ΛΑΚΩΝΙΑ. Η Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας γιορτάζεται κάθε χρόνο από το 2002 την τρίτη Πέμπτη του Νοεμβρίου (17 Νοεμβρίου 2022), με πρωτοβουλία της UNESCO, η οποία αναγνώρισε την ανάγκη για κοινό στοχασμό πάνω στα σύγχρονα προβλήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα. Την ημέρα αυτή, ο οργανισμός του ΟΗΕ για τον πολιτισμό και την εκπαίδευση προτρέπει τα κράτη - μέλη του να διοργανώνουν εκδηλώσεις και συζητήσεις για επίκαιρα φιλοσοφικά θέματα.

Η Σπάρτη, η Λακωνία, η Ελλάδα, ανάμεσα στους διακεκριμένους φιλοσόφους της θα έπρεπε να τιμά και να θυμάται τον Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο. Το notospress ως ελάχιστο φόρο τιμής παρουσιάζει συνοπτικά στοιχεία από την βιογραφία και εργογραφία του.

Ο Ιωάννης Ν. Θεοδωρακόπουλος (28 Φεβρουαρίου 1900 – 20 Φεβρουαρίου 1981) ήταν Έλληνας φιλόσοφος, καθηγητής πανεπιστημίου και ακαδημαϊκός.

Οι σπουδές του

Γεννήθηκε στο χωριό Βασσαράς της Λακωνίας, στις 28 Φεβρουαρίου 1900 και ολοκλήρωσε την βασική του εκπαίδευση στη Σπάρτη. Στη συνέχεια φοίτησε στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή ως υπότροφος του κράτους από το 1915 έως το 1920, στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης (1920-1922), όπου σπούδασε φιλολογία και φιλοσοφία, η οποία και τον κέρδισε, με αποτέλεσμα, αμέσως μετά, να συνεχίσει τις σπουδές του στο κέντρο του φιλοσοφικού στοχασμού της εποχής εκείνης, τη Χαϊδελβέργη, όπου παρέμεινε από το 1922 ως το 1925, παρακολουθώντας τα μαθήματα των Καρλ Γιάσπερς, Άλφρεντ Βέμπερ, Έντουαρντ Χόφμαν, Ερνστ Ρόμπερτ Κούρτιους, Φρίντριχ Γκούντολφ και ιδίως αυτά του καθηγητή Ερρίκου Ρίκερτ, για τις φιλοσοφικές απόψεις του οποίου αργότερα συνέγραψε και εξέδωσε ιδιαίτερο βιβλίο. Το 1925 αναγορεύτηκε διδάκτορας της φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, με θέμα της διατριβής του τη «Διαλεκτική του Είναι στον Πλάτωνα», που εξεδόθη δύο χρόνια αργότερα. Το 1928 εξέδωσε και μονογραφία για τη «Μεταφυσική του Είναι στον Πλωτίνο» και την ίδια χρονιά επέστρεψε στην Ελλάδα.

Από το 1929 μέχρι το 1940 εξέδωσε, με τη συνεργασία των Κωνσταντίνου Τσάτσου και Παναγιώτη Κανελλόπουλου, τους οποίους είχε γνωρίσει και με τους οποίους είχε σχετισθεί ήδη από την παραμονή του στη Χαϊδελβέργη, το «Αρχείο της Φιλοσοφίας και Θεωρίας των Επιστημών», του οποίου ήταν και διευθυντής και όπου είχε δημοσιεύσει και δικά του άρθρα, όπως π.χ. «Η έννοια της φιλοσοφίας και η έννοιας της ιστορίας της φιλοσοφίας», «Φιλοσοφία και Ψυχολογία» κ.ά.

Πανεπιστημιακός και ακαδημαϊκός

Το 1928, αμέσως μετά την επιστροφή του από τη Γερμανία, οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόφιλος Βορέας και Κωνσταντίνος Λογοθέτης δεν εγκρίνουν την υφηγεσία του, αλλά μόλις δύο χρόνια αργότερα, το 1930, ο Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος εξελέγη υφηγητής και το 1933 τακτικός καθηγητής της φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το 1939 καθηγητής της Συστηματικής Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1950 καθηγητής της φιλοσοφίας της Παντείου Σχολής. Στο Πανεπιστήμιο παρέμεινε μέχρι το 1967, οπότε και λόγω της συντακτικής Πράξης της Δικτατορίας αναγκάστηκε να αποχωρήσει την ημέρα που θα αναλάμβανε πρυτανικά καθήκοντα. Διετέλεσε κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τα ακαδημαϊκά έτη 1949-1950 και 1966-1967.

Εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών το 1960, στην έδρα της Φιλοσοφίας. Το 1963 διετέλεσε πρόεδρος της Ακαδημίας και από το 1966 ως το 1981 Γενικός Γραμματέας της. Το 1966 ίδρυσε το «Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Φιλοσοφίας» της Ακαδημίας, που αρχίζει να λειτουργεί από το 1970 και από το 1971 εκδίδει την Επετηρίδα του με τίτλο «Φιλοσοφία».

Πέραν τούτου ήταν αντεπιστέλλον μέλος των Ακαδημιών της Χαϊδελβέργης (από το 1972) και του Παλέρμο, επισκέπτης καθηγητής του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, επίτιμος διδάκτορας της φιλοσοφίας του δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, τακτικό μέλος του «Διεθνούς Ινστιτούτου Φιλοσοφίας», της «Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας» και της «Αμερικανικής Εταιρείας Μεταφυσικής», μέλος της διοικήσεως της «Διεθνούς Εταιρείας Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας» (SIEPM), Αντιπρόεδρος της «Ομοσπονδίας Φιλοσοφικών Εταιρειών» (FISP) και μέλος της «Διεθνούς Εταιρείας Πλατωνικών Μελετών».

Διάφορα στοιχεία

Διετέλεσε υπουργός Εθνικής Παιδείας στην κυβέρνηση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου το 1945 και, για ένα μικρό χρονικό διάστημα, το 1966 στην Κυβέρνηση του Ιωάννη Παρασκευόπουλου. Ακόμη υπήρξε συνεργάτης της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας (Πυρσού). Το 1957 τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορηματικής Βιογραφίας για το έργο του «Ο Φάουστ του Γκαίτε» του 1956. Από το 1975 μέχρι το 1979 διετέλεσε πρόεδρος της Εταιρείας Λακωνικών Σπουδών ενώ ήταν αντιπρόεδρός της στο ιδρυτικό διοικητικό συμβούλιο του 1966.

Το 1975 ίδρυσε στο χωριό Μαγούλα της Σπάρτης, κοντά στον Μυστρά, την ελεύθερη σχολή φιλοσοφίας "Ο Πλήθων", αποσκοπώντας στη συνέχιση της παράδοσης του Μυστρά και στη διαπίστωση της πνευματικής και ηθικής ταυτότητας του σύγχρονου ελληνισμού, με μια προσπάθεια επιστροφής στις πολιτιστικές και φιλοσοφικές ρίζες. Στη σχολή αυτή, εκτός από τις οκτώ περιόδους των μαθημάτων, οργανώθηκαν και πολλά εξειδικευμένα συνέδρια. Ο Θεοδωρακόπουλος έλαβε μέρος σε μεγάλο αριθμό φιλοσοφικών συνεδρίων, έδωσε διαλέξεις για φιλοσοφικά θέματα στο εξωτερικό και τιμήθηκε από Πανεπιστήμια και πνευματικά ιδρύματα του εξωτερικού αλλά και του εσωτερικού.

Αν και θεωρείται από τους μεγαλύτερους μελετητές του Πλάτωνα και του Πλωτίνου, το 1978 ήταν Πρόεδρος του Παγκοσμίου Συνεδρίου της Θεσσαλονίκης για τον Αριστοτέλη και, την ίδια χρονιά, ένας από τους επτά φιλοσόφους ομιλητές του Διεθνούς Συμποσίου για τον Αριστοτέλη, που διοργάνωσε στο Παρίσι η ΟΥΝΕΣΚΟ.

Απεβίωσε στην Αθήνα στις 20 Φεβρουαρίου 1981 από άσθμα. Στην κηδεία του, που τελέστηκε δημοσία δαπάνη, παραβρέθηκε μεγάλο μέρος της πολιτικής εξουσίας καθώς και οι φίλοι και συνεργάτες του Κωνσταντίνος Τσάτσος και Παναγιώτης Κανελλόπουλος.

Εργογραφία

Το συγγραφικό έργο του είναι τεράστιο και εκτός από μεμονωμένα βιβλία περιλαμβάνει πλήθος άρθρων σε περιοδικά.

Πλήρη εργοβιογραφία του έχει συντάξει ο Λίνος Μπενάκης. Μεταξύ αυτών:

  • Platons Dialektik des Seins (:Η διαλεκτική του Είναι στον Πλάτωνα) (Tubingen, 1927)
  • Θεωρία του λόγου ή Γνωσεολογία (Αθήναι, 1928)
  • Αι θεμελιώδεις έννοιαι της φιλοσοφίας του Πλωτίνου (Κοραής, Αθήναι, 1928)
  • Plotins Meteaphysic des Seins (:Η μεταφυσική του Είναι στον Πλωτίνο) (Buhl/Baden, 1928)
  • Αι αρχαί της φιλοσοφίας της Ιστορίας (Κοραής, Αθήναι, 1928)
  • Η Γνωσεολογία του H. Rickert ως εισαγωγή εις τον Νεοκαντιασμόν (Αθήναι, 1929)
  • Η φιλοσοφία της τέχνης (Ελευθερουδάκης, Αθήναι, 1929)
  • Σχολαστικισμός και φιλοσοφική κριτική (Ακαδημαϊκόν, Αθήναι, 1930)
  • Φιλοσοφία της Παιδείας (Σακελλάριος, Αθήναι, 1930)
  • Το πνεύμα και η ζωή του (Αθήναι, 1932)
  • Ο γερμανικός ιδεαλισμός και η σημερινή γερμανική φιλοσοφία (1934)
  • Ο πνευματικός άνθρωπος (Θεσσαλονίκη, 1935)
  • Εισαγωγή στον Πλάτωνα (α΄ έκδ.1940, στ΄ έκδ. Εστία, Αθήνα 2000)[19]
  • Η Ελλάς ως ιδέα. Ο πόλεμος και οι ιδεολογίες (Αθήναι, 1945)
  • Το πνεύμα του νεοελληνισμού και η τροπή των καιρών (Αθήναι, 1945)
  • Ποίον το σύστημα φιλοσοφικής ηθικής (εκδ. Πυρσού, Αθήναι, 1948, δ΄ έκδ. 1965)
  • Πλάτωνος Φαίδρος (Αθήναι, 1948, δ’ έκδ. Εστία, Αθήνα 2000)
  • Χριστιανικά και φιλοσοφικά μελετήματα (Αθήναι, 1949, β΄ έκδ. 1973)
  • Γενική Ψυχολογία (Αθήναι, 1952)
  • Μαθήματα ιστορίας της φιλοσοφίας των Ελλήνων (Αθήναι, 1955)
  • Ο Φάουστ του Γκαίτε (Αθήναι, 1956, γ΄ έκδ. Εστία 2000), βραβεύθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορηματικής Βιογραφίας
  • Το νόημα της ελληνικής ελευθερίας (Αθήναι, 1957)
  • Πλάτων – Πλωτίνος – Ωριγένης (Αθήναι, 1959)
  • Μαθήματα εισαγωγής εις την φιλοσοφίαν Α΄ – Β΄ (Αθήναι, 1960 και 1962)
  • Philosophie und Religion (:Φιλοσοφία και Θρησκεία) (Munchen, 1960)
  • Η φιλοσοφική θεώρησις της εποχής μας (Αθήναι, 1961)
  • Ελλάς και Ευρώπη (Κλεισιούνη, Αθήναι, 1963)
  • Σύστημα φιλοσοφικής ηθικής (Αθήναι, 1965)
  • Μαθήματα φιλοσοφίας της ιστορίας και του πολιτισμού (Αθήναι, 1965)
  • Τα σύγχρονα φιλοσοφικά ρεύματα (Αθήναι, 1966)
  • Μαθήματα Λογικής (Αθήναι, 1967)
  • Φιλοσοφία και Ζωή (Αθήναι, 1967)
  • Ευρώπη και Σοσιαλισμός (Εκδόσεις των Φίλων, Αθήναι, 1971, β΄ έκδ. Εστία, Αθήνα 1982)
  • Το Εικοσιένα και ο σύγχρονος Ελληνισμός (Εκδόσεις των Φίλων, Αθήναι, 1972)
  • Die Hauptprobleme der platonischen Philosophie (:Τα βασικά προβλήματα της πλατωνικής φιλοσοφίας) (1972)
  • Εισαγωγή στη Φιλοσοφία τ. Α΄ – Δ΄ (Αθήναι, 1974-1975, β΄ έκδ. 2006)
  • Ελευθέρα Σχολή Φιλοσοφίας ο Πλήθων – Τα εγκαίνια και τα μαθήματα της Α΄ περιόδου (Αθήναι, 1975)
  • Μελέτη θανάτου (Αθήναι, 1977)
  • Μαθήματα φιλοσοφίας της τέχνης (Αθήναι, 1977)
  • Τα πρώτα μου φιλοσοφήματα 1927-1930 (Εστία, Αθήνα, 1978)
  • Τα μαθήματα της Β΄ και Γ΄ περιόδου (Εστία, Αθήνα, 1979)
  • Τα μαθήματα της ΣΤ΄ περιόδου - Η Παιδεία των Ελλήνων (Εστία, Αθήνα, 1979)
  • Πανελλήνιον Συμπόσιον: Τα βασικά προβλήματα του σύγχρονου Ελληνισμού (Αθήναι, 1980)
  • Πλάτωνος Θεαίτητος (Ακαδημία Αθηνών, Αθήνα, 1980)
  • Αγαπημένη μου Χαϊδελβέργη (Εστία, Αθήνα, 1980)
  • Τα μαθήματα της Ζ΄ περιόδου (Εστία, Αθήνα, 1981)

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις