπατιών, στην εκπόνηση μελέτης αξιολόγησης των επιπτώσεων αυτών (κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών) και στην ανάπτυξη συστήματος βιώσιμης διαχείρισης μονοπατιών με την πιστοποίηση.

ΚΥΘΗΡΑ. Η Περιφέρεια Αττικής ενέκρινε την σκοπιμότητα συμμετοχής στο χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα, HORIZON 2020, με προτεινόμενο τίτλο: «NatureByScaleμε σκοπό την υποστήριξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal), την συμβολή στην οικονομική επανεκκίνηση από την πανδημία και την αύξηση, σε μεγάλο βαθμό, της ανθεκτικότητας (resilience) των τοπικών κοινωνιών στην κλιματική κρίση, μέσω της έρευνας και εφαρμογής NbS (Natural based Solutions Λύσεις βασισμένες στη Φύση) σε συγκεκριμένες περιοχές μελέτης.

Οι δράσεις που θα υποστηριχθούν στα Κύθηρα και θα επεκταθούν μέσω του προγράμματος NatureByScale βρίσκονται ακόμα υπό διαμόρφωση και θα αφορούν κυρίως στην επέκταση του δικτύου μονοπατιών, στην εκπόνηση μελέτης αξιολόγησης των επιπτώσεων αυτών (κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών), στην ανάπτυξη συστήματος βιώσιμης διαχείρισης μονοπατιών με την πιστοποίηση ‘Green Flag Trails’ κ.α. Παράλληλα, θα διαμορφωθούν δράσεις για τη διεύρυνση αυτής της NbS στα υπόλοιπα νησιά της περιφερειακής ενότητας. Επιπλέον, στο πλαίσιο του NatureByScale θα μελετηθεί η διαχείριση των υδατικών πόρων με παραδοσιακές τεχνικές σε επίπεδο λεκάνης απορροής (μικρο-φράγματα, λίθινες αναβαθμίδες, στέρνες κλπ) και θα επεκταθεί η εφαρμογή των μικρο-φραγμάτων ως πράσινη υποδομή παραδοσιακής διαχείρισης του νερού εντός των Κυθήρων, με μία επιπρόσθετη δέσμη συνοδών δράσεων όπως, αξιολόγηση των επιπτώσεων τους στην βιοποικιλότητα, την υδρογεωλογία και την τοπική κοινωνία-οικονομία.

Με βάση τα παραπάνω θα εκπονηθούν γενικές οδηγίες εφαρμογής και επέκτασης αυτών των μεθόδων και για άλλα νησιά καθώς και ένα σχέδιο για μια διευρυμένη ενημέρωση και κινητοποίηση των τοπικών κοινωνιών. Η Περιφέρεια Αττικής θα συμμετάσχει από κοινού με το MedINA στην εκπόνηση και εφαρμογή ενός πλάνου επαναληψιμότητας/προώθησης των NbS που θα εφαρμοστούν στα Κύθηρα (παραδοσιακοί μέθοδοι διαχείρισης υδατικών πόρων και πιο συγκεκριμένα μικροί λίθινοι αναβαθμοί σε ρέματα και αναβαθμίδες καθώς και προώθηση του περιπατητικού τουρισμού ως εναλλακτικό ή συμπληρωματικό στον μαζικό τουρισμό προϊόν). Το ζητούμενο θα είναι να προωθηθεί ένας οδικός χάρτης για την εφαρμογή των παραπάνω που στοχεύουν στην ενίσχυση των αειφορικών τουριστικών μοντέλων που ήδη η Περιφέρεια Αττικής εφαρμόζει ή θέλει να εφαρμόσει στην Περιφερειακή Ενότητα Νήσων. Αν, παρά ταύτα, υπάρξει η δυνατότητα και της (επαναληπτικής) εφαρμογής σε κάποια από αυτά (πχ δίκτυο μονοπατιών στον Πόρο ή ανακατασκευή/κατασκευή λίθινων αναβαθμών στις Σπέτσες) θα είναι ακόμα καλύτερα.

Όπως σημειώνεται από συνεργάτες του MedINA πρόκειται για μια πρόταση που κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 27 Ιανουαρίου 2021 και τα αποτελέσματα δεν αναμένονται πριν τον Οκτώβριο του 2021. Ως εκ τούτου, δεν έχει εξασφαλιστεί κάποια χρηματοδότηση. Ο προϋπολογισμός του συνολικού προγράμματος είναι περίπου 10 εκατ. ευρώ αλλά το ελληνικό σκέλος αυτού δεν θα ξεπερνά το 1,5 εκατ. ευρώ όπου κύριος διαχειριστής είναι το MedINA, με εταίρους τον Δήμο Κυθήρων και την Περιφέρεια Αττικής.

Το MedINA εργάζεται σκληρά σε συνεργασία με τους φορείς των Κυθήρων, το Κυθηραϊκό Ίδρυμα Πολιτισμού και Ανάπτυξης (ΚΙΠΑ) και το Δήμο Κυθήρων, για ποιοτική και βιώσιμη ανάπτυξη για όλους στο νησί. Παράλληλα, γίνονται προσπάθειες για τη διάχυση τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών στα άλλα νησιά της Περιφερειακής Ενότητας σε συνεγασία με την Περιφέρεια Αττικής.

Η υποβολή της πρότασης αυτής ήταν αποτέλεσμα μακράς και επίπονης διαδικασίας. Το προτεινόμενο πρόγραμμα, αν επιλεχθεί, θα ξεκινήσει με τις καλύτερες προϋποθέσεις, αναβαθμίζοντας όλη τη δουλειά που έχει γίνει ως τώρα με ένα νέο δίκτυο συνεργατών πολύ υψηλού επιπέδου: το Νορβηγικό Γεωτεχνικό Ινστιτούτο (Norwegian Geotechnical Institute - NGI), το King's College του Λονδίνου (KCL), το Πανεπιστήμιο της Γενεύης (University of Geneva - UNIGE), το Διεθνές Ινστιτούτο Ανάλυσης Εφαρμοσμένων Συστημάτων (International Institute for Applied Systems Analysis - IIASA).

Τα Κύθηρα αποτελούν την κύρια περιοχή μελέτης με διάχυση στα νησιά της Περιφέρειας Αττικής. Αντίστοιχες περιοχές στο πλαίσιο του προγράμματος θα είναι η λεκάνη απορροής του ποταμού Σέρτσιο στην Ιταλία, η πόλη Βαγιαδολίδ στην Ισπανία με ακριβώς αντίστοιχους φορείς (πχ. Δήμος Βαγιαδολίδ με την Περιφέρεια Καστίλλης-Λεόν).