Φανταστείτε να βρίσκεστε σε διακοπές και να δεχθείτε κάποιο τσίμπημα ή να αρχίσετε να εκδηλώνετε εξανθήματα χωρίς να γνωρίζετε το πώς και το γιατί. Η αλήθεια είναι πως οι αλλεργίες μπορούν να εμφανιστούν σε διάφορα σημεία του σώματος, με αφορμή όμως την Παγκόσμια Ημέρα Αλλεργίας (8 Ιουλίου), εστιάζουμε στις δερματικές αλλεργίες. Η Δρ. Ιωάννα Ταμπούρη, η οποία είναι Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος του Ομίλου Affidea και Συνεργάτης των City Med μας ενημερώνει για τις εκδηλώσεις δερματικών αλλεργιών και μας δίνει συμβουλές για το πώς να τις αντιμετωπίσουμε.

Τι είναι οι δερματικές αλλεργίες;

H εκδήλωση αλλεργικών συμπτωμάτων από το δέρμα που μπορούν να προκληθούν από μια πληθώρα φυσικών (για παράδειγμα γύρη, σκόνη, τρίχωμα ζώων) και τεχνητών αλλεργιογόνων (χημικές ουσίες, νικέλιο ή προϊόντα οικιακού καθαρισμού και καλλυντικά).

Ποιες είναι οι πιο γνωστές δερματικές αλλεργίες και ποια τα συμπτώματα;

Στις πιο γνωστές συγκαταλέγονται η ατοπική δερματίτιδα, η κνίδωση, η φωτοαλλεργική δερματίτιδα, η αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, τα τσιµπήµατα υμενοπτέρων, όπου εμφανίζουν δερματικές εκδηλώσεις, όπως κοκκίνισμα, ερυθρότητα στο δέρμα, εξάνθημα, οίδημα, κνησμό, φυσαλίδες ή φουσκάλες με εκροή υγρού και πομφούς, και σε κάποιες περιπτώσεις συνοδεύονται και από συστηματικές εκδηλώσεις όπως δύσπνοια, ταχυκαρδία, εμετούς, που χρήζουν άμεσης θεραπευτικής αντιμετώπισης.

Ποιοι εκδηλώνουν συνήθως ατοπική δερματίτιδα, τι είναι και τι πρέπει να προσέχουν περισσότερο;

Η ατοπική δερματίτιδα ή ατοπικό έκζεμα είναι μια χρόνια, υποτροπιάζουσα φλεγμονώδης νόσος του δέρματος με γενετική προδιάθεση που εμφανίζεται κυρίως στην παιδική ηλικία και συνδέεται συχνά με αλλεργικές εκδηλώσεις στα παιδιά. Το 70% των ασθενών με ατοπικό έκζεμα εμφανίζουν τις πρώτες εκδηλώσεις στην βρεφική ηλικία, κυρίως μετά τον 3ο μήνα ζωής. Σε ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα συνυπάρχουν συχνά αλλεργική ρινίτιδα και βρογχικό άσθμα.

Καθώς στους ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα η λειτουργία του επιδερμιδικού φραγμού είναι διατραραγμένη, το δέρμα είναι ευάλωτο σε ερεθιστικούς παράγοντες του περιβάλλοντος. Κάποια από αυτά τα αλλεργιογόνα είναι γύρη, ακάρεα οικιακής σκόνης, ακόμη και τροφικά αλλεργιογόνα, όπως ψάρι κ.λπ. Τα κύρια συμπτώματα είναι ξηροδερμία, ερυθρότητα με έντονο κνησμό και εξανθήματα. Τα άτομα που έχουν ατοπική δερματίτιδα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης δερματίτιδας εξ επαφής.

Πόσο συχνή είναι η δερματίτιδα εξ επαφής και πως προκύπτει;

Αυτός ο τύπος δερματίτιδας είναι εξαιρετικά συχνός και προκύπτει ως συνέπεια ευαισθησίας σε αλλεργιογόνα που έρχονται σε άμεση επαφή με το δέρμα του ασθενούς. Τα αλλεργιογόνα αυτά είναι υλικά καθημερινής χρήσης ή ακόμη και εξειδικευμένες επαγγελματικές ουσίες, όπως μέταλλα, κοσμήματα, καλλυντικά, αρώματα, βαφές μαλλιών ή κόλλες, latex κ.ά. που διεισδύουν στο δέρμα και προκαλούν ανοσοποιητική απόκριση. Οι βλάβες συνήθως εμφανίζονται στην περιοχή της επαφής του αλλεργιογόνου με το δέρμα και ενδεχομένως γύρω από αυτή. Συχνά εμφανίζεται ερυθρότητα με έντονο κνησμό και αίσθημα καύσου, οίδημα, απολέπιση ενώ ορισμένες φορές παρατηρούνται ακόμη και φουσκάλες με εκροή υγρού.

Η διάγνωση της δερματίτιδας εξ επαφής τίθεται με το ιστορικό και τις επιδερμικές δοκιμασίες (patch tests). Με βάση τα παραπάνω αποτελέσματα ο αλλεργιολόγος θα σας δώσει μια εκτενή λίστα των προϊόντων που μπορεί να περιέχονται οι ουσίες στις οποίες έχετε αλλεργία εξ επαφής.

Οξεία Κνίδωση. Είναι συχνή; Πως εκδηλώνεται;

Η κνίδωση είναι μια μορφή αλλεργίας που αποτελεί μία από τις πιο συχνές αλλεργικές παθήσεις του δέρματος και μπορεί να καταστεί χρόνια. Υπολογίζεται ότι η κνίδωση προσβάλει το 25% του γενικού πληθυσμού τουλάχιστον μια φορά στη διάρκεια της ζωής του.

Η συγκεκριμένη αντίδραση ξεκινά με έντονο και αιφνίδιο κνησμό και στη συνέχεια εμφανίζονται συνήθως σε μεγάλη έκταση και πυκνότητα πομφοί, δηλαδή οιδηματώδεις υπεγερμένες πλάκες του δέρματος. Συχνά όταν εμφανίζονται διαρκούν για λίγες ώρες και έπειτα εξαφανίζονται για να εμφανιστούν εκ νέου σε γειτονικές περιοχές του δέρματος, δηλαδή μεταναστεύουν. Συνοδεύεται σε κάποιες περιπτώσεις και από αγγειοοίδημα στην περιοχή των χειλιών και περιοφθαλμικά.

Η οξεία κνίδωση που χαρακτηρίζεται από διάρκεια μικρότερη των 6 εβδομάδων είναι στη συντριπτική πλειοψηφία των πασχόντων ένα αθώο, αυτοπεριοριζόμενο νόσημα που υποχωρεί σταδιακά και συχνότερα συνδυάζεται με υποκείμενες λοιμώξεις, κυρίως ιογενούς αιτιολογίας.

Σε κάποιες περιπτώσεις πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο μιας αλλεργικής αντίδρασης σε κάποιο εξωτερικό αίτιο (πχ. τροφή, φάρμακο). Στην αλλεργική κνίδωση κύρια αλλεργιογόνα είναι τροφές (πχ. οστρακόδερμα, ψάρια, ξηροί καρποί) και φάρμακα, πχ. μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ).

Που οφείλεται η ηλιακή κνίδωση και πως θα την καταλάβουμε στο σώμα μας;

Η ηλιακή κνίδωση οφείλεται αμιγώς στην επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας, που εκδηλώνεται συνήθως αμέσως μετά την έκθεση, με πομφούς στα ηλιοεκτεθειμένα τμήματα του σώματος (συνήθως στα χέρια και στον άνω κορμό). Συνήθως τα αντιισταμινικά φάρμακα νέας γενιάς ελέγχουν σε μεγάλο ποσοστό τα συμπτώματα της νόσου. Η επιτυχία της θεραπείας έγκειται κυρίως στην εντόπιση του αιτιολογικού παράγοντα.

Πως εκδηλώνεται η φωτοαλλεργική δερματίτιδα;

Η φωτοαλλεργική δερματίτιδα εμφανίζεται αφού έχει προηγηθεί ευαισθητοποίηση, που προκαλείται από συστηματικά λαμβανόμενες ή τοπικά χρησιμοποιούμενες ουσίες που δεν είναι απαραίτητα φωτοτοξικές (όπως κρέμες, καλλυντικά και αρώματα). Τα συμπτώματα εκδηλώνονται περίπου 48 ώρες μετά την έκθεσή σας στον ήλιο και οφείλονται στην επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας σε συνδυασμό με τις ουσίες αυτές.

Κάτι σύνηθες που έχει τύχει σε όλους, ιδιαίτερα το καλοκαίρι, είναι τα τσιµπήµατα από μέλισσες και σφήκες, τα οποία είναι αρκετά επώδυνα και μπορεί να οδηγήσουν σε αλλεργικό σοκ. Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Το δηλητήριο της μέλισσας και της σφήκας περιέχει διάφορες πρωτεΐνες που είναι υπεύθυνες για την τοξική αντίδραση που συνήθως εκδηλώνεται με τοπικό οίδημα, ερυθρότητα και αίσθημα καύσου ή πόνο. Μπορεί όμως να εμφανιστεί και αλλεργική αντίδραση. Για να δημιουργηθεί η αλλεργία θα πρέπει να προηγηθεί η ευαισθητοποίηση.

Τα συμπτώματα από την αλλεργία μπορεί να ποικίλουν από μεγάλη τοπική αντίδραση, κνίδωση μέχρι και σοβαρό αναφυλακτικό επεισόδιο με απώλεια συνείδησης.

Μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν αλλεργία σε μέλισσες και σφήκες είναι οι ασθενείς που υφίστανται συχνά τσιμπήματα από τα έντομα αυτά, όπως οι μελισσοκόμοι, όσοι διαβιούν στο ύπαιθρο κ.α.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι ενήλικες και παιδιά που εμφάνισαν μεγάλη τοπική αντίδραση έχουν 5-15% πιθανότητα να εμφανίσουν συστηματική αναφυλακτική αντίδραση σε επόμενο νυγμό. Ενήλικες που εμφάνισαν ήπιας βαρύτητας συστηματική αναφυλακτική αντίδραση έχουν 20% πιθανότητα να εμφανίσουν ξανά αναφυλακτική σε επόμενο νυγμό.

Γι’ αυτό προτείνεται η απευαισθητοποίηση, υποδόρια χορήγηση δηλητηρίου μέλισσας ή σφήκας ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Τι μπορούμε να κάνουμε σε περίπτωση αλλεργικής δερματίτιδας;

Δροσίστε, καταπραΰνετε το δέρμα σας και ενισχύστε τον δερματικό φραγμό με μια υποαλλεργική ενυδατική κρέμα. Πιθανότατα απαιτείται και η χορήγηση τοπικών ή και (ανάλογα με την έκταση και την ένταση του προβλήματος) από το στόμα κορτιζονούχων σκευασμάτων.

Αν εμφανίζονται συνεχώς εξανθήματα από αλλεργική αντίδραση, σκεφτείτε το ενδεχόμενο να κλείσετε ραντεβού σε έναν αλλεργιολόγο για να κάνετε υποδόρια ή επιδερμική ανοσολογική δοκιμή, ώστε να εντοπίσετε επακριβώς τις αλλεργίες σας.

Σε περίπτωση εμφάνισης στο δέρμα σας βλαβών και συμπτωμάτων, όπως ερυθρότητα, σπυράκια, έντονος κνησμός, πομφοί, ο δερματολόγος σας είναι κατάλληλος να θέσει τη διάγνωση και να σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία, αλλά και σε συνεργασία με τον αλλεργιολόγο να προβούν σε περαιτέρω εξετάσεις, εάν αυτές απαιτούνται.

Τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε είναι:

1. Το πιο σημαντικό βήμα στη θεραπεία μιας αλλεργίας είναι ο εντοπισμός του αλλεργιογόνου που προκαλεί τα συμπτώματα και η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποφυγή της επαφής με αυτό.

Σε περίπτωση υποψίας αλλεργιών ο αλλεργιολόγος θα προχωρήσει σε μια σειρά εξετάσεων για τον εντοπισμό των πιθανών αλλεργιογόνων: Δερματική δοκιμασία μέσω νυγμού, Επιδερμικές δοκιμασίες (Patch), Αιματολογικές εξετάσεις (CAP-RAST). Oι δοκιμασίες αυτές, σε συνδυασμό με το ιστορικό δερματικών συμπτωμάτων, έχουν υψηλό ποσοστό ακρίβειας.

2. Κάποιες φαρμακευτικές αγωγές ευθύνονται για φωτοαλλεργίες (όπως τα φάρμακα για την καρδιά, ορισμένα αντιβιοτικά, αντιμυκητιασικά, αντιδιαβητικά, διουρητικά, αντιφλεγμονώδη και κάποια ψυχιατρικά σκευάσματα) Ενημερωθείτε κατάλληλα από τον γιατρό σας.

3. Συνιστάται κατά την έκθεσή σας στον ήλιο η χρήση αντηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας SPF 50 (UVA/UVΒ) και η συχνή επάλειψη του δέρματος με αυτό.

4. Nα αποφεύγεται η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο. Προτιμάμε να καθόμαστε στη σκιά.

5. Χρήση προστατευτικών ρούχων (παντελόνι, μακρυμάνικη μπλούζα, καπέλο, γυαλιά ηλίου) κατά τη διάρκεια έκθεσης σε υπαίθριους χώρους.

6. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες να αποφεύγετε τη χρήση καλλυντικών και φαρμακευτικών σκευασμάτων, όπως αρωματικά σαπούνια και έλαια που μπορούν να προκαλέσουν φωτοαλλεργικές αντιδράσεις.

Καθώς η πανδημία συνεχίζεται και φέτος το καλοκαίρι, πώς θα φροντίσουμε το δέρμα μας και θα το προστατεύουμε από τον ήλιο;

Με περισσότερο χρόνο σε εσωτερικούς χώρους αλλά και με τη μάσκα που φοράμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν πιο ευαίσθητο δέρμα, εξανθήματα και φραγμένους πόρους. Επομένως, μπορεί να είναι πιο χρήσιμο να συμπληρώσουμε στην καθημερινή μας ρουτίνα και μια ελαφριά ενυδατική κρέμα με δείκτη προστασίας SPF το πρωί. Μάλιστα ο δείκτης προστασίας SPF στην ενυδατική μας κρέμα είναι ακόμα σημαντικός, λόγω του επιπλέον χρόνου που ξοδεύουμε μπροστά σε υπολογιστές και κινητές συσκευές για να προστατευτούμε από το υψηλότερης ενέργειας ορατό φως που απορρέει/εκπέμπεται από την οθόνη.

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις