Σημάδια παρακμής σε σκηνικό διχασμού

Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς / kathimerini.gr

Ένα περίεργο πράγμα. Η Ελλάδα έχει γίνει μια σχετικά προβλέψιμη, πολιτικά σταθερή χώρα. Δεν θα έλεγα «βαρετή», γιατί έχουμε πολύ δρόμο ακόμη γι’ αυτό… Την ίδια ώρα, η Αμερική δεν είναι πια η προβλέψιμη, σταθερή χώρα που ξέραμε.

Ομολογώ ότι γύρισα πολύ ανήσυχος μετά μια επίσκεψη στην Ουάσιγκτον. Οχι μόνο για το αν θα εκλεγεί τελικά ο Τραμπ. Αλλά γιατί βλέπεις πια σημάδια μιας μονιμότερης και βαθύτερης παρακμής. Δεν συνάντησα έναν άνθρωπο που να είναι ικανοποιημένος με τις επιλογές που έχει μπροστά του ενόψει των εκλογών του Νοεμβρίου. Ο Μπάιντεν μπορεί να έχει αποδειχθεί καλός πρόεδρος, αλλά ο τρόπος που εμφανίζεται στις δημόσιες εκδηλώσεις τρομάζει και δεν πείθει ότι μπορεί να τα βγάλει πέρα άλλα τέσσερα χρόνια. Ο Τραμπ, πάλι, προκαλεί τρόμο στη σοβαρή Αμερική, ωστόσο, έχει καταφέρει να αιχμαλωτίσει όλο του το κόμμα. Είναι απίθανο αυτό που έχει συμβεί. Κανείς δεν τολμάει να ανοίξει το στόμα του, γιατί φοβάται τις επιθέσεις που θα δεχθεί.

Βρήκα όμως και μια Αμερική βαθύτατα διχασμένη. Δεν θα με εξέπληττε καθόλου να τη δω να βυθίζεται σε έναν ήπιο εμφύλιο εάν τα αποτελέσματα του Νοεμβρίου είναι πολύ κοντά. Πολιτική συναίνεση όχι απλώς δεν υπάρχει, αλλά είναι αδιανόητη. Η Βουλή εξέλεξε έναν αστείο πρόεδρο γιατί κανείς δεν μπόρεσε να ελέγξει τους ακραίους, και κυριολεκτικά παλαβούς, Ρεμπουμπλικανούς βουλευτές. Η παραδοσιακή συναίνεση στα μεγάλα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής έχει καταρρεύσει. Οι ψηφοφορίες για κρίσιμα θέματα γίνονται και ξαναγίνονται τα ξημερώματα (θυμίζοντας το δικό μας καλοκαίρι της πλήρους αβεβαιότητας) διότι κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το αποτέλεσμα. Ηγέτες-σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως ο Ζελένσκι, ζουν αναγκαστικά μέσα στην ανησυχία.

Η κατάσταση στην Αμερική προκαλεί μεγάλη ανησυχία στην υπόλοιπη Δύση.

Πράγματα που συνέβαιναν στην Ελλάδα και έμοιαζαν «εξωγήινα» στους Αμερικανούς που μας επισκέπτονταν, παρατηρούνται τώρα πολύ συχνά στην Αμερική. Οι επιθέσεις σε σπίτια πολιτικών, υπουργών και ανώτατων δικαστών έχουν γίνει ρουτίνα. Πρόεδροι μεγάλων πανεπιστημίων κυκλοφορούν με σωματοφύλακες, αντί με τον σκύλο τους, στα campus υπό τον φόβο μιας επίθεσης φανατικών που διαφωνούν μαζί τους. Είναι σχεδόν αδύνατον να συζητήσεις κάποιο καυτό ζήτημα, όπως ο πόλεμος στη Γάζα, χωρίς να αρχίσει ένας βίαιος καβγάς, που μπορεί να εξελιχθεί σε οτιδήποτε.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό διακρίνεις και κάτι άλλο. Τη μεγάλη ζημιά που έχει γίνει με την υπερβολική πολιτική ορθότητα, που έχει ισοπεδώσει κάθε λογική. Συναντάς μετριοπαθείς ανθρώπους που είχαν ψηφίσει και τα δύο κόμματα, οι οποίοι είναι κυριολεκτικά «στα κάγκελα» με τις υπερβολές και την ημι-φασιστική νοοτροπία των Ταλιμπάν της woke κουλτούρας. Αν, δε, προσθέσεις την ακρίβεια και την καθήλωση που νιώθει η μεσαία τάξη, καταλαβαίνεις απολύτως γιατί ο Τραμπ είναι μπροστά στις δημοσκοπήσεις. Αλλά και γιατί οι Αμερικανοί, εκτός Ανατολικής Ακτής και Καλιφόρνιας, μισούν την παραδοσιακή τους ελίτ.

Η Αμερική έχει ξαναπεράσει μεγάλες κρίσεις και κατάφερε να τις ξεπεράσει. «Εχετε εμπιστοσύνη στους θεσμούς της», λένε οι αισιόδοξοι. Τους επόμενους μήνες θα φανεί αν έχουν δίκιο ή όχι. Η υπόλοιπη Δύση και εκείνοι που τη θέλουν αδύναμη και ανίσχυρη περιμένουν με αγωνία.