ΣΠΑΡΤΗ. Υπό την Αιγίδα του Δήμου Σπάρτης συνεχίζονται τα σεμινάρια ιστορικο - φιλοσοφικού λόγου, του Απόστολου Λ. Πιερρή, στη Σπάρτη.

«Συναντήσεις Σπάρτης» | 17 – 21/3/2023 | 5η Συνάντηση

Συνεχίζεται το δοκιμασμένο τριλογικό μοντέλο συναρτημένων σεμιναρίων, προσαρμοσμένο στον χαρακτήρα των ημερών.

Όπως λέει ο Πιερρής, προχωρούμε τώρα στην κυρίως εορτή της Σπάρτης, στο κοσμοϊστορικό μεγαλείο της ως άξονα της πολιτισμικής ιστορίας. Ο θεματικός τίτλος είναι συνοπτική περίληψη του θέματος που θα μας απασχολήσει:

Μορφή του Απόλλωνα, Λυκούργειος «Κόσμος»

και η Άνοιξη της Σπάρτης

(~ 823 – 556 π. Χ.)

Η Ιδιαιτερότητα του Απόλυτου και Αιώνιου στον Χώρο και στον Χρόνο

Η Σπάρτη ως Έργο Τέχνης, η Πραγματωμένη Ιδέα

Η Ζωή ως Τέχνη, το Κάλλος ως Αλήθεια του Όντος

(Καλλιέργεια Σώματος και Πνεύματος στην Ενότητά τους,

Γυμναστική και Πλαστική, Σοφία και Μέλος)

Ο Δωρικός Μονισμός

Το «Τέλος» ως Ουσία και Δύναμη του Όντος

Λόγω των ημερών ο Απ. Πιερρής θα μιλήσει για την Εαρινή Ισημερία και την ιεροτελεστία της Άνοιξης. Και για αντίστιξη θα αναλύσει ένα από τα πιο σημαντικά και αποκαλυπτικά κείμενα των πρώιμων αρχαϊκών χρόνων, τον Ομηρικό Ύμνο στον Απόλλωνα.

Θέμα: Το Έαρ της Περιόδου και η Άνοιξη της Αιωνιότητας | Ο Ομηρικός Ύμνος εις Απόλλωνα Δήλιο και Πύθιο

  • Δευτέρα, 20 Μαρτίου, στην Αίθουσα του Επιμελητηρίου, στη Λυκούργου, αν είναι δυνατόν, ει δ’ άλλως στην αίθουσα του Παλαιού Δημαρχείου (19:30)

Περιγράφει ο ομιλητής: «..Το σχέδιο είναι να συνεχίσουμε την ανάλυση της πλαστικής ως χαρακτηριστικής τέχνης της αρχαϊκής εποχής, του Δωρικού Κόσμου και του κλασσικού Ελληνισμού εν γένει. Και κυρίως να αναδείξω πώς οι διάφορες κατευθύνσεις μνημειακής γλυπτικής διακλαδίζονται από τον κορμό της Λακεδαιμόνιας πλαστικής μορφολογίας.

Αυτό το πλάνο θα ακολουθήσουμε αν έχουμε την δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε την αίθουσα του επιμελητηρίου για την συνεχή ροή των προβολών που χρειαζόμαστε για την αναλυτική διαπραγμάτευση του ζητήματος.

Στην συνάντησή μας της Παρασκευής θα ξέρουμε τι θα κάνουμε.

Επαναλαμβάνω εν τω μεταξύ αυτούσιο για ευκολία αναφοράς το συνοδευτικό κείμενο της θεματικής που προανέφερα.

Συνεχίζουμε την μελέτη της ανάδυσης και ανάπτυξης της κλασσικής Μορφής από τον Δωρικό τρόπο βίου και “κόσμο” κοινωνίας. Από την εορτή του βίου, από το στάσιμο του χρόνου και της δράσης σε αυτόν, από το πανηγύρι της χαράς της ύπαρξης στην λάμψη της τελειότητας και την επιφάνεια της αιωνιότητας, προκύπτει το μέλος στον υψηλό πολιτισμό, η λυρική ποίηση, η εναρμόνια όρχηση και ο μουσικός τρόπος. Επικεντρωνόμαστε όμως τώρα στις σχέσεις γυμναστικής και γλυπτικής, και συγκεκριμένα στην Σπαρτιατική αρχή της ιδέας του Κάλλους κατά την διαμόρφωση της μνημειακής πλαστικής.

Ο θεματικός άξονας στην ομάδα των τελευταίων αντίστοιχων συναντήσεών μας είναι:

Το Κάλλος ως Μορφή της Τελειότητας

Γυμναστική και Γλυπτική

Σπαρτιατικός Σωματότυπος και Μνημειακή Πλαστική

στην Αρχαϊκή Εποχή

Η ομιλία αυτήν τη Δευτέρα που αποτελεί συνέχεια της παρουσίασης σε προηγούμενα αντίστοιχα τέσσερα σεμινάρια, θα συνοδεύεται από συνεχή ροή προβολής σχετικών έργων τέχνης, επί των οποίων θα γίνει η ανάλυση του θέματος.

Μετά τη μελέτη της μορφολογίας των “Θυρεατικών παίδων” (παίδων με Θυρεατικούς στεφάνους εις τιμή και μνήμη των Γυμνοπαιδιών), προχώρησα την προηγούμενη φορά με την ανάλυση των αγαλματιδίων του τύπου “Οπλίτη του Απόλλωνα”. Με τις έρευνες αυτές οδηγούμαστε από την ανάδυση της μορφής στα ορειχάλκινα ειδώλια του τέλους του 8ου π. Χ. αιώνα, στην μορφοποίηση του Σπαρτιατικού σωματότυπου της τελειότητας, και έτσι στην έκρηξη της μνημειακής πλαστικής σε λίθο με τον Κούρο της Φιγαλείας, αρχή των διαφόρων γλυπτικών τάσεων (“Σχολών”, εργαστηρίων) της αρχαϊκής πλαστικής.

Εναρχόμενος της μελέτης της μνημειακής πλαστικής με τον Κούρο της Φιγαλείας (και της Κόρη της Θήρας για την γυναικεία απόδοση), και πριν την διάκριση των κατευθύνσεων και “σχολών” αρχαϊκής γλυπτικής και την ανάλυση του πώς αυτές όλες, τοπολογικά οριζόμενες, προκύπτουν από το Σπαρτιατικό αρχέτυπο, πραγματεύθηκα σε προηγούμενη αντίστοιχη συνάντηση μια θεμελιώδη διαφορά επί της αρχής της πλαστικής μορφής. Πρόκειται φαινομενολογικά για την Επιπεδότυπο και Δοκοειδή αρχή αφ’ ενός, και την Χωρομορφική και Κυλινδρική αρχή αφ’ ετέρου. Η πρώτη αναδύεται και εμφιλοχωρεί στην Δωρική Πελοπόννησο, η άλλη ταιριάζει και συχνάζει στην Ιωνία και το Ανατολικό Αιγαίο.

  • Το νόημα της διαφοράς είναι βιωματικό, μεταφυσικό και αισθητικό. Οι δύο αυτές αρχές οδηγούν σε δυο διαφορετικές συλλήψεις της μορφολογίας της οντολογικής τελειότητας.

Στην πρώτη, δεσπόζει για την ουσία του κάλλους και την εναρμόνια ενότητα η ειδική σχέση των μερών ενός όλου μεταξύ των και προς το όλο, - ενώ κατά τη δεύτερη, ο καθοριστικός παράγων της τελειότητας είναι η ειδική ποιότητα του ορίου του όντος, ο τρόπος του πέρατός του, η περιρρέουσα περιγραφική δομή γραμμών και επιφανειών, το συγκεκριμένου ύφους ολόγραμμά του. Ο γεωγραφικός καταμερισμός των δύο μορφολογικών αρχών ακολουθεί το δίπολο Δωρικό-Πελοποννησιακό, Ιωνικό-Ανατολικοαιγαιακό, με μια ενδιάμεση ζώνη Κυκλάδες, Αττική, Βοιωτία να αναπτύσσει σημαίνουσες ροπές σύνθεσης στους αρχαϊκούς χρόνους.»

Από την έρευνα βάσης στο ζήτημα της Δωρικής, ειδικά Σπαρτιατικής, γένεσης και ανάπτυξης της πλαστικής Μορφής, και της μνημειακής έκφρασής της, έχουν προκύψει πολυάριθμες αναλυτικές μελέτες τού Πιερρή, που υπάρχουν στον ιστότοπο του Ινστιτούτου, τμήμα Research Projects, κατηγορία κυρίως “Δωρικές Μελέτες”. Χαρακτηριστικά:

1/ Δαίδαλος, Δίποινος και Σκύλλις. Η Πλαστική Μετάβαση από την Γεωμετρική στην Αρχαϊκή Εποχή: Πηγές και Χρονολόγηση

2/ Η Ανάδυση της Μορφής στα Ορειχάλκινα Ειδώλια της Ολυμπίας, Ι. Προετοιμασία στους Γεωμετρικούς Χρόνους και στην Μεταβατική Εποχή

3/ Η Ανάδυση κλπ., ΙΙ. Οι «Απόλλωνες» της Πρωτοαρχαϊκής Εποχής

4/ Η Ανάδυση κλπ., ΙΙΙ. Ο Άλτης

5/ Μορφολογία και Ύφος Αρχαϊκής Λακωνικής Πλαστικής, Ι. Ο Κούρος-Απόλλων του Κάλλους και της Ανδρείας (Ομάδα Αγαλματίων Α)

6/ Μορφολογία κλπ., ΙΙ. Γυμνοπαιδιαί και οι ορειχάλκινοι «Θυρεατικοί» Παίδες (Ομάδα Αγαλματίων Β)

7/ Μορφολογία κλπ., ΙΙΙ. Μορφές του Απόλλωνα στην Σπάρτη: ο Οπλίτης του Απόλλωνα (Ομάδα Αγαλματίων Γ)

8/ Μορφολογία κλπ. IV. Εξαπολλωνισμός του Δία: Η Υπέρτατη Δύναμη του Κάλλους – ο Απολλώνιος Ζευς του Μονάχου.

9/ Ο Χαρακτήρας της Δωρικής Ταυτότητας του Ελληνισμού, XVI. Οι Θυρεατικοί Στέφανοι και ο Απόλλων-Ζευς του Ugento

10/ Ο Χαρακτήρας κλπ., XVIII. Ολυμπία, Ολύμπια Θρησκεία και η Μορφή του Απόλλωνα (Παράλληλοι Βίοι Ποίησης και Πλαστικής)

11/ Ο Εξαπολλωνισμός της Θρησκευτικότητας στην Τέχνη του 7ου π.Χ. αι. και ο «Ανατολίζων» Ρυθμός

12/ Δωρικές και Ολυμπιακές Μελέτες: Κορινθιακή και Αττική Γλυπτική κατά τον 7ο και 6ο Αιώνα π.Χ.

13/ Ο Χαρακτήρας κλπ. ΧΙΧ. Η Σοβαρή Παιδιά του Κάλλους – Απόλλων Γυμναστήριος και Φιλήσιος

14/ Ο Χαρακτήρας κλπ. ΧΧΙΙΙ. Το Δωρικό Πνεύμα και οι Πνοές του – Διεγέρσεις, Προσλήψεις, Αντιδράσεις στην Μνημεακή Πλαστική

15/ Για την σχέση Σπάρτης και Ολυμπιακών αγώνων δείτε 4 μελέτες στην κατηγορία «Σπάρτη και Ολυμπία» του ιστότοπου.

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις