Η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού («school bullying»).

Το bullying -ή με απλούστερα λόγια ο εκφοβισμός μέσα στον σχολικό χώρο- τα τελευταία χρόνια έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις στην χώρα μας, αποτελώντας την αφετηρία για εκτενείς μελέτες και συζητήσεις. Λίγο πολύ όλοι έχουμε στο μυαλό μας την εικόνα του «νταή» του σχολείου που εκφοβίζει τα μικρότερα παιδιά για να τους αποσπάσει χρήματα, αντικείμενα ή απλώς για πλάκα.

Ωστόσο το bullying δεν περιορίζεται στο συγκεκριμένο στερεότυπο αλλά αντίθετα λαμβάνει πολλές πλευρές και διαστάσεις, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να οριστεί με σαφήνεια. Σε πολύ γενικές γραμμές, χαρακτηρίζεται από την επαναλαμβανόμενη, απρόκλητη παρενόχληση κάποιου παιδιού, το οποίο δυσκολεύεται να υπερασπιστεί τον εαυτό του.

Η παρενόχληση αυτή δεν παίρνει αποκλειστικά την μορφή της σωματικής βίας αλλά μπορεί να εκδηλώνεται και ως ψυχολογική βία που εκφράζεται με διάφορα πειράγματα, παρατσούκλια, κοροϊδία, διάδοση φημών, εξύβριση, ταπείνωση, εξευτελισμό, ρατσιστικά σχόλια, απειλές κλπ. Στην ίδια κατηγορία εμπίπτει και ο εσκεμμένος αποκλεισμός μαθητών από διάφορες κοινωνικές και σχολικές δραστηριότητες.

Η σεξουαλική παρενόχληση, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει από σεξουαλικά ταπεινωτικά σχόλια και ανεπιθύμητα αγγίγματα μέχρι εξαναγκασμό του θύματος να παρακολουθεί ή να συμμετέχει ενεργά σε σεξουαλικές πράξεις και βιασμό είναι μία ακόμη μορφή ακραίου bullying που δυστυχώς έχει απασχολήσει έντονα την επικαιρότητα το τελευταίο διάστημα.

Με την άνοδο των social media και την εκτενή χρήση του διαδικτύου, στην βιβλιογραφία του bullying έχει πλέον προστεθεί μία ακόμη κατηγορία: το cyber bullying. Ο όρος χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τις διάφορες μορφές ψυχολογικής κακοποίησης μέσω του διαδικτύου που αποσκοπούν στην πρόκληση ψυχολογικής -και όχι μόνο- ζημιάς σε βάρος ενός ατόμου ή μιας ομάδας.

Οι επιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού είναι ποικίλες, σοβαρές και μακροχρόνιες, και αφορούν όχι μόνο στα παιδιά που θυματοποιούνται, αλλά και στα παιδιά θύτες και τα παιδιά παρατηρητές -δηλαδή τα παιδιά που δεν συμμετέχουν αλλά παρατηρούν να διαδραματίζονται περιστατικά bullying στον περίγυρό τους.

Τα παιδιά που εκφοβίζονται

  • Έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν από κατάθλιψη και άγχος και μάλιστα τα συμπτώματα αυτά ενδέχεται να εξακολουθήσουν να υπάρχουν μέχρι την ενηλικίωση.
  • Έχουν συχνά τάσεις αυτοκτονίας, που μπορεί να συνεχίσουν και μέχρι την ενηλικίωση.
  • Είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν σωματικά συμπτώματα όπως πονοκέφαλους, ημικρανίες, δερματικά προβλήματα, έλκος, τρέμουλο, αυξημένους παλμούς, κρίσεις πανικού κ.ά.
  • Έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν ψυχωτικά συμπτώματα στην εφηβεία από τα παιδιά που δεν δέχονται bullying.
  • Παρουσιάζουν μειωμένη παρουσία και απόδοση στο σχολείο αλλά και αυξημένες πιθανότητες να παρατήσουν εντελώς το σχολείο.
  • Έχουν περισσότερες πιθανότητες να αντιδράσουν με εξαιρετικά βίαιο τρόπο.
  • Παρουσιάζουν αυξημένο αίσθημα θλίψης και μοναξιάς, αλλαγές στον ύπνο και στις διατροφικές συνήθειες και απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες.

Τα παιδιά που εκφοβίζουν

  • Παρουσιάζουν συχνότερα συμπεριφορές όπως κατάχρηση αλκοόλ και άλλων ναρκωτικών κατά την περίοδο της εφηβείας αλλά και ως ενήλικες.
  • Είναι πιθανότερο να εμπλακούν σε καβγάδες και βανδαλισμούς και παρουσιάζουν μεγαλύτερο ποσοστό εγκατάλειψης του σχολείου πριν αποφοιτήσουν.
  • Ενδέχεται να έχουν προβλήματα με τον νόμο όταν ενηλικιωθούν. Συγκεκριμένα, τα ευρήματα σχετικής μελέτης αποκαλύπτουν ότι το 60% των αγοριών που εκφόβιζαν στο Γυμνάσιο είχαν ήδη προβλήματα με τον νόμο πριν συμπληρώσουν τα 24 έτη.
  • Είναι πιο πιθανόν να ασκούν βία στους συντρόφους και τα παιδιά τους ενώ παρουσιάζουν μεγαλύτερη δυσκολία στη διατήρηση των φιλικών τους σχέσεων.

Τα παιδιά παρατηρητές

  • Έχουν αυξημένες πιθανότητες να υιοθετήσουν συνήθειες όπως το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ ή η χρήση ναρκωτικών ουσιών.
  • Έχουν αυξημένα προβλήματα ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένων της κατάθλιψης και του άγχους.
  • Είναι πιο πιθανόν να απουσιάζουν συχνά από το σχολείο.

Μέσα από τα παραπάνω, γίνεται σαφές ότι απαιτείται συντονισμένη προσπάθεια γονέων, εκπαιδευτικών και Πολιτείας για την ουσιαστική αντιμετώπιση της μάστιγας του bullying. Είναι δεδομένο ότι τα παιδιά είναι το μέλλον μας και αποτελεί καθήκον όλων μας να συμβάλλουμε -με τον τρόπο που δύναται ο καθένας από εμάς- στην εξασφάλιση ενός καλύτερου παρόντος και ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος για κάθε ένα από αυτά ξεχωριστά.

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις