Πόντιοι και Λάκωνες

Γράφει ο Εὐάγγελος Ἀνδριανός*

ΣΠΑΡΤΗ. Κύριε Διευθυντά, μετά τή μικρασιατική καταστροφή, ἕνα μέρος τῶν κατοίκων τῆς Λιβερᾶς τοῦ Πόντου, ἐγκαταστάθηκε στό Καστρί Καστορείου Λακωνίας, στόν οἰκισμό Νέας Λιβερᾶς. Ἡ Ἱερά Μονή τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς τῆς περιοχῆς, παραχώρησε δωράν ὅλα τά κτήματά της στούς πρόσφυγες πού ἐγκαταστάθηκαν σέ αὐτά, δούλεψαν σκληρά τή γῆ καί τήν ἀξιοποίησαν καί ἀνέδειξαν, ἐκτός ἀπό ἄξιους γεωργούς, καί ἐμπόρους, τεχνίτες καί ἐπιστήμονες. Ὅλοι οἱ νέοι Πόντιοι ἀπεδείχθησαν ἀκούραστοι ἐργάτες σέ ὅποιαἐργασία ἀνελάμβαναν, ἀλλά καί οἱ νεαρές προσφυγοποῦλες ἐργάσθηκαν στή κατασκευή τοῦ αὐτοκινητόδρομου Καστορείου-Γεωργιτσίου καί, κυρίως, στήν κατασκευή τῆς Γέφυρας τοῦ ποταμοῦ Κάστορα.

Μέ πρωτοβουλία τῆς Ὁμάδας Γυναικῶν Καστορείου καί τοῦ Σωματείου Ποντίων τῆς Λακωνίας, στίς 27 Ἰουλίου 2025 συναντήθηκαν στόν περίβολο τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου Καστρίου οἱ ἀπόγονοι τῶν τελευταίων ὑπερασπιστῶν τῆς Ἑλληνικῆς Αὐτοκρατορίας τῆς Κωνσταντινούπολης πού πολέμησαν τόν τοῦρκο μετά τήν πτώση τῆς Πόλης, τῶν Ποντίων ὑπερασπιστῶν τῆς Τραπεζοῦντος πού ἀντιμετώπισαν τή Γενοκτονία καί τῶν Λακώνων τοῦ Πρινοκοκκᾶ πού πολέμησαν στό Καστρί Καστορείου καί εἶδαν τά παιδιά τους νά τά καταπατοῦν τά ἄλογα τοῦ τούρκου. Οἱ Πόντιοι καί οἱ Λάκωνες ἦσαν συμπολεμιστές καί στό ὁχυρό τοῦ Ροῦπελὑπότῆ διοίκηση τοῦ λοχαγοῦ τότε Κίμωνα Καλλιμόπουλου ἀπό τό Καστόρειο.

Στή συνάντηση τῆς 27-7-2025 οἱ Πόντιοι, ἄνδρες καί γυναῖκες μέ τά παραδοσιακά τους ροῦχα, χόρεψαν κότσιαρι καί πυρρίχιο καί οἱ Λάκωνες καλαματιανό. Ἦταν «Σότήν πέραν μαχαλᾶν μου χαμπέτια καί χαράν». (μου χαμπέτια=φιλικές συγκεντρώσεις).

Στή συνάντηση ἦσαν παρόντες, πλήν ἄλλων, ὁ Θεοφιλέστατος ἐπίσκοπος Λακεδαιμονίας κ.Θεόφιλος, βοηθός τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μονεμβασίας καί Σπάρτης κ. Εὐσταθίου, ὁ ἐφημέριος Καστορείου πατήρ Νεκτάριος Παπαδόπουλος καί ὁ πρώην ἐφημέριος Καστορείου πατήρ Γεώργιος Μπλάθρας ὁ ὁποῖος, μέ τή βιωματική καί ἐμπεριστατωμένη ὁμιλία του συγκίνησε τούς πάντες. Παρόντες ἐπίσης ὁ Ἀντιπεριάρχης, ἐκπρόσωπος τοῦ Δήμου Σπάρτης, ἡ Πρόεδρος Ποντίων Σπάρτης Μαρία Νεοφωτίστου ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε στό σκληρό καί τραγικό ὁδοικορικό τῶν Ποντίων καί τίς δυσκολίες μετά τήν μετεγκατάσταση, ἡ Γενική Γραμματέας τοῦ Συλλόγου Ἀργοναῦτες-Κομνηνοί κ. Ἀνατολή Παπαδοπούλου ἡ ὁποία ἀπηύθυνε χαιρετισμό ἐκ μέρους τοῦ Συλλόγου, ἡ κ. Ἄβα Μπουλούμπαση-Μπασκουρέλου πού μίλησε γιά τά προβλήματα τῆς πρώτης κοινῆς ζωῆς Ποντίων καί Λακώνων, ἡ συνταξιοῦχος καθηγήτρια κ. Καλτσίδου Μαρία ἡ ὁποία, μέ μία ἐξαρετική ὁμιλία, ἀναφέρηκε στή διαχρονικότητα μέσω τῶν αἰώνων, τῆς Ἑλληνικῆς Παρουσίας στόν Πόντο καίστή μικρά Ἀσία, ὁ Πρόεδρος τοῦ Κοινοτικοῦ Συμβουλίου Καστορείου κ. Χρ Βασιλείου καί ὁ κ. Γ. Μυρίδης, ἀπόγονος Ποντίων, γυιός τοῦ μαχητῆ του Ροῦπελ Χ. Μυρίδη καί σύζυγος τῆς κ. Ὄλγας Κακούνη-Μυρίδη, ἐγγονῆς τοῦ Λάκωνα Παπα-Κακούνη, παλαιότερου ἐφημέριο Καστρίου. Τό φωτογραφικό ὑλικό πού παρουσιάσθηκε ἀνήκει στήν κ. Βαρβάρα Κεμερίδου-Λιακοπούλου.

Ἀπό τήν ὡραία καί πολύ κατατοπιστική ὁμιλία τοῦ κ. Μυρίδη μεταφέρω μερικά ἀποσπάσματα:

Στήν ἀρχή ἐξιστόρισε τήν προσφυγιά, ἀπό τή Συνθήκη τῆς Λωζάνης μέχρι τήν ἐγκατάσταση τῶν Ποντίων στή Νέα Λιβερά. Ἀναφέρθηκε καί στούς ἡλικιωμένους καί στά μικρά παιδιά πού δέν ἄντεξαν τίς ταλαιπωρίες καί πέθαναν πρίν προλάβουν νά φθάσουν στή νέα τους πατρίδα Στή συνέχεια ἀναφέρθηκε στήν ταχύτητα μέ τήν ὁποία ἀποκαταστάθηκε ἡ κοινή ζωή Ποντίων καί Λακώνων. Οἱ δυό ἐθνικές ὁμάδες ἔζησαν μαζί ἀπό τήν πρώτη στιγμή καί ζοῦν μαζί μέ ὁμόνοια, μέ χαρακτηριστικό τούς γάμους μεταξύ ἀνδρῶν καί γυναικῶν καί ἀπό τίς δύο ὁμάδες. Ἤδηστή δεκαετία τοῦ1920, τῶνἐτῶν1925-1928 εἴχαμεἑπτά γάμους μεταξύ Ποντίων καί Λακώνων καί αὐτό συνεχίζεται μέχρι τίς ἡμέρες μας. Τήνἴδια δεκαετία μιά Πόντια μητέρα μέ θήλασε, μαζί μέ τό συνομήλικό μου δικό της παιδί καί μοῦ ἔσωσε τή ζωή.

Οἱ Πόντιοι καί οἱ Λάκωνες ἔζησαν ἐπί χιλιάδες χρόνια μακρυά οἱ μέν ἀπό τούς δέ, σέ διαφορετικές περιβαλλοντολογικές συνθῆκες καί μέ διαφορετικούς τρόπους καθημερινῆς ζωῆς, ἀλλά τούς ἕνωνε καί τούς ἑνώνει ἡ Ἑλληνική Συνείδηση καί ἡ βεβαιότητα ὅτι εἶναι ἀναπόσπαστα κομμάτια τοῦ Σώματος τοῦ Ἑλληνισμοῦ καί γι᾽αὐτό, μέ ὅλες τίς φοβερές συνθῆκες φτώχειας καί ἀκαταστασίας πού ἐπεκράτησαν μετά τή μικρασιατική καταστροφή στήν κυρίως Ἑλλάδα ἀλλά καί στή Μικρά Ἀσία, ἀποκαταστάθηκαν, σέ ἀπίστευτα μικρό χρόνο, ἡ πλήρης ἑνότητα καί κοινή ζωή τῶν δύο λαῶν.

(*) Ἐπίτιμος Ἀρεοπαγίτης

https://www.facebook.com/pontos.lakonia/