ΜΥΣΤΡΑΣ. Στις 29 Μαΐου 1453, ο Οθωμανικός στρατός, με επικεφαλής τον Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή, κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη, θέτοντας βίαιο τέλος σε μια από τις μακροβιότερες αυτοκρατορίες στην ιστορία. Η Άλωση της Πόλης έβαλε τέλος στη ζωή και του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, που έπεσε ηρωικά μαχόμενος τις ορδές του σουλτάνου.

Οι θρύλοι που ξεπήδησαν γύρω από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης αποτελούν μεγάλο μέρος της ορθόδοξης και ελληνικής παράδοσης. Με τον θάνατό ο «Μαρμαρωμένος Βασιλιάς» έγραψε την τελευταία σελίδα της χιλιόχρονης ιστορίας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και πέρασε στη σφαίρα της αιωνιότητας.

Ο βίος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου

Ο Κωνσταντίνος (ΙΑ' ή ΙΒ’) Παλαιολόγος γεννήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 1405, το όγδοο από τα δέκα παιδιά του αυτοκράτορα Μανουήλ Β' Παλαιολόγου και της συζύγου του Έλενας Δραγάση, κόρης του Σέρβου ηγεμόνα Κωνσταντίνου Ντεγιάνοβιτς.

Λίγα είναι γνωστά για τη ζωή του Κωνσταντίνου πριν από την άνοδό του στο θρόνο του Βυζαντίου. Ήταν επιδέξιος στρατηγός και διοικούσε μαζί με τα αδέρφια του το Δεσποτάτο του Μυστρά, στον Μορέα, τη σημερινή Πελοπόννησο.

Ειδικότερα, όταν μεγάλωσε παρέμεινε για μικρό διάστημα στην Ταυρική (σημερινή Κριμαία) και στη συνέχεια πήγε στην Πελοπόννησο, όπου με τους αδελφούς ανέλαβαν τη διοίκηση του Δεσποτάτου του Μωρέος ή Μυστρά και ολοκλήρωσαν την ανάκτηση των φραγκοκρατούμενων περιοχών.

Το 1427–1428, ο Κωνσταντίνος και ο αδερφός του Ιωάννης απέτρεψαν μια επίθεση στον Μορέα από τον Κάρλο Β' Τόκκο, ηγεμόνα της Ηπείρου, και το 1428 ο Κωνσταντίνος ανακηρύχθηκε Δεσπότης του Μοριά, για να κυβερνήσει την επαρχία μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του Θεόδωρο και τον μικρότερο αδερφό του Θωμά.

Μαζί, οι αδελφοί Παλαιολόγοι επέκτειναν τη βυζαντινή κυριαρχία για να καλύψει σχεδόν ολόκληρη την Πελοποννησιακή χερσόνησο για πρώτη φορά μετά την Δ’ Σταυροφορία, περισσότερα από διακόσια χρόνια πριν. Ανοικοδόμησαν το αρχαίο τοίχος του Εξαμηλίου, που υπεράσπιζε τη χερσόνησο από εξωτερικές επιθέσεις, και το 1444-1446, ο Κωνσταντίνος ηγήθηκε προσωπικά μιας εκστρατείας στη Στερεά Ελλάδα και τη Θεσσαλία σε μια προσπάθεια να επεκτείνει τη βυζαντινή κυριαρχία περαιτέρω στην Ελλάδα.

Η ανάληψη του θρόνου από τον Κωνσταντίνο τον Παλαιολόγο

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία βρισκόταν σε παρακμή όταν ο Κωνσταντίνος ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας στις 6 Ιανουαρίου 1449, μετά το θάνατο του αδελφού του Ιωάννη, που βρισκόταν στο θρόνο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μετά το θάνατο του πατέρα τους το 1425. Νωρίτερα, είχε αντικαταστήσει για λίγο χρονικό διάστημα τον αδελφό του στο θρόνο, όταν ο Ιωάννης μετέβη στην Ιταλία για να λάβει μέρος στη Σύνοδο Φεράρας - Φλωρεντίας, που αποσκοπούσε στην επανένωση των εκκλησιών, μετά το Σχίσμα του 1054. Μετά την αποτυχία της Συνόδου, λόγω του ανθενωτικού κλίματος που επικρατούσε στον ορθόδοξο κόσμο, και την άφιξη του αυτοκράτορα στην Πόλη (1 Φεβρουαρίου 1440), ο Κωνσταντίνος επέστρεψε και πάλι στην Πελοπόννησο και αφιέρωσε τις προσπάθειές του στην αναδιοργάνωση του δεσποτάτου.

Μετά τον θάνατο του Ιωάννη, ο Κωνσταντίνος ανέλαβε τις τύχες της Αυτοκρατορίας στις 6 Ιανουαρίου 1449, έχοντας επίγνωση της απελπιστικής πολιτικής και στρατιωτικής κατάστασης που βρισκόταν η Αυτοκρατορία. Ήταν μια εποχή που οι Οθωμανοί βρίσκονταν σε άνοδο, καταλαμβάνοντας εδάφη που βρίσκονταν υπό βυζαντινή κυριαρχία. Οι Οθωμανοί Τούρκοι περιέσφιγγαν όλο και περισσότερο τον κλοιό γύρω από τη Βασιλεύουσα και ο νέος σουλτάνος Μωάμεθ Β’ είχε βάλει σκοπό της ζωής του την κατάληψη της Πόλης.

Στο μεταξύ, ο Κωνσταντίνος έκανε μια προσπάθεια να ενώσει την Ορθόδοξη Εκκλησία με την Καθολική Εκκλησία με την ελπίδα ότι οι Καθολικοί θα παρείχαν στρατιωτική βοήθεια για να σταματήσουν την προέλαση των Οθωμανών. Αλλά αυτό το σχέδιο τελικά δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

Τέσσερα χρόνια μετά την ανάληψη της εξουσίας στο Βυζάντιο, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος κλήθηκε να αντιμετωπίσει την τρίτη πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς - μια πολιορκία που ξεκίνησε στις 15 Απριλίου 1453 και έληξε με την Άλωση της πόλης στις 29 Μαΐου του ίδιου έτους.

Η τελευταία μάχη του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου

Λέγεται ότι ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου είχε αντιληφθεί ότι δεν είχε αρκετή στρατιωτική δύναμη για να αποτρέψει την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τον στρατό του Μωάμεθ του Πορθητή.

Λίγο πριν την άλωση, ο Παλαιολόγος επισκέφτηκε την Αγία Σοφία, όπου και έλαβε την Θεία Κοινωνία. Στη συνέχεια είπε το τελευταίο αντίο στην οικογένειά του πριν πάει στη μάχη. Όταν οι Οθωμανοί εισέβαλαν στην πόλη, κάποιοι συμβούλεψαν τον Παλαιολόγο να φύγει για να σώσει τη ζωή του. Ωστόσο, οι μαρτυρίες λένε ότι επέμεινε να μείνει - και αναμφίβολα πάλεψε μέχρι το τέλος. Λέγεται ότι ο Μωάμεθ Β' διέταξε έρευνα για το σώμα του και όταν βρέθηκε, πένθησε και έθαψε τα λείψανα. Ωστόσο, ο τάφος του Παλαιολόγου δεν βρέθηκε ποτέ στην Κωνσταντινούπολη.

Ο χαμένος τάφος του τελευταίου Βυζαντινού Αυτοκράτορα

Στα χρόνια που ακολούθησαν, υπήρξαν πολλές αναφορές για το μέρος όπου πρέπει να είχε ταφεί ο Κωνσταντίνος. Ωστόσο, οι πληροφορίες ότι το σώμα του θάφτηκε στην Αγία Σοφία δεν μπορούν να επαληθευτούν.

Η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι τα δύο πρώτα χρόνια μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, ο Πατριάρχης κατέφυγε στον ναό των Αγίων Αποστόλων, τον οποίο χρησιμοποίησε ως έδρα και ο τελευταίος αυτοκράτορας θάφτηκε εκεί.

Η εκκλησία, ωστόσο, αργότερα εγκαταλείφθηκε από τους Χριστιανούς, με τον Μωάμεθ Β' να διατάζει να κατεδαφιστεί ο ιερός ναός και να ανοίξει ο δρόμος για το Τζαμί Φατίχ.

Αν όντως τα οστά του Παλαιολόγου βρίσκονταν στο ναό των Αγίων Αποστόλων, πιθανότατα χάθηκαν μετά την κατεδάφισή του ή ίσως μεταφέρθηκαν σε άλλο σημείο. Οι αναφορές αναφέρουν ότι τα λείψανα των Αποστόλων και των μελών των βασιλικών οικογενειών τοποθετήθηκαν σε δύο κρύπτες δεξιά και αριστερά της εκκλησίας της Αγίας Θεοδοσίας, η οποία αργότερα μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τζαμί που ονομαζόταν Τζαμί Γκιούλ.

Δεν μπορεί όμως προς το παρόν να εξακριβωθεί με κανέναν τρόπο εάν όντως εκεί βρίσκονται τα οστά του μεγάλου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.

Ο θρύλος του «Μαρμαρωμένου Βασιλιά»

Το σώμα του αυτοκράτορα δεν βρέθηκε ποτέ μετά την πτώση της Πόλης και ο τάφος του δεν ανακαλύφθηκε ποτέ. Ο θρύλος λέει ότι ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος δεν πέθανε στα χέρια των Οθωμανών, αλλά, μάλλον, έγινε πέτρα, μην αντέχοντας να κοιτάξει την αγαπημένη έδρα της αυτοκρατορίας του να πέφτει στον εχθρό.

Έτσι, σύμφωνα με το μύθο, μια μέρα ο «Μαρμαρωμένος Αυτοκράτορας» θα ξαναζωντανέψει και θα πάρει πίσω την Κωνσταντινούπολη. Ίσως ο μύθος του «Μαρμαρωμένου Αυτοκράτορα» να ήταν ένα παραμύθι που διαδόθηκε στους ηττημένους για να κρατήσουν ζωντανές τις ελπίδες τους ότι οι κατακτητές δεν θα έμεναν για πολύ στην πόλη.

Παλαιολόγεια 2023: Με ιδιαίτερη λαμπρότητα θα πραγματοποιηθούν οι φετινές εκδηλώσεις των Παλαιολογείων 2023, που διοργανώνονται προς τιµήν του τελευταίου Βυζαντινού Αυτοκράτορα, Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγου, και των µαζί µε αυτόν πεσόντων, τη Δευτέρα 29 Μαΐου 2023, στον Βυζαντινό Μυστρά.

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις