Μονεμβασιά: Αναβίωση του μοναδικού Malvasia οίνου!

ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ. O Μαρίνης Μπερέτσος Γενικός Διευθυντής Αναπτυξιακής «Πάρνωνας» μιλάει στο Eleftherostypos.gr για την αναβίωση του Malvasia οίνου που ξεκίνησε πριν από 25 χρόνια στην Μονεμβασιά με πρωτοβουλία νέων τότε ανήσυχων επιστημόνων της περιοχής και το Malvasia Festival Monemvasia!

Είναι ένα γεγονός που αναδεικνύει εκτός από το κρασί – αλλά με επίκεντρο αυτό – την ιστορία, την ποίηση, την γαστρονομία, τα τοπικά προϊόντα, την μουσική και την αρχιτεκτονική. Είναι όλα αρμονικά σε αυτόν τον τόπο.

Συνέντευξη στη Γιούλη Τσακάλου

-Κύριε Μπερέτσο πως άρχισε το ταξίδι της αναβίωσης στη Μονεμβασιά του Μαλβαζία οίνου;

Η αναβίωση του Malvasia οίνου ξεκίνησε πριν από 25 χρόνια στην Μονεμβασιά με πρωτοβουλία νέων τότε ανήσυχων επιστημόνων της περιοχής οι οποίοι, αφού επέστρεψαν στον τόπο τους με επιστημονικές γνώσεις και κοινωνικές εμπειρίες στην πιο δημιουργική ηλικία της ζωής τους, έβαλαν μπροστά ένα όραμα. Ο φυσικός Γιώργος Τσιμπίδης και ο χημικός Ηρακλής Τριχείλης, ο πρώτος οινοποιός σήμερα και ιδρυτής της Monemvasia Winery Tsimbidi και ο δεύτερος Δήμαρχος Μονεμβασίας για πάρα πολλά χρόνια. Η αναπτυξιακή Εταιρεία Πάρνωνα ιδρύθηκε επίσης εκείνα τα χρόνια και οι δρόμοι μας συναντήθηκαν με τους παραπάνω και αποτιμάμε ήδη 25 χρόνια δημιουργικής συνεργασίας και φιλίας.

-Πως μπορούν οι αναπτυξιακές -και ο Πάρνωνας συγκεκριμένα- να βοηθήσουν την πολιτιστική ανάπτυξη;

Οι Αναπτυξιακές Εταιρείες είναι επιστημονικοί μηχανισμοί που λειτουργούν αποκεντρωμένα με μεγάλους βαθμούς ελευθερίας και τεράστιες δυνατότητες. Είναι θέμα της κάθε περιοχής, δηλαδή των τοπικών αρχών, των κοινωνικών φορέων και της επιχειρηματικής κοινότητας, να δημιουργήσουν και να δώσουν περιεχόμενο σε αυτό το εργαλείο. Το διά ταύτα όλων αυτών είναι οι άνθρωποι. Φαίνεται ότι στην περιοχή μας το μίγμα ανθρώπων πέτυχε. Η πολιτιστική ανάπτυξη είναι βασική παράμετρος της αναπτυξιακής διαδικασίας διότι ενισχύει την τοπικότητα και δίνει περιεχόμενο στην τοπική ταυτότητα. Έχουμε την ευλογία να εργαζόμαστε σε μια περιοχή που περιλαμβάνει την Επίδαυρο, το Ναύπλιο, την Τεγέα, την Τσακωνιά, την Σπάρτη, τον Μυστρά, την Μάνη, και την Μονεμβασιά. Σε αυτούς τους τόπους η ολοκληρωμένη ανάπτυξη περνάει μέσα από την πολιτιστική ανάπτυξη.

-Ποια ήταν η ανταπόκριση ξένων χωρών στη διακρατική συνεργασία που οραματίζεστε για τον Μαλβαζία Οίνο;

Μέσα από το έργο διακρατικής συνεργασίας “Malvasia Myth” στο πλαίσιο του προγράμματος LEADER/CLLD ολοκληρώνουμε έναν κύκλο συνεργασίας με περιοχές παραγωγής Μαλβαζία από τρεις χώρες, Ελλάδα/Μονεμβασιά (ΟΤΔ Πάρνωνα), Ιταλία/Πάρμα-Πιατσέντζα (GAL del Ducato) και Κροατία/Ίστρια (LAG Central Istria) και συνεργασία με Ισπανία/Σίτζες. Πλέον διευρύνουμε αυτή τη συνεργασία με περιοχές από τη Σικελία/Λίπαρι, την Ισπανία/Κανάρια Νησιά και, φυσικά, την Κρήτη και την Πάρο.

Κατά την διάρκεια του πρώτου Malvasia Festival Monemvasia τον Ιούνιο του 2023 οι τρείς περιοχές υπογράψαμε σε πανηγυρικούς τόνους το μνημόνιο συνεργασίας για την δημιουργία του διεθνούς δικτύου Malvasia Myth Network ως μια πολιτιστική διαδρομή των περιοχών που συνδέονται με το ιστορικό αυτό κρασί. Δεδομένου ότι ήταν μία δική μας πρωτοβουλία η δημιουργία του δικτύου, αισθανθήκαμε ικανοποίηση όταν αποδέχθηκαν την πρότασή μας. Τώρα, μετά από 5 χρόνια, η ικανοποίηση έχει γίνει ενθουσιασμός που γνωρίζουμε και συνεργαζόμαστε με αυτούς τους ανθρώπους.

-Επίσης πως ανταποκρίνονται στα σχέδια σας οι κάτοικοι και οι επαγγελματίες της περιοχής;

Υπάρχει πολύ μεγάλη ανταπόκριση, όπως αυτή εκφράστηκε στο πρώτο Malvasia Festival Monemvasia τον Ιούνιο του 2023. Αυτό αποτυπώνεται στη συμμετοχή όλων των φορέων της περιοχής στις εκδηλώσεις. Η Περιφέρεια Πελοποννήσου, ο Δήμος Μονεμβασίας, το Επιμελητήριο Λακωνίας, ο Εμπορικός Σύλλογος Μονεμβασίας, η Ένωση Γυναικών Μονεμβασιάς «Οι Μονεμβασιώτισσες», ο Χορευτικός/Πολιτιστικός/Αθλητικός Σύλλογος Μονεμβασίας «Ρίζες» συμμετείχαν ενεργά στο φεστιβάλ. Επίσης, οι επιχειρήσεις εστίασης και φιλοξενίας προσέφεραν γεύματα και δωμάτια για την φιλοξενία συντελεστών της διοργάνωσης, ενώ οι επιχειρήσεις παραγωγής τοπικών προϊόντων συμμετείχαν στην έκθεση προϊόντων με φόντο τον βράχο της Μονεμβασίας. Πέραν αυτών, οι κάτοικοι της ευρύτερη περιοχής επισκέφτηκαν και μετείχαν των εκδηλώσεων. Η αλήθεια είναι ότι, μετά από 27 χρόνια έντονης δραστηριότητας και παρουσίας της Αναπτυξιακής Εταιρείας Πάρνωνα στην περιοχή, η αναφορά της εταιρείας ως διοργανωτή ενός γεγονότος αποτελεί εγγύηση επιτυχίας του.

-Υπάρχει κάποιο στοιχείο που σας έχει κάνει εντύπωση σε σχέση με αυτό το «μυθικό» κρασί;

Προσωπικά μου έχει κάνει μεγάλη εντύπωση από την συμμετοχή μου σε συνέδρια και άλλες διοργανώσεις σε διάφορες χώρες η μεγάλη αναγνώριση και αξία της Μονεμβασιάς. Οι γκραβούρες με την Καστροπολιτεία είναι σήμα κατατεθέν σε πολλές παρουσιάσεις με θέμα το Malvasia.

Είναι επίσης εντυπωσιακή η δύναμη και η φήμη του ονόματος ενός προϊόντος και εν προκειμένω του κρασιού ως «το πιο φημισμένο κρασί της ιστορίας». Ήταν τόσο μεγάλη αυτή στην Βενετία που τα οινοπωλεία έπαιρναν το όνομα του προϊόντος και ονομάζονταν malvasie, ενώ πολλές ιστορικές προσωπικότητες είχαν αναφερθεί σε αυτό το κρασί ή καλλιεργούσαν μαλβαζία (Σαίξπηρ, Ντα Βίντσι, Βέρντι, Γκαριμπάλντι, Λούθηρος, Δουμάς, Ντε Μωπασάν κ.ά.)

-Έγινε ήδη ένα πολύ επιτυχημένο πρώτο Malvasia Festival τον περασμένο Ιούνιο πως σκοπεύετε να συνεχίσετε;

Βασική αρχή για την συνέχεια είναι οι τοπικοί φορείς να πάρουν πάνω τους την υπόθεση, διότι τελικά είναι δική τους υπόθεση.

Τα προγράμματα χρηματοδότησης, και εν προκειμένω το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης LEADER που υποστήριξε την προσπάθεια, πρέπει να λειτουργούν ως επιταχυντές της πολιτιστικής ανάπτυξης. Ένα βασικό στοιχείο προγραμματισμού είναι να λειτουργήσει η Μονεμβάσια ως διεθνές σημείο αναφοράς για την παρουσίαση των οίνων Malvasia του κόσμου. Είμαστε σε πολύ καλό δρόμο με διεθνείς οργανισμούς εκθέσεων και παρουσίασης κρασιών για αυτό.

Ένα δεύτερο στοιχείο είναι να αναζητήσουμε τα γευστικά ταιριάσματα των οίνων Malvasia της Ελλάδας και του κόσμου με την ελληνική γαστρονομία και την μεσογειακή κουζίνα.

-Η Μονεμβασιά είναι από μόνη της ένας σπουδαίος προορισμός, τι παραπάνω όμως μπορεί να προσφέρει ένα τέτοιο πολιτιστικό γεγονός εκείνες τις μέρες του Φεστιβάλ;

Πράγματι η Μονεμβάσια είναι τουριστικός προορισμός. Ζητούμενο όμως, και της τουριστικής αγοράς ακόμη, είναι η διαφοροποίηση και η ταυτότητα του τουριστικού προϊόντος. Το Malvasia Festival Monemvasia, θέτοντας ήδη από φέτος τον πήχη πολύ ψηλά, είναι κατ’ εξοχήν δράση και για την ταυτότητα και για την διαφοροποίηση. Είναι ένα γεγονός που αναδεικνύει εκτός από το κρασί – αλλά με επίκεντρο αυτό – την ιστορία, την ποίηση, την γαστρονομία, τα τοπικά προϊόντα, την μουσική και την αρχιτεκτονική. Είναι όλα αρμονικά σε αυτόν τον τόπο.

-Θα μας αποκαλύψετε τα μελλοντικά σας σχέδια;

Η Μονεμβασιά είναι ένας σπουδαίος τόπος που δημιουργεί αμέσως ψυχική ανάταση και συναισθήματα ευχαρίστησης όταν κινείσαι εκεί, με έντονη την παρουσία του ιστορικού χρόνου στον βράχο, στην καστροπολιτεία, στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου, στους βυζαντινούς, στους πειρατές κ.λπ. Έχει πολλά να δώσει στους κατοίκους και στους επισκέπτες από όλο το κόσμο. Υπάρχουν στην περιοχή οι προϋποθέσεις για την λεγόμενη ολοκληρωμένη και αειφόρο ανάπτυξη. Αυτές είναι η παραγωγική δραστηριότητα και τα εκλεκτά προϊόντα που παράγονται, οι άνθρωποι που δραστηριοποιούνται σε όλους τους χώρους, από τον πρώτο πολίτη, τον Δήμαρχο Μονεμβασίας και τις τοπικές αρχές μέχρι τους δραστήριους επιχειρηματίες σε μια σειρά τομείς και του ενεργούς πολίτες. Υλοποιείται – και θα συμβάλουμε με όλες μας τις δυνάμεις σε αυτό – ένα μακρόπνοο αναπτυξιακό σχέδιο για την περιοχή που συνδέεται με τον τόπο, τις δυνατότητες και τους ανθρώπους της.

Το σχέδιο αυτό που εκκινεί ο Δήμος Μονεμβασίας και υποστηρίζει το Υπουργείο Πολιτισμού, η Περιφέρεια Πελοποννήσου και επιταχύνει ο Αναπτυξιακός Οργανισμός Πάρνωνα, περιλαμβάνει μεγάλα έργα που υπηρετούν την πολιτιστική και τουριστική ανάπτυξη, όπως ο φωτισμός του Κάστρου από την φωτίστρια Ελευθερία Ντεκώ, η μετατροπή της οικίας του μεγάλου ποιητή σε «Δημοτικό Μουσείο Γιάννης Ρίτσος», η πλήρης ανακαίνιση και ανάπλαση του συνδετήριου δρόμου με το Κάστρο, πρόσβαση στην Άνω Πόλη του Κάστρου με Αναβατόριο, δημιουργία σύγχρονου Συνεδριακού Κέντρου.

Πολλές δράσεις συντήρησης και ανάδειξης στο Κάστρο γίνονται από το Υπουργείο Πολιτισμού. Σημαντικό στοιχείο του σχεδιασμού είναι η ένταξη της περιοχής στα Αποθέματα Βιόσφαιρας της UNESCO.

Η αναβίωση του Μαλβαζία οίνου και η δημιουργία του Δικτύου με επικεφαλής την Μονεμβασία αποκαθιστούν ένα ιστορικό κενό 5 αιώνων, από τότε που το διάσημο αυτό κρασί σε όλη την Δύση σταμάτησε να παράγεται στην Μονεμβασία, μετά την κατάληψή της από τους Οθωμανούς. Η αναβίωση του κρασιού στην Ελλάδα το 2010 μας δίνει την ευκαιρία να αναβιώσουμε και να αναδημιουργήσουμε τον μύθο του, “The Malvasia Myth”, δίνοντας στην Μονεμβασιά την ευκαιρία να είναι για δεύτερη φορά στην ιστορία η απαρχή του Μαλβαζία.