Ευρωπαϊκή Ημέρα Λογοθεραπείας
Στόχος η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού για τις ανάγκες και τα δικαιώματα των ατόμων που αντιμετωπίζουν δυσκολία στην επικοινωνία
Η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από τη Μόνιμη Επιτροπή Λογοπεδικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (CPLOL) ως Παγκόσμια Ημέρα Λογοθεραπείας, με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού για τις ανάγκες και τα δικαιώματα των ατόμων που αντιμετωπίζουν δυσκολία στην επικοινωνία, καθώς και στην ανάδειξη του έργου των επιστημόνων του κλάδου της λογοθεραπείας.
Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τις διαταραχές λόγου, φωνής ομιλίας και μάσησης - κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες, οποιαδήποτε κι αν είναι η αιτία αυτών των διαταραχών: νευρολογική, εξελικτική ή λειτουργική. Αποσκοπεί στην ανάπτυξη της εξωλεκτικής και λεκτικής επικοινωνίας, την καθαρότητα της ομιλίας και της φωνής και την παραγωγή λόγου των βαρήκοων.
Οι διαταραχές λόγου μπορούν να ταξινομηθούν στις παρακάτω κατηγορίες:
- Διαταραχές άρθρωσης (δυσαρθρίες, δυσλαλίες)
- Διαταραχές ρυθμού της ομιλίας (λογονευρώσεις, ταχυλαλίες, βραδυλαλίες, τραυλισμός)
- Μερικές ή ολικές διαταραχές προφορικής έκφρασης (κωφαλαλία, αλαλία, υστερική αλαλία)
- Φωνητικές ανωμαλίες (αφωνία, δυσφωνίες, ρινολαλίες)
- Ανωμαλίες κατανόησης και έκφρασης (αφασίες, νευρολογικές διαταραχές, εγκεφαλικές κακώσεις)
- Γραμματικές και συντακτικές ανωμαλίες
- Διαταραχές γραφής και ανάγνωσης
- Μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία, δυσαρθρογραφία, δυσαριθμησία, υπερκινητικότητα, σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής)
Τι είναι η λογοθεραπεία;
Η Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που σχετίζεται με την αξιολόγηση, τη διάγνωση, τη θεραπεία, την επιστημονική μελέτη και πρόληψη των διαταραχών λόγου, επικοινωνίας, ομιλίας, φωνής και κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες.
Λόγος
O λόγος αφορά την ικανότητα αναγνώρισης λέξεων και εννοιών καθώς και να μπορεί το άτομο να επικοινωνεί μέσω ενός κωδικοποιημένου συστήματος σε όλες του τις μορφές, δηλαδή την προφορική και την γραπτή.
Επικοινωνία
Η επικοινωνία αποτελεί μια δυναμική διεργασία ανταλλαγής ιδεών και πληροφοριών. Αυτή η δυναμική διαδικασία περιλαμβάνει την κωδικοποίηση, τη μετάδοση και αποκωδικοποίηση των επιδιωκόμενων μηνυμάτων.
Ομιλία
Η ομιλία είναι ένα λεκτικό μέσο επικοινωνίας ή μεταβίβασης του νοήματος. Για να πραγματοποιηθεί, απαιτείται ακριβής νευρομυικός συντονισμός και είναι το αποτέλεσμα συγκεκριμένων κινητικών συμπεριφορών. Επίσης, η ομιλία αποτελείται από συνδυασμούς ομιλητικών ήχων, την ποιότητα φωνής, τον επιτονισμό και τον ρυθμό. Κάθε ένα από αυτά τα συστατικά μέρη χρησιμοποιείται με στόχο να τροποποιηθεί το ομιλητικό μήνυμα.
Ποιες διαταραχές χρειάζονται λογοθεραπεία;
Οι κλινικές εξειδικευμένες υπηρεσίες που παρέχουν οι λογοθεραπευτές αφορούν τις παρακάτω διαταραχές :
- Καθυστέρηση ομιλίας και λόγου
- Αναπτυξιακές γλωσσικές διαταραχές
- Μαθησιακές διαταραχές
- Αρθρωτικές διαταραχές
- Ειδική γλωσσική διαταραχή (Specific Language Impairement : SLI)
- Αναπτυξιακή δυσαρθρία
- Αυτισμός
- Επίκτητη παδική αφασία
- Καθυστέρηση της ανάπτυξης ομιλίας και λόγου
- Δυσφωνίες
- Διαταράχη της ροής της ομιλίας (τραυλισμός)
- Διαταραχές φωνής, ομιλίας, λόγου λογω βαρηκοιας και ακουστικής επεξεργασίας κατοπιν κοχλιακής εμφύτευσης
- Νευρογενείς κινητικές διαταραχές της ομιλίας (δυσαρθρίες και επίκτητη απραξία)
- Νευρολογικές διαταραχές και συνδρομα
- Νοητική καθυστέρηση
- Διαταραχές κατάποσης (δυσφαγία)
- Κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες
- Βαρηκοια/ κώφωση/ κοχλιακή εμφύτευση
- Εγκεφαλικά επεισόδια/ αφασίες
- Χειρουργικές επεμβάσεις κεφαλής και τραχήλου (λαρυγγεκτομή)
Πότε πρέπει να αναζητήσω λογοθεραπευτή;
Η ανάπτυξη των παιδιών αποτελεί μία διεργασία φυσιολογικής προόδου από ένα πρώιμο και χαμηλότερο επίπεδο λειτουργικότητας σε ένα πιο πολύπλοκο, όπως είναι αυτό των ενηλίκων. Αν και το κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό γλωσσικής ανάπτυξης υπάρχον κάποια γλωσσικά ορόσημα, δηλαδή “δείκτες” οι οποίοι χρησιμεύουν στην ανάδειξη του επιπέδου της λειτουργίας του παιδιού σε σχέση με τα αναμενόμενα επίπεδα βάσει της ηλικίας σε διαφόρους τομείς της λειτουργικότητας του ατόμου.
Για παράδειγμα, ενώ ένα παιδί αναμένεται να βαβίσει στην ηλικία των 6 μηνών, το βάβισμα του ξεκινάει στους 3 μήνες. Έτσι ,έχουμε ένα δείκτη σχετικά με την λειτουργία του βαβίσματος και το πότε έγινε η εκκίνηση σε σχέση με τα αναπτυξιακά ορόσημα. Η απόκλιση από αυτά τα ορόσημα μπορεί να αποτελεί μία ένδειξη ότι θα πρέπει να επισκεφτούμε ένα λογοθεραπευτή για να γίνει μια αξιολόγηση και εάν απαιτείται να προχωρήσει στην παρέμβαση. Γενικότερα, εάν παρατηρήσουμε κάποιες από τις παρακάτω ενδείξεις στο παιδί, καλό θα είναι να επισκεφτούμε έναν λογοθεραπευτή.
Ομιλία
Όταν το παιδί δεν παράγει καθόλου ομιλία ενώ αναμενόταν να έχει ήδη μιλήσει σύμφωνα με την ηλικία του ή παράγει λόγο αλλά δεν είναι κατανοητή στα πλαίσια του σχολικού του περιβάλλον ή γενικότερα δεν μοιάζει με την ομιλία παιδιών μικρότερης ηλικίας πρέπει να πραγματοποιήσει μία πρώτη επίσκεψη με ένα λογοθεραπευτή για να εκτιμήσει την κατάσταση. Επίσης, απαραίτητο είναι και σε περιπτώσεις όπου το παιδί δεν παράγει καθόλου κάποιους ήχους της ομιλίας, όπως π.χ θ, σ, ρ και τους αντικαθιστά με άλλους ήχους (π.χ τέλω αντί του θέλω) ή κατά τη διάρκεια της ομιλίας του φαίνεται να μπλοκάρει και να τραυλίζει, είτε επαναλαμβάνοντας τον πρώτο ήχο της λέξης τ..τ...τι θελεις;, είτε την πρώτη συλλαβή της λέξης π.χ μα..μα..μαμά. Τέλος, αν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας όταν μιλά κάνει συντακτικά ή γραμματικά λάθη, όπως λάθος χρήση των άρθρων ή των καταλήξεων κάντε μία επίσκεψη στον λογοθεραπευτή για να σας βοηθήσει.
Επικοινωνία
Επίσης, στην περίπτωση που δεν επικοινωνεί καθόλου μαζί μας και αδιαφορεί για τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις ή δεν καταλαβαίνει αυτά που του λέμε είναι δείγμα ότι χρειάζεται να επισκεφτείτε ένα λογοθεραπευτή. Ακόμη και αν δείχνει να κατανοεί τα πάντα και να ακολουθεί εντολές αλλά δε μπορεί να επικοινωνήσει και να χρησιμοποιεί νοήματα τότε πρέπει επίσης να μην παραλείψετε την επίσκεψη.