Το 2025 φεύγει… Το 2026 έρχεται

Γράφει ο Ηλίας Παναγιωτακάκος

Συμπεράσματα και προσδοκίες σε έναν κόσμο που δεν έχει την πολυτέλεια να ξεχάσει…

Το 2025 αποχωρεί σιωπηλά, αλλά αφήνει πίσω του έναν θόρυβο που δύσκολα καταλαγιάζει. Δεν ήταν μια ήσυχη χρονιά. Δεν ήταν μια χρονιά ουδέτερη. Ήταν μια χρονιά που μας δοκίμασε – ως κοινωνίες, ως πολίτες, ως ανθρώπους.

Μας έφερε αντιμέτωπους με αλήθειες που αποφεύγαμε. Με πολέμους που συνεχίστηκαν μπροστά στα μάτια μας σαν «κανονικότητα». Με την κλιματική κρίση να παύει να είναι προειδοποίηση και να γίνεται καθημερινό γεγονός. Με κοινωνικές ανισότητες που βάθυναν, με τη φτώχεια να αλλάζει πρόσωπο αλλά όχι ουσία. Με τη δημοκρατία να δοκιμάζεται όχι μόνο από αυταρχικά καθεστώτα, αλλά και από την κόπωση των ίδιων των πολιτών της.

Το 2025 μάς έμαθε ότι η πρόοδος δεν είναι δεδομένη. Ότι τα δικαιώματα δεν είναι μόνιμα κατοχυρωμένα. Ότι η αλήθεια χρειάζεται υπερασπιστές, γιατί αλλιώς πνίγεται μέσα στον θόρυβο της παραπληροφόρησης και της ευκολίας.

Στην Ευρώπη, το 2025 κατέγραψε τη σταθερή άνοδο του λαϊκισμού και της πολιτικής ρητορικής του φόβου. Οι κοινωνικές ανισότητες διογκώθηκαν, η ακρίβεια πίεσε τα μεσαία και χαμηλά στρώματα, ενώ η πράσινη μετάβαση συχνά παρουσιάστηκε ως κόστος για τους πολίτες και όχι ως αναγκαία επένδυση για το μέλλον. Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρέθηκε για ακόμη μία φορά σε ρόλο διαχειριστή κρίσεων, όχι οραματικού πολιτικού υποκειμένου.

Στην Ελλάδα, το 2025 ανέδειξε με καθαρό τρόπο το διαχρονικό πολιτικό έλλειμμα: έλλειμμα εμπιστοσύνης. Οι πολίτες παρακολούθησαν μια πολιτική σκηνή που συχνά αναλώθηκε σε επικοινωνιακές συγκρούσεις, ενώ τα μεγάλα ζητήματα –δημόσια υγεία, παιδεία, κοινωνική συνοχή, δικαιοσύνη– παρέμειναν εγκλωβισμένα σε υποσχέσεις και αποσπασματικές παρεμβάσεις. Τα σκάνδαλα η ακρίβεια, η εργασιακή ανασφάλεια και η στεγαστική κρίση, η στρεβλή ανάπτυξη δεν αποτέλεσαν απλώς οικονομικά προβλήματα, αλλά πολιτικές αποτυχίες της κυβέρνησης.

Κι όμως, μέσα σε αυτή τη δύσκολη χρονιά, υπήρξαν και στιγμές που άναψαν μικρά φώτα. Άνθρωποι που στάθηκαν όρθιοι. Δημοσιογράφοι που επέμειναν στην έρευνα. Εκπαιδευτικοί που δεν παραιτήθηκαν. Νέοι που βγήκαν στον δρόμο όχι για να καταστρέψουν, αλλά για να διεκδικήσουν. Επιστήμονες που μίλησαν με στοιχεία, όχι με φόβο. Απλοί πολίτες που βοήθησαν άλλους, χωρίς κάμερες, χωρίς χειροκρότημα.

Το 2025 μάς υπενθύμισε ότι η ανθρωπιά δεν εξαφανίστηκε. Απλώς χρειάζεται χώρο για να ακουστεί.

Το 2026 έρχεται, όχι ως υπόσχεση, αλλά ως ευθύνη. Δεν έρχεται να «τα διορθώσει όλα». Έρχεται για να μας ρωτήσει τι μάθαμε. Αν θα συνεχίσουμε να συνηθίζουμε το άδικο ή αν θα το αμφισβητήσουμε. Αν θα αρκεστούμε στην επιβίωση ή αν θα διεκδικήσουμε ζωή με αξιοπρέπεια.

Οι προσδοκίες για το νέο έτος δεν μπορούν να είναι αφελείς. Δεν έχουμε την πολυτέλεια της αυταπάτης. Έχουμε όμως την ανάγκη της ελπίδας – όχι της εύκολης, αλλά της ενεργής. Εκείνης που μεταφράζεται σε συμμετοχή, σε λόγο, σε πράξη.

Το 2026 οφείλει να γίνει χρονιά επαναπροσδιορισμού.

• Της σχέσης μας με τη δημοκρατία.
• Της σχέσης μας με το περιβάλλον.
• Της σχέσης μας με την αλήθεια.
• Της σχέσης μας με τον Άλλον.

Αν κάτι πρέπει να πάρουμε μαζί μας από το 2025, είναι το μάθημα ότι τίποτα δεν αλλάζει αν περιμένουμε απλώς την αλλαγή. Οι κοινωνίες δεν προχωρούν με ημερολογιακές αλλαγές, αλλά με συνειδήσεις που ξυπνούν. Χρειάζεται πολιτικό θάρρος για να ειπωθούν αλήθειες που δεν είναι δημοφιλείς.

Το 2026 δεν χρειάζεται μεγάλες λέξεις. Χρειάζεται καθαρές. Δεν χρειάζεται υποσχέσεις. Χρειάζεται δεσμεύσεις. Δεν χρειάζεται σιωπή. Χρειάζεται φωνές.

Καθώς το 2025 φεύγει, ας μην το αφήσουμε να χαθεί στη λήθη. Ας το κρατήσουμε ως υπενθύμιση. Και καθώς το 2026 έρχεται, ας το υποδεχτούμε όχι με ευχές μόνο, αλλά με αποφάσεις. Το 2026 δεν μπορεί να είναι άλλη μία χρονιά διαχείρισης. Αν συνεχίσουμε έτσι, η κρίση δεν θα είναι οικονομική ή γεωπολιτική – θα είναι κρίση δημοκρατίας.

Γιατί ο χρόνος περνά.

Αλλά η ευθύνη μένει.