Το Νερό ως πρώτιστο κοινωνικό αγαθό και η έλλειψή του, λόγω ξηρασίας- κλιματικής αλλαγής

Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης

Η κλιματική αλλαγή και η υπερθέρμανση του πλανήτη, έχει οδηγήσει στην μείωση ποσοτήτων αποθηκευμένου νερού και έχει καταστήσει ανενεργές πολλές πηγές νερού που επί δεκαετίες υπήρξαν ενεργές. Η Οικολογική καταστροφή δεν περιορίζεται μόνο στη μόλυνση του περιβάλλοντος. Εκτείνεται το ίδιο σημαντικά ή ίσως ακόμα πιο σημαντικά, στην έλλειψη νερού. Για την αντιμετώπιση του φαινομένου και για την αποφυγή λειψυδρίας, πολλά κράτη στρέφονται σε νέες γεωτρήσεις, στην δημιουργία φραγμάτων ,στην αφαλάτωση, στην αντικατάσταση του δικτύου για την αντιμετώπιση των διαρροών κλπ.. Αφαλάτωση είναι η διαδικασία αφαίρεσης αλάτων και άλλων μεταλλικών στοιχείων από το νερό, κυρίως από το θαλασσινό νερό, για την παραγωγή πόσιμου νερού ή νερού κατάλληλου για βιομηχανικές χρήσεις.

Η αφαλάτωση είναι η διαδικασία μετατροπής του θαλασσινού νερού ή του υφάλμυρου νερού σε πόσιμο νερό ή νερό κατάλληλο για άλλες χρήσεις. Αυτό επιτυγχάνεται με την αφαίρεση των διαλυμένων αλάτων και άλλων μεταλλικών στοιχείων από το νερό.

Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι αφαλάτωσης, αλλά οι πιο κοινές είναι: Αφαλάτωση με θερμότητα (Απόσταξη):

Το νερό θερμαίνεται και εξατμίζεται, αφήνοντας πίσω τα άλατα. Στη συνέχεια, ο ατμός συμπυκνώνεται και συλλέγεται ως καθαρό νερό. Χρησιμοποιεί θερμότητα για την εξάτμιση του νερού, αφήνοντας πίσω τα άλατα.
Αφαλάτωση αντίστροφης ώσμωσης:

Χρησιμοποιεί μεμβράνες για να φιλτράρει το νερό και να αφαιρέσει τα άλατα, αντλώντας το νερό διαμέσου των μεμβρανών υπό πίεση. Η δημιουργία ενός φράγματος για πόσιμο νερό περιλαμβάνει την κατασκευή ενός φράγματος στην κοίτη ενός ποταμού για τη συγκράτηση νερού, το οποίο στη συνέχεια αποθηκεύεται σε έναν ταμιευτήρα. Αυτό το νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ύδρευση, την άρδευση, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και άλλους σκοπούς. Επιλέγεται μια τοποθεσία με φυσικά χαρακτηριστικά που ευνοούν τη δημιουργία φράγματος, όπως ένα στενό πέρασμα σε ένα ποτάμι. Το νερό από τον ταμιευτήρα συνήθως υποβάλλεται σε επεξεργασία σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού (ΕΕΝ) για να γίνει κατάλληλο για πόση.

Η αποθήκευση νερού στα φράγματα βοηθά στην παροχή νερού και για την άρδευση καλλιεργειών. Η κατασκευή ενός φράγματος για πόσιμο νερό είναι ένα σύνθετο έργο που απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό, εκτέλεση και παρακολούθηση για να διασφαλιστεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά του. Παραδείγματα φραγμάτων για πόσιμο νερό στην Ελλάδα είναι τα φράγματα του Μαραθώνα, της Υλίκης, του Μόρνου και του Ευήνου, τα οποία τροφοδοτούν με νερό την Αθήνα και άλλες περιοχές σύμφωνα με την ΕΥΔΑΠ. Επίσης, το φράγμα Γαδουρά στη Ρόδο κατασκευάστηκε για την ύδρευση του νησιού. Κατά την ανόρυξη της γεώτρησης , είναι πολύ σημαντικός ο προσδιορισμός του ακριβούς σημείου στο οποίο βρίσκονται τα υπόγεια ύδατα. Αυτό γίνεται πραγματοποιώντας επιτόπια έρευνα αλλά και μελετώντας τους γεωλογικούς χάρτες της περιοχής. Βασικό είναι τα νερά του υδροφόρου ορίζοντα να μην μολυνθούν και αυτό το επιτυγχάνουμε ακολουθώντας συγκεκριμένες διαδικασίες. Η σωστή λειτουργία της Γεώτρησης, αποτελεί βασικό παράγοντα για να μπορέσει ο καταναλωτής πολίτης να χαρεί στο μέγιστο τα οφέλη που η γεώτρηση προσφέρει. Οι Γεωτρήσεις θεωρούνται οι αμεσότερες λύσεις στην αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Οι διαρροές στο δίκτυο ύδρευσης είναι ένα σημαντικό πρόβλημα που προκαλεί απώλεια νερού και οικονομικές ζημιές. Οι διαρροές μπορεί να οφείλονται σε θραύσεις αγωγών, παλαιότητα του δικτύου, ή κακή συντήρηση. Η διαχείριση και ο εντοπισμός των διαρροών είναι απαραίτητη για την αποδοτική λειτουργία των δικτύων ύδρευσης και την εξοικονόμηση πόρων.

Η έλλειψη τακτικής συντήρησης του δικτύου ύδρευσης μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση προβλημάτων και τελικά σε διαρροές.

Οι θραύσεις μπορεί να προκληθούν από διάφορους παράγοντες, όπως η πίεση του νερού, η παλαιότητα του δικτύου, η καθίζηση του εδάφους, ή εξωτερικές παρεμβάσεις. Βασικός νόμος για την προστασία του νερού, είναι ο Ν. 3199/2003, ο οποίος ενσωματώνει την Οδηγία-Πλαίσιο της ΕΕ για τα Ύδατα (2000/60/ΕΚ). Η οδηγία αυτή θέτει νομικό πλαίσιο για την προστασία και τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων στην Ευρώπη. Θεσπίζει κοινό πλαίσιο για την προστασία των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, θέτοντας στόχους για την καλή κατάσταση των υδάτων. Το ΠΔ 51/2007, εναρμονίζει την ελληνική νομοθεσία με την Οδηγία-Πλαίσιο, και Υγειονομικές Διατάξεις που αφορούν την ποιότητα του πόσιμου νερού. Ειδικές διατάξεις, όπως η Οδηγία 98/83/ΕΚ, καθορίζουν τις απαιτήσεις για την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης. Η Οδηγία 2000/60/ΕΚ της ευρωπαΐκής ένωσης για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων ή αλλιώς Οδηγία-Πλαίσιο για τα Νερά, μετά από μια μακρόχρονη περίοδο συζητήσεων και διαπραγματεύσεων μεταξύ των Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τέθηκε σε ισχύ στις 22 Δεκεμβρίου 2000. Η Οδηγία 2000/60/ΕΚ συνδυάζει ποιοτικούς, οικολογικούς και ποσοτικούς στόχους για την προστασία υδάτινων οικοσυστημάτων και την καλή κατάσταση όλων των υδατικών πόρων και θέτει ως κεντρική ιδέα την ολοκληρωμένη διαχείριση τους στη γεωγραφική κλίμακα των Λεκανών Απορροής Ποταμών. Επιπλέον, επαναπροσδιορίζει την έννοια της Λεκάνης Απορροής, η οποία περιλαμβάνει τα εσωτερικά επιφανειακά (ποταμοί, λίμνες), τα υπόγεια ύδατα, τα μεταβατικά (δέλτα, εκβολές ποταμών) και τα παράκτια οικοσυστήματα. Με τη “Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης” οι εκ του νόμου 3199/2003 περί προστασίας και διαχείρισης των Υδατικών πόρων προβλεπόμενες αρμοδιότητες επιμερίζονται μεταξύ της Κρατικής Διοίκησης και των αιρετών Περιφερειών. Η Κρατική Διοίκηση επιφορτίζεται με την ευθύνη χάραξης της στρατηγικής προστασίας και διαχείρισης και οι αιρετές περιφέρειες κυρίως με την υλοποίηση του στρατηγικού σχεδιασμού. Με την 145026/10.01.2014 ΚΥΑ συστάθηκε το Εθνικό Μητρώο Σημείων Υδροληψίας (ΕΜΣΥ). Το ΕΜΣΥ είναι ηλεκτρονικό μητρώο, το οποίο αναπτύσσεται και τηρείται στο ΥΠΕΝ με τη μορφή συστήματος βάσης γεωχωρικών δεδομένων και υπηρεσιών. Το σύστημα βάσης γεωχωρικών δεδομένων και υπηρεσιών του ΕΜΣΥ οργανώνεται σύμφωνα με τους όρους και τις απαιτήσεις του Νόμου 3882/2010.. Οι Δήμοι έχουν την ευθύνη για την ποιότητα του νερού που παρέχουν στους δημότες τους, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία και τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Αυτή η ευθύνη περιλαμβάνει την εξασφάλιση ότι το νερό πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές ποιότητας και είναι ασφαλές για ανθρώπινη κατανάλωση. Οι δήμοι οφείλουν να διασφαλίζουν ότι το νερό που παρέχουν στους κατοίκους είναι πόσιμο, δηλαδή πληροί τα κριτήρια ασφάλειας και ποιότητας για ανθρώπινη κατανάλωση. Οι δήμοι πρέπει να διενεργούν τακτικούς ελέγχους και αναλύσεις του νερού για να διαπιστώνουν αν πληρούνται οι προδιαγραφές ποιότητας. Οι δήμοι πρέπει να συντηρούν και να αναβαθμίζουν τα δίκτυα ύδρευσης και τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού για να διασφαλίζουν την ποιότητα του νερού και να αποτρέπουν τη διαρροή μολυσματικών ουσιών. Η ευθύνη αυτή των δήμων πηγάζει από την ελληνική νομοθεσία, όπως ο νόμος 3463/2006 (Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων) και την ευρωπαϊκή οδηγία 2020/2184 για το πόσιμο νερό, η οποία έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία. Η μη συμμόρφωση με αυτές τις διατάξεις μπορεί να επιφέρει κυρώσεις στους δήμους. Επιπλέον, το Εθνικό Επιχειρησιακό Σχέδιο για το Πόσιμο Νερό, το οποίο καταρτίζεται σε εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή οδηγία, περιλαμβάνει συγκεκριμένες κατευθύνσεις και στόχους για τη διασφάλιση της ποιότητας του νερού σε εθνικό επίπεδο, με την υποχρεωτική ενεργό συμμετοχή των δήμων.

Από τα πρώτα Μνημόνια, ξεκίνησε η διαδικασία ιδιωτικοποίησης του νερού, η οποία προσέκρουσε διαχρονικά στο Συμβούλιο της Επικρατείας, στην αντισυνταγματικοτητα της συγκεκριμένης διάταξης και στην δικαιολογημένη κοινωνική κατακραυγή, αφού το νερό αποτελεί αγαθό απαραίτητο για την επιβίωση του κάθε ανθρώπου. Το νερό αποτελεί κοινωνικό αγαθό πρωτιστης ανάγκης , απαραίτητο για την επιβίωση του ανθρώπου και δεν θα πρέπει να καταστεί εμπόρευμα. Το Νερό δεν μπορεί να ενταχθεί υπό τη ρύθμιση κάποιας αρχής, που λογοδοτεί μόνο στον εαυτό της. Το Σύνταγμα, απαγορεύει ξεκάθαρα, να βρεθεί το Νερό εκτός δημοσίου ελέγχου. Το Συμβούλιο της Επικρατείας, με επανειλημμένες αποφάσεις του, έχει θέσει εμπόδια στις άμεσες ή έμμεσες προσπάθειες των κυβερνήσεων , να ιδιωτικοποιήσουν το Νερό. Την αντίθεσή της, στην ιδιωτικοποίηση του νερού , δημοσίευσε η ΄Ενωση Διοικητικών Δικαστών της χώρας. Τα σωματεία εργαζομένων στην ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ καταγγέλλουν και προειδοποιούν για τις επιπτώσεις της ιδιωτικοποίησης του νερού. Με βάση το άρθρο 24 του Συντάγματος, η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, αποτελεί ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Οι πηγές προστατεύονται ,ως μέρος του φυσικού περιβάλλοντος, από το κράτος.
Ως απαραίτητο κοινωνικό αγαθό για την επιβίωση του ανθρώπου, η έμμεση απαγόρευση πρόσβασης πολλών ανθρώπων στο νερό, θα επιφέρει δυστυχώς θανάτους συνανθρώπων μας. Το νερό αποτελεί το ύψιστο κοινωνικό αγαθό, το οποίο θα πρέπει να απολαμβάνουμε όλοι μας. Το νερό αποτελεί κοινωνικό αγαθό πρώτιστης ανάγκης, απαραίτητο για την επιβίωση του ανθρώπου και θα πρέπει να προσφέρεται σε πολύ χαμηλή τιμή. Ειδικότερα, σε περιοχές όπου η ίδια η φύση, προσφέρει άφθονες ποσότητες νερού , θα πρέπει το τιμολόγιο ύδρευσης, να προβλέπει την χαμηλότερη δυνατή τιμή.

Η εκάστοτε Δημοτική Αρχή, οφείλει να διασφαλίζει στην πράξη, όχι μόνο τον δημόσιο χαρακτήρα του νερού, αλλά και την ποιότητα νερού που παρέχει στους δημότες.

Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, οι τοπικές κοινωνίες, σύλλογοι, οι εισαγγελείς, περιβαλλοντικές οργανώσεις, φορείς, τοπικά συμβούλια μπορούν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο, καθώς γνωρίζουν τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Μέσα από ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων, των πηγαίων νερών, με επενδύσεις σε έργα υποδομής, σε έργα ουσίας και σε εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού, «χτίζεις» τις βάσεις, για να προσφέρεις στους πολίτες ποιοτικό κι ασφαλές νερό.

Ως «εμβληματικής σημασίας δικαίωμα» , χαρακτηρίζεται το δικαίωμα στο νερό, καθώς , πάνω του στηρίζονται τα υπόλοιπα ανθρώπινα δικαιώματα, ξεκινώντας από τη ζωή και επιβίωση, την υγιεινή, του ικανοποιητικού επιπέδου διαβίωσης και άλλα.

Με τη μη κατοχύρωση της προσβασιμότητάς του νερού και μάλιστα της καλής ποιότητας νερού, από όλους τους πολίτες, προσβάλλονται ακολούθως βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Για τον λόγο τούτο, το νερό αποτελεί κομβικό σημείο και προτείνεται η συνταγματική κατοχύρωση, αφενός του νερού ως δημόσιου αγαθού και αφετέρου του δικαιώματος του νερού ως καθολικού δικαιώματος. Το ψήφισμα 64/292 της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, αναγνωρίζει το δικαίωμα όλων των πολιτών σε ασφαλές πόσιμο νερό, ως ανθρώπινο δικαίωμα. Η Ευρωπαϊκή οδηγία 2000/60/ ΕΚ , κατοχυρώνει το δικαίωμα πρόσβασης όλων των πολιτών σε πόσιμο νερό. Επιπροσθέτως, η Ευρωπαϊκή οδηγία 98/83/ ΕΚ, αναγνωρίζει το δικαίωμα πρόσβασης όλων. Νερό και ζωή, είναι αναπόσπαστα δεμένες έννοιες και χωρίς νερό, δεν μπορεί να υπάρξει ζωή. Δικαστικές αποφάσεις διαχρονικά, έχουν αναγνωρίσει το δικαίωμα πρόσβασης όλων των πολιτών σε πόσιμο νερό, ως βασικό ανθρώπινο δικαίωμα . Με βάση το άρθρο 24 του Συντάγματος, η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Οι πηγές προστατεύονται ,ως μέρος του φυσικού περιβάλλοντος.

Τη συνταγματική κατοχύρωση του δικαιώματος στο νερό ως δημόσιο αγαθό και του δικαιώματος στο νερό ως καθολικού δικαιώματος ,προτείνει η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ).

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουμε ένα σύνθετο και αντιφατικό θεσμικό πλαίσιο όσον αφορά τη διαχείριση του νερού, καθώς ενώ η κοινοτική οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα αποτελεί μια προοδευτική νομοθεσία για την περιβαλλοντική αξία του νερού, αγνοεί την κοινωνική του αξία και τις ανισότητες που προκύπτουν από τα μοντέλα διαχείρισης του νερού. Και όχι μόνο αυτό αλλά η ΕΕ, υιοθετόντας τις πολιτικές της Παγκόσμιας Τράπεζας και των άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, έχει ηγετικό ρόλο παγκοσμίως στην ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης στις πόλεις σε αναπτυσσόμενες χώρες καθώς προωθεί ενεργά το λεγόμενο «γαλλικό μοντέλο» των ιδιωτικοποιήσεων, με βάση τη σύμπραξη εταιρικής σχέσης μεταξύ δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). Οι ΣΔΙΤ μπορεί να συγχέονται συχνά με τις ιδιωτικοποιήσεις, όμως αποτελούν ένα εξελιγμένο, και άκρως προσοδοφόρο για τον ιδιωτικό τομέα, μοντέλο διαχείρισης.

Όσον αφορά στις εταιρείες ύδρευσης, ο ιδιωτικός τομέας δεν επωφελείται μόνο από την μετοχική πλειοψηφία αλλά και από τον έλεγχο της πληροφορίας στη διαχείριση του νερού και κυρίως στη συντήρηση και επέκταση των δικτύων, οι οποίες απονέμονται στον ιδιωτικό τομέα λόγω του κόστους και της υποτιθέμενης τεχνολογίας που απαιτείται και που «λείπει» από το δημόσιο. Έτσι τα οφέλη για τον ιδιωτικό τομέα δεν προκύπτουν μόνο από το κεφάλαιο της κοινοπραξίας αλλά είναι κρυμμένα στο κόστος συντήρησης και επέκτασης των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, όπου και οι εταιρείες ύδρευσης προτείνουν μεγάλα έργα, δικούς τους εργολάβους και οικονομικά κοστοβόρες λύσεις, τις οποίες και επωμίζονται οι χρήστες, ή πλέον πελάτες, νερού.

Σε σχέση με την κατασκευή μεγάλων έργων, η έλλειψη δημόσιων πόρων έχει παραλύσει πολλά μεγάλα, συνήθως αντικρουόμενα, υδροδοτικά έργα. Είναι όμως αυτή η έλλειψη δημόσιας χρηματοδότησης που ανοίγει νέους δρόμους για την ένταξη του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση του νερού καθώς οι ιδιωτικές εταιρείες αναλαμβάνουν να φέρουν εις πέρας τα μεγάλα έργα και επωφελούνται τον έλεγχο των κερδών που προκύπτουν από τις νέες υποδομές, οι οποίες αφορούν συνήθως παραγωγικούς τομείς όπως η άρδευση. Καθώς στόχος πλέον στην ιδιωτική διαχείριση του νερού γίνεται η μεγιστοποίηση του κέρδους, αναπτύσσεται και μια εμμονή σε μεγαλοκατασκευαστικές λύσεις προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι «αυξανόμενες» ανάγκες σε νερό, τις οποίες οι ίδιες εταιρίες προωθούν.

Η πρόσβαση σε πόσιμο νερό και σε αποχέτευση έχει αναγνωριστεί από τα Ηνωμένα Έθνη ως οικουμενικό δικαίωμα. Όλα τα υδάτινα σώματα (ποτάμια, λίμνες, υγρότοποι, υπόγεια ύδατα) θα πρέπει να είναι δημόσια, υπό συνεχή δημόσιο έλεγχο και ευθύνη και οι όποιες χρήσεις τους να καθορίζονται αποκλειστικά από τους αρμόδιους δημόσιους φορείς. Η κοινή χρήση προσήκει σε όλους και δεν μπορεί ο ένας να αποκλείει αυτήν από τον άλλον. Ακόμα και στην περίπτωση θεωρούμενης «ιδιωτικής χρήσης» κάποιου υδάτινου σώματος (π.χ. γεώτρηση), η οποιαδήποτε χρήση ή επέμβαση σε αυτό θα πρέπει να προσδιορίζεται ρητά από τον αρμόδιο φορέα της πολιτείας. Υποχρέωση των δημόσιων αρχών είναι, μεταξύ άλλων, η παροχή κατάλληλων υποδομών και η ενίσχυση των τομέων έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης σε μεθόδους βελτιστοποίησης των αποθεμάτων και αναβάθμισης των δικτύων, καθώς και σε ορθολογικές παρεμβάσεις για θέματα όπως τιμολόγησης, κατασπατάλησης αποθεμάτων σε επίπεδο νοικοκυριού ή και δημόσιας χρήσης, κ.ά. Οι πολίτες / χρήστες κατέχουν επίσης σημαντικό μερίδιο ευθύνης και μπορούν να συμβάλουν στην προστασία των υδατικών πόρων με την υιοθέτηση πρακτικών εξοικονόμησης νερού, αποφυγής δραστηριοτήτων που προκαλούν ρύπανση των υδάτων και καταβολή τιμήματος αντίστοιχου του νερού που χρησιμοποιούν. Για το σκοπό αυτό, προτείνεται η προώθηση ολοκληρωμένης πολιτικής για τη δημιουργία μιας νέας κουλτούρας και τη διαμόρφωση υδατικής συνείδησης (από μικρή ηλικία) σχετικά με την αξία του πόρου και την ορθολογική του χρήση.H ολοκληρωμένη, ορθολογική και βιώσιμη διαχείριση του δημόσιου αγαθού, φυσικού πόρου και περιβαλλοντικού αγαθού, όπως είναι το νερό, πρέπει να είναι δημόσια, απαραίτητη προϋπόθεση και μοναδικός ενδεδειγμένος τρόπος για την προστασία, ανάπτυξη και καλή κατάσταση του πόρου, με παράλληλη εξασφάλιση της ελεύθερης πρόσβασης από όλους. Τα απαραίτητα συστατικά της δημόσιας διαχείρισης από τους αρμόδιους φορείς παρουσιάζονται ακολούθως:

• Ολοκληρωμένη διαχείριση σε επίπεδο λεκάνης απορροής με την ανάκτηση του οικονομικού, περιβαλλοντικού και του κόστους φυσικού πόρου, που να λαμβάνει υπόψη τη χωρική και χρονική μεταβολή των παραμέτρων που προσδιορίζουν το υδατικό ισοζύγιο. • Δημόσια λειτουργία των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, χωρίς να αποκλείεται η συμμετοχή ιδιωτών σε επιμέρους λειτουργίες, όπως στη μελέτη, κατασκευή ή και λειτουργία έργων (π.χ. βιολογικών καθαρισμών).

• Ανάγκη περαιτέρω αναβάθμισης του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης. Οι οργανισμοί ύδρευσης και αποχέτευσης πρέπει να επιτελούν κοινωνικό έργο, καθώς οι προσφερόμενες υπηρεσίες συνεισφέρουν άμεσα στο επίπεδο διαβίωσης, την προστασία της δημόσιας υγείας και την αειφορία του περιβάλλοντος. • Λήψη μέτρων χρηστής διαχείρισης του νερού και ελέγχου της κατανάλωσής του. Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ξηρικών ετών, πρέπει να λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα περιορισμού της αλόγιστης κατανάλωσης νερού και όχι μόνο με αύξηση της τιμής του. Επιπλέον, η χρήση του νερού σε κάθε γεωγραφική περιοχή πρέπει να είναι συμβατή με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.

• Ανάπτυξη υδατικής συνείδησης σε πολίτες / μαθητές σχετικά με την αξία του πόρου. Η πιο αποδοτική διαχείριση του νερού πραγματοποιείται από ενημερωμένους πολίτες / χρήστες, οπότε καθίσταται και πιο αποτελεσματική η εφαρμογή σχετικών πολιτικών.

Δικαίωμα στο νερό:

Η Επιτροπή των Η.Ε. για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα αναγνώρισε ως θεμελιώδες δικαίωμα όλων των ανθρώπων την πρόσβαση σε επαρκείς ποσότητες πόσιμου νερού για προσωπική και οικιακή χρήση (Νοέμβριος 2003) . Τον Μάρτιο 2005 ξεκίνησε η 10ετής καμπάνια των Η.Ε. με τίτλο «Νερό για Ζωή» .Οι «Στόχοι της Δεκαετίας» που υιοθετήθηκαν από τις κυβερνήσεις το 2000, αποτελούν το ελάχιστο που μπορεί να κάνει η παγκόσμια κοινότητα για να μειωθεί στο μισό ο αριθμός των ανθρώπων και ιδιαίτερα των παιδιών που πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες που έχουν να κάνουν με το νερό. Το 2004 η Ε. Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο με τίτλο: «Διαχείριση του κινδύνου πλημμυρών: πρόληψη, προστασία και μείωση των επιπτώσεών τους» .Το 2007 υιοθετήθηκε και δημοσιεύθηκε η Οδηγία 2007/60/EC για την εκτίμηση και την διαχείριση του κινδύνου των πλημμυρών, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 26 Νοεμβρίου 2007. Αυτή η οδηγία απαιτεί τα Κράτη Μέλη (ΚΜ) να εκτιμήσουν εάν όλα τα υδατορεύματα και οι ακτογραμμές βρίσκονται σε κίνδυνο από πλημμύρες, να χαρτογραφήσουν μέτρα κατά της πλημμύρας και τα πάγια και τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο σε αυτές τις περιοχές και να πάρουν επαρκή και αποτελεσματικά μέτρα για να ελαττώσουν αυτόν τον κίνδυνο των πλημμυρών. Με αυτή την οδηγία ενισχύεται το δικαίωμα του κοινού να έχει πρόσβαση στην πληροφορία και να έχει λόγο στην διαδικασία σχεδιασμού.

(*) Δικηγόρος-Συνταγματολόγος