Ο ιατρός μου σύστησε μια κολονοσκόπηση. Τι να περιμένω;

Η κολονοσκόπηση είναι η ιδανικότερη ενδοσκοπική εξέταση του παχέος εντέρου και συστήνεται για μετά την ηλικία των 45-50 ανά τακτά χρονικά διαστήματα για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου δυστυχώς είναι συχνός και αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως.

Πέρα από προληπτική εξέταση, η κολονοσκόπηση είναι μια διαγνωστική εξέταση που χρησιμοποιείται για την διερεύνηση συμπτωμάτων όπως η αναιμία, οι αιματηρές κενώσεις, η μεταβολή της συνήθειας του εντέρου, το κοιλιακό άλγος κ.ά. Τέλος είναι και μια θεραπευτική πράξη αφού εάν κατά την κολονοσκόπηση βρεθεί κάποιος πολύποδας αυτός μπορεί να αφαιρεθεί με μια διαδικασία που ονομάζεται πολυπεκτομή. Υπάρχουν κι άλλες θεραπευτικές ενδείξεις για την κολονοσκόπηση που ξεφεύγουν από το σκοπό αυτού του άρθρου.

Πριν την κολονοσκόπηση

Είναι πολύ σημαντικό να έχει προηγηθεί μια συνάντηση με τον γιατρό που θα εκτελέσει την κολονοσκόπηση. Στο ραντεβού αυτό θα συζητηθούν οι ενδείξεις, τα συμπτώματα, η ανάγκη πρόληψης και τα οφέλη και κυρίως θα ληφθεί λεπτομερές ιστορικό του ασθενούς. Το ιστορικό περιλαμβάνει συνυπάρχουσες παθήσεις, προηγούμενα χειρουργεία, φαρμακευτική αγωγή, πιθανές αλλεργίες και το οικογενειακό ιστορικό. Θα ακολουθήσει φυσική εξέταση που θα περιλάβει το πεπτικό, το αναπνευστικό και καρδιαγγειακό σύστημα. Με τον τρόπο αυτό μειώνονται οι πιθανότητες για προβλήματα που μπορεί να προκύψουν από τη διαδικασία. Στον ασθενή εξηγούνται ο τρόπος που πραγματοποιείται η κολονοσκόπηση, οι πιθανές επιπλοκές της εξέτασης, οι εναλλακτικοί τρόποι που είναι διαθέσιμοι και ο ασθενής έχει την ευκαιρία να εκφράσει τις απορίες του για τη διαδικασία και να συζητήσει με τον ιατρό.

Η προετοιμασία του εντέρου

Η ποιότητα της προετοιμασίας είναι πάρα πολύ σημαντική για την αποτελεσματική και ασφαλή εξέταση του εντέρου. Ένα ακάθαρτο έντερο μπορεί να οδηγήσει σε αναβολή της εξέτασης ή πρώιμη επανάληψη της, γιατί ενδέχεται περιοχές του εντέρου να μην μπορούν να εξεταστούν ικανοποιητικά λόγω υπολειμμάτων εντερικού περιεχομένου. Ένα κακά προετοιμασμένο έντερο αυξάνει το κίνδυνο να ξεφύγει της προσοχής του ενδοσκόπου κάποιος πολύποδας ή ακόμη και καρκίνος.

Η προετοιμασία ξεκινά μέρες πριν την κολονοσκόπηση με ειδική δίαιτα χαμηλή σε υπόλειμμα (χαμηλό σε φυτικές ίνες και σπόρους). Δίνονται ειδικές οδηγίες για την φαρμακευτική αγωγή ιδίως όσον αφορά στα αντιπηκτικά, αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα και φάρμακα για τον διαβήτη.

Η ημέρα της κολονοσκόπησης έφτασε!

Ο ασθενής προσέρχεται στο ενδοσκοπικό τμήμα την ώρα που έχει καθοριστεί, νηστικός από φαγητό και νερό (επιτρέπεται η λήψη νερού μέχρι τρεις ώρες πριν την εξέταση). Η γραμματεία θα βοηθήσει στη διαδικασία της εγγραφής και ταυτοποίησης του ασθενούς, ενώ το νοσηλευτικό προσωπικό θα οδηγήσει τον ασθενή στο προθάλαμο που θα ντυθεί κατάλληλα, θα τοποθετηθεί ένας φλεβοκαθετήρας, οξυγόνο στην μύτη, θα ληφθούν τα ζωτικά σημεία (πίεση, σφύξεις και ο κορεσμός του οξυγόνου με ένα μανταλάκι στο δάχτυλο). Ο αναισθησιολόγος θα πάρει αναισθησιολογικό ιστορικό, τυχόν προβλήματα με προηγούμενες αναισθησίες και αλλεργίες σε φάρμακα. Παρόντες κατά την εξέταση θα είναι ο ιατρός που θα εκτελέσει την κολονοσκόπηση, ο βοηθός του, ο νοσηλευτής και ο αναισθησιολόγος.

Θα καταλάβω κάτι;

Η διαδικασία της κολονοσκόπησης είναι ανώδυνη για τον ασθενή. Οι περισσότεροι ασθενείς προτιμούν να κοιμούνται κατά την εξέταση και αυτό επιτυγχάνεται με την χορήγηση ενδοφλέβιας καταστολής που προκαλεί αναλγησία, υπνηλία και προσωρινή απώλεια μνήμης. Μερικοί ασθενείς θέλουν να παρακολουθούν την κολονοσκόπηση χωρίς μέθη αν και αυτό είναι σπάνιο. Η αλήθεια είναι ότι με την σωστή τεχνική, τη χρήση διοξειδίου του άνθρακα ή νερού για την διάταση του εντέρου, η διαδικασία δεν πρέπει να είναι επώδυνη. Στην ομάδα μας, χρησιμοποιούμε συνδυασμό νερού (υδροκολονοσκόπηση), αλλά και διοξειδίου του άνθρακα που φαίνεται να έχει καλύτερα αποτελέσματα για τον εντοπισμό πολυπόδων ή άλλων βλαβών.

Μετά το τέλος της κολονοσκόπησης

Η διάρκεια της κολονοσκόπησης είναι περίπου 30-45 λεπτά. Σε περίπτωση που βρεθούν πολύποδες ενδέχεται να διαρκέσει παραπάνω. Μετά το τέλος της κολονοσκόπησης ο ασθενής παραμένει υπό την επιτήρηση του αναισθησιολόγου και του νοσηλευτή που συνεχίζουν να παρακολουθούν τα ζωτικά σημεία για τυχόν προβλήματα. Η μέθη διαρκεί μόνο όσο χρειάζεται και γρήγορα ο ασθενής ανακτά τις αισθήσεις του και μεταφέρεται στο χώρο της ανάνηψης του τμήματος μέχρι να συνέλθει πλήρως. Το εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό θα αποφασίσει πότε ο ασθενής είναι σε θέση σηκωθεί για να ντυθεί.

Μετά θα οδηγηθεί σε γραφείο για ενημερωθεί από τον ιατρό και να λάβει περαιτέρω οδηγίες. Θα ενημερωθεί για τα ευρήματα, για την διατροφή που πρέπει να ακολουθήσει, πότε θα πάρει τα φάρμακα του και πότε θα λάβει τα τελικά αποτελέσματα εάν έχουν γίνει βιοψίες. Επειδή η μέθη προκαλεί αμνησία είναι απαραίτητο να συνοδεύεται ο ασθενής από ένα φιλικό ή συγγενικό πρόσωπο, το οποίο θα οδηγήσει και τον ασθενή στο σπίτι του. Απαγορεύεται αυστηρά η οδήγηση μετά την λήψη μέθης, καθώς επίσης η υπογραφή σημαντικών εγγράφων ή η φύλαξη μικρών παιδιών για τις επόμενες 12 ώρες.

Θα αναμένω κάποια συμπτώματα μετά την κολονοσκόπηση;

Σε φυσιολογικές συνθήκες ο ασθενής δεν πονάει μετά την κολονοσκόπηση. Ίσως να υπάρχει ένα αίσθημα φουσκώματος (που σπάνια συμβαίνει όταν χρησιμοποιείται νερό ή διοξείδιο του άνθρακα). Τα συμπτώματα αυτά είναι παροδικά. Μπορεί να νιώθει μια αίσθηση ζάλης από τη μέθη και αυτός είναι ο λόγος που απαγορεύεται η οδήγηση. Οι κενώσεις μετά την κολονοσκόπηση δεν θα είναι φυσιολογικές τις επόμενες μέρες αν και αυτό είναι παροδικό. Είναι φυσικό γιατί το παχύ έντερο είναι άδειο λόγω της προετοιμασίας και θα πάρει κάποιες μέρες να επανέλθει στην φυσιολογική του λειτουργία.

Σε περίπτωση που έχει γίνει κάποια θεραπευτική παρέμβαση όπως πολυπεκτομή, υπάρχει η περίπτωση αιμορραγίας που είναι σημαντικό να αναφερθεί άμεσα στον γιατρό. Ο κίνδυνος αιμορραγίες στατιστικά συμβαίνει σπάνια, όμως μπορεί να επισυμβεί μέχρι και δύο εβδομάδες μετά την πολυπεκτομή. Επίσης μία πολύ σπάνια επιπλοκή που μπορεί να εκδηλωθεί με πόνο, πυρετό ή γενικότερη κακουχία είναι η διάτρηση του εντέρου ή το λεγόμενο σύνδρομο μετά από πολυπεκτομή. Και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να ενημερωθεί άμεσα ο ιατρός.

Σε περίπτωση επιπλοκών, ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων μπορεί να χρειαστούν εξετάσεις αίματος, αξονική τομογραφία της κοιλιάς και πιθανή εισαγωγή στο νοσοκομείο για ενδοφλέβια αντιβιοτική αγωγή, νέα κολονοσκόπηση ή ακόμη και χειρουργική επέμβαση. Ευτυχώς αυτές οι επιπλοκές είναι σπάνιες όμως συμβαίνουν στατιστικά και είναι ο λόγος που ο ασθενής υπογράφει έντυπο συναίνεσης πριν την διενέργεια της κολονοσκόπησης ότι έχει λάβει πλήρη γνώση των ωφελειών αλλά και των κινδύνων αυτής της ιατρικής επέμβασης.

Τελικά, δεν ήταν όπως το φοβόμουν…

Η αλήθεια είναι ότι στις χιλιάδες κολονοσκοπήσεων που γίνονται παγκοσμίως οι κίνδυνοι είναι σπανιοτατοι ενώ τα οφέλη πολύ σημαντικά. Η σωστή εκτίμηση και λήψη του ιατρικού ιστορικού, η καλή προετοιμασία, η έμπειρη ομάδα και η ασφάλεια που παρέχει ένα καλό ενδοσκοπικό τμήμα μπορεί να δώσει στον ασθενή την σωστή διάγνωση, το πλάνο της θεραπείας και να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε μικρό ή μεγάλο πρόβλημα προκύψει. Μην σας αποθαρρύνουν τρομακτικές ιστορίες που ακούτε αριστερά και δεξιά ή λανθασμένες δοξασίες και προκαταλήψεις για την κολονοσκόπηση.