ΣΠΑΡΤΗ. Υπό την Αιγίδα του Δήμου Σπάρτης συνεχίζονται τα σεμινάρια ιστορικο - φιλοσοφικού λόγου, του Απόστολου Λ. Πιερρή, στη Σπάρτη.

«Συναντήσεις Σπάρτης» | 7 – 11/4/2023 | 6η Συνάντηση

Ακολουθείται το δοκιμασμένο τριλογικό μοντέλο συναρτημένων σεμιναρίων, προσαρμοσμένο στον χαρακτήρα των ημερών. Τώρα, προστίθεται θεματική περιήγηση το πρωί της Κυριακής των Βαΐων.

Όπως αναφέρει ο Πιερρής, συνεχίζοντας τη διαπραγμάτευση της Ιστορίας της Σπάρτης από την άποψη των εποχών της μεγάλης της περιόδου, μπαίνουμε τώρα στην εξέταση του Θέρους της Σπάρτης, από της Εφορείας το Χίλωνος μέχρι τη Μάχη των Λεύκτρων (556 – 371 π. Χ.).

Η Σπάρτη, κατά την Άνοιξή της, στο ερατόν άνθος της ήβης της, έχει δώσει το δικό της μοναδικό Θαύμα: Ιδέα και πραγματικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης έχουν συμπέσει και ταυτιστεί απόλυτα στο «τέλος», την τελειότητα της φύσης μας.

Τρόπος ζωής και υψηλός πολιτισμός αποτελούν οργανική συνέχεια. Η γυμναστική αγωγή άγει στην Μορφή του κάλλους και στις αρχετυπικές δομές της μνημειακής πλαστικής. Η πανήγυρις του βίου και το εορταστικό βίωμα της αιωνιότητας οδηγεί στο μέλος, - την λυρική ποίηση, την ανάπτυξη της μουσικής, τον χορό.

Στάση και κίνηση μορφοποιούνται. Μεταμορφώνονται σε φανερώσεις κάλλους. Ο αθλητισμός γίνεται είδος όρχησης, μορφή κάλλους στην κίνηση, το ίδιο και η μάχη, άλλο είδος όρχησης, και τα δύο σε συνάφεια προς τον καλλιτεχνικό χορό. Αυτή αύτη η πολεμική σύρραξη τελείται με προηγούμενη θυσία στον Έρωτα και τις Μούσες, διεξάγεται δε υπό αυλητική μουσική (όχι με τύμπανα και σάλπιγγες) και Απολλώνιους παιάνες. Η Σπαρτιατική στρατιωτική φάλαγγα, απέναντι στον ανθρώπινο σωρό υπό ηρωικούς αρχηγούς πριν, αποτελεί απτή απόδειξη της βασιλείας της Μορφής. Αρχηγός τώρα είναι ο Αμυκλαίος Απόλλων, και όλη η αγέλη του των αγέρωχων νεαρωδών πολεμιστών είναι Όμοιοι μεταξύ τους, και όμοιοι προς Αυτόν.

Η λατρεία στους Ολύμπιους (εξαπολλωνισμένες θεότητες του παρελθόντος) προσφέρεται τώρα ιδίως με παιδιά κάλλους σε εορτές και Ολυμπιακούς αγώνες. Στα Κάρνεια και στις Γυμνοπαιδιές συνίσταται και αναπτύσσεται η πρώτη και η δεύτερη κατάσταση της Ελληνικής μουσικής. Η ίδια η πόλη, ο Δωρικός «Κόσμος» της Σπάρτης, συντίθεται από τον Λυκούργο σαν έργο τέχνης με Απολλώνια έμπνευση και Δελφική κύρωση. Στην Ολυμπία κυριαρχούν σταθερά οι Λακεδαιμόνιοι αθλητές, παίδες και νέοι, όχι όμως στο παγκράτιο!

Οι μέριμνες για τις ανάγκες του χρόνου έχουν σοφά περιορισθεί στο ελάχιστο απαραίτητο (η οικογένεια και η ηθική για την αναπαραγωγή, και μάλιστα για την ευγονία, η οικονομία για την επιβίωση προς ευζωία, και οι πολιτικές δομές για την ελευθερία). Επουσία, περιουσία και εξουσία έχουν περιορισθεί στην υπηρεσία του «τέλους». Οι Όμοιοι είναι τέλειοι, κατά το δυνατόν για τον καθένα (δεν είναι Ίσοι). Και ως τέλειοι δεν αξιολογούν και δεν λογαριάζουν («αμεριμναίοι», Ίβυκος) τις ανάγκες του χρόνου που γίνονται αυτοσκοπός, την διαιώνιση του είδους, τον πλούτο, την κυριαρχία - δεν δονούνται «από την επιθυμία της σαρκός [γενετήσια ορμή], και την επιθυμία των οφθαλμών [αγαθά επί αγαθών], και την αλαζονεία του βίου [κοινωνικό status και εξουσία]», Επιστολή Ιωάννου. Και δεν φοβούνται τις υπεροχές σε αυτές τις ανάγκες, - ούτε τον θάνατο. Γιατί ο φόβος του θανάτου πηγάζει βαθειά από την αίσθηση της ατέλειάς μας, - φοβόμαστε μήπως μας λείψει ο χρόνος και δεν προλάβουμε να ολοκληρωθούμε στο «τί ην είναι» της ουσίας μας. Για τον τέλειο είναι αδιάφορο το τέρμα της ύπαρξής του στον χρόνο: το «τέλος» έχει ήδη επιτευχθεί. (Η μαγεία της ίδιας λέξης να σημαίνει τελειότητα, σκοπό και τέρμα, τέρμα και σκοπός είναι η τελειότητα).

Στα μέσα του 6ου αιώνα ο Σπαρτιάτης μιλάει με τον Απόλλωνα. Και αφ’ ενός ερωτευμένος με τον Θεό του και με τον εαυτό του, αφ’ ετέρου βλέποντας με έκπληξη την Ιωνική προβολή και πρόκληση, και τρίτον πέφτοντας εν μέρει θύμα ακριβώς της Ιωνική «σοφίας», συλλαμβάνει την απατηλή ιδέα να συντηρήσει το αγλάισμα της ήβης του αναλλοίωτο στον χρόνο εν μέσω παντοίων προσβολών και εκ του ελληνισμού των πόλεων και εκ του δυναμισμού της αυτοκρατορίας.

Αντιφατικές γραμμές αντίληψης και στρατηγικές γεννιόνται στη Σπάρτη και μια αναντιστοιχία μέσων και σκοπού. Θα μελετήσουμε κατά πλάτος και βάθος το κρίσιμης σημασία αυτό φαινόμενο, η ορθή και ουσιαστική κατανόηση του οποίου λύνει πολλά και καίρια αινίγματα της Ελληνικής ιστορίας των ύστερων αρχαϊκών και κλασσικών χρόνων.

Ο αναλυτικός θεματικός τίτλος της ομιλίας δίνει συνοπτικά και τους άξονες της ανάλυσης:

Η Συμπλοκή Ιδέας και Πραγματικότητας:

Απόλλων και Μοίρα

Η Σπάρτη

Απέναντι στο Σύστημα των Ελληνικών Πόλεων και στην Αυτοκρατορία,

Απέναντι στην Ιωνική και Αττική Προβολή και Πρόκληση,

Απέναντι στον Δωρικό Εαυτό της (Θηβαϊκά).

(556 – 371 π. Χ.)

Απομόνωση και Παρέμβαση, Πάγωμα και Επίθεση:

«Πρωτεία», Ηγεμονία και Αποτυχία.

Απόλλωνος δ’ ετελείετο βουλή

  • Κυριακή των Βαΐων, 9 Απριλίου - Φιλολογική και Αρχαιολογική Περιήγηση στην «Αγκαλιά» της Σπάρτης - Συνάντηση στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης (11:00)

Η Σπάρτη περιβάλλεται στα βόρεια και ανατολικά από μια ζώνη σχήματος αντίστροφου S (κοιτάζοντας προς τον βορρά) ιδιαίτερης αρχαιολογικής σημασίας και φυσικής ομορφιάς. Από την μια η «αγκαλιά» αυτή και ο Ευρώτας που την διασχίζει από τις εκβολές του Κνακιώνος μέχρι αυτές της Τίασας, και από την αντίθετη η μεγαλοπρέπεια της μορφής του Ταΰγετου, ορίζουν τοπολογικά, πολιτισμικά και ιστορικά την Σπάρτη, όπως την όριζαν καθοριστικά και κατά την αρχαιότητα.

Σήμερα και η φυσιολατρική αξία της λωρίδας έχει υποβαθμισθεί από ανθρώπινες παρεμβάσεις ασχετοσύνης, και το αρχαιολογικό, πολιτισμικό και ιστορικό δυναμικό της παραμένει ανεξερεύνητο κατά την ολοκληρία του (δεν θέλω να πω και αναξιοποίητο, γιατί όπου «αξιοποίηση» τέτοιων αξιών από τον κακοδαίμονα Νεοελληνισμό, εκεί και καταστροφή [Ακρόπολη, Παρθενώνας, Ναός Επικουρίου Απόλλωνα, για να σηματοδοτήσω τα ηχηρά]).

[Σε αυτό το σημείο ο Πιερρής παραπέμπει σε προσωπικά του δημοσιεύματα περί της ζώνης αυτής, για τις αρχές και το μοντέλο ανάπλασης της Σπάρτης]

Τα μνημεία που περιλαμβάνονται στην «αγκαλιά» (φανερά και προς ανασκαφή) συνδέονται με την Σπάρτη στην ιδιαιτερότητα και μοναδικότητά της, στην κοσμοϊστορική της σημασία που ξεδιπλώνεται από τους ύστερους γεωμετρικούς χρόνους μέχρι τους κλασσικούς. Αναφέρονται στην δόξα της Σπάρτης. Κι έτσι δεν τυγχάνουν (σκοπίμως) προσοχής και φροντίδας.

Υποστηρίζει ο Πιερρής:

«Έχω προς φορές επισημάνει επιτιμητικά την μανιοκαταθλιπτική συστηματική ροπή «ανάδειξης» των υστερώτατων και ασήμαντων και κοινών προς Σπάρτης. Τελευταίοι πυρετοί προς προς νόσου είναι πρώτον η μέριμνα για ψηφιδωτά του 3ου και αρχών του 4ου αιώνα μ. Χ. (!) Γεμάτος ο κόσμος και τα Μουσεία από Κασπίας μέχρι Ατλαντικού με τέτοια παρακμιακά απομεινάρια άτεχνης τέχνης, που και τα καλύτερά προς ο Πλίνιος αποκαλούσε περιφρονητικά «σκωληκόβρωτες επιφάνειες». Δεύτερο πρόσφατο χαρακτηριστικό εξάνθημα προς προς ασθένειας είναι οι έρευνες και τα πλάνα ανασύστασης του Ρωμαϊκού θεάτρου, - έγινε προς το τέλος του 1ου αιώνα π. Χ. Εδώ η ύβρις προς νεκρανάστασης παίρνει διαστάσεις κολοσσικές, γιατί το θέατρο δεν είναι μόνο ύστερο, αλλά και παντελώς ξένο προς το αυθεντικό Δωρικό προς Σπάρτης. Το δραματικό και η τραγωδία αντιφάσκει προς την ουσία του καθαρού Απολλώνιου πνεύματος. Συμβουλευθείτε επ’ αυτού την ειδική αναλυτική μελέτη μου στον ιστότοπο του Ινστιτούτου.»

  • Η περιήγηση

«Στην περιήγησή μας θα αρχίσουμε από τον ναό της Χαλκιοίκου Αθηνάς και θα κινηθούμε στο S που περιγράφω: αρχαία αγορά και Περσική Στοά, τόπος των αρχικών Απελλών, αρχαία γέφυρα προς Σπάρτη και η είσοδος της πόλης, ναός του Λυκούργου, ηρώο του Αστραβάκου, ιερό της Αρτέμιδος Ορθίας, βωμός του Ψυχικού, Μενελάιον. (Αναφέρω τα κύρια σημεία. Με τον Παυσανία θα υποδείξουμε περισσότερα συνδετικά).

Αν δεν προλάβουμε να ολοκληρώσουμε την αναλυτική περιδιάβαση, θα συνεχίσουμε την επόμενη φορά. Υπολογίζω να φθάσουμε μέχρι το ηρώο του Αστραβάκου.»

  • Κυριακή των Βαΐων, 9 Απριλίου, στο Παλαιό Δημαρχείο (20:30)

Το βράδυ θα εμβαθύνουμε σε αυτά που εποπτεύσαμε το μεσημέρι, φανερώνοντας τους ουσιώδεις χαρακτήρες και το νόημά τους.

Και επειδή τα πρώτα στην σειρά που προσέξαμε, η «ακρόπολη» και η Χαλκίοικος Αθηνά, η αγορά, η τοποθεσία των πρώτων Απελλών και ο ναός του Λυκούργου, συνδέονται με τον Λυκούργο και την Δωρική τάξη της πόλης στην συλλογική και ατομική ζωή της που ο θείος ανήρ συνέστησε σύμφωνη προς το θεμελιώδες υπαρξιακό Δωρικό βίωμα και για αυτό σταθερά και διαχρονικά αποδεκτή από τους ατίθασους του «λίαν ατάσθαλου» πρωθήβη θεού, - για αυτόν τον λόγο θα προβώ στην ανάλυση της Μεγάλης Ρήτρας, στην επισήμανση των Μικρών, και στην μελέτη των δομών και μορφολογίας του τρόπου βίου που ο Λυκούργος εθέσπισε, θα μιλήσω για την Σπάρτη του ως έργο τέχνης που τον έκανε όχι ήρωα αλλά θεό (μόνον αυτόν από τους ιστορικούς ανθρώπους ως φορέα Δωρικής πνοής και σοφίας, και δεύτερο μόνον τον Ιπποσθένη, αγλάισμα σωματικής τελειότητας).

Η Λυκούργεια τάξη της Σπάρτης αναφέρεται σε Απολλώνια θέσπιση. Μια ομάδα Δελφικών χρησμών καταγράφεται που την θεμελιώνει και νοηματοδοτεί και επικυρώνει. Θα ερευνήσουμε την σημασία τους.

Θεματικός τίτλος

Απόλλων και Λυκούργος

Ο Δωρικός «Κόσμος» της Σπάρτης

Χρησμοί, Μεγάλη Ρήτρα και Αγωγή

  • Μεγάλη Δευτέρα, 10 Μαρτίου, στο Παλαιό Δημαρχείο (19:30)

Συμμορφούμενοι προς το κάλεσμα της ημέρας, αρχής της Εβδομάδας των Παθών κατά την Ιεροτελεστία της Άνοιξης, θα τελέσουμε πνευματική θυσία σπουδάζοντας το μέγιστο αίνιγμα της Ελληνικής ταυτότητας, την σχέση κλασσικού Ελληνισμού και Ορθοδοξίας.

Για σημάδι των αναζητήσεών μας βάζω τον τίτλο:

Απόλλων και Χριστός

Ελληνισμός και Ορθοδοξία.

Απολλώνιο Φως, Διονυσιακά Μυστήρια

και το Πνευματικό Ευαγγέλιο.

Κλασσική και Βυζαντινή Τέχνη

Συμβουλευθείτε για προσανατολισμό τις θεολογικοφιλοσοφικές μελέτες του Πιερρή σε διεθνή συνέδρια και επιστημονικά περιοδικά, για ευκολία αναπαραγόμενες στον ιστότοπο του Ινστιτούτου, τμήμα Research Projects, κατηγορία “Logos in Ancient Greek Philosophy and Christianity”.

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις