Οι μικρές μυστικές χαρές

Γράφει η Ελεάννα Βλαστού* / kathimerini.gr

Εχω µια ευχή για όλους μας, είναι απλή, είναι πρακτική, είναι λυτρωτική. Εάν δεν έχουμε μεγάλα βάσανα να μας ταλαιπωρούν, κακουχίες που χρήζουν εξομολόγησης, προτείνω τον δρόμο της αυτοσυγκράτησης. Ας απέχουμε από τις δημοσιοποιήσεις, δεν αφορούν κανέναν ούτε τα αρνητικά που συμβαίνουν στις ζωές μας, αλλά ούτε και τα θετικά. Οι εκμυστηρεύσεις, προς όφελος της διακριτικότητας, να αποφεύγονται. Ας αυτοπειθαρχηθούμε. Ηθελημένα. Σκόπιμα να κρατούμε πληροφορίες για εμάς, λέγονται μυστικά. Καλά Χριστούγεννα στους ψυχολόγους και στους ψυχιάτρους, θα ξεκουραστούν για λίγο.

Περνώ τη γιορτινή περίοδο ρίχνοντας κλεφτές ματιές σε ό,τι βλέπουν οι υπόλοιποι, ντοκιμαντέρ όπου διάφοροι σελέμπριτι ψευτομοιράζονται στο Netflix τα ουσιώδη και τα τετριμμένα της ζωής τους. Βλέπω ότι η σχέση των Μπέκαμ κλονίστηκε αλλά το προσπερνώ, γιατί μου τραβάει το ενδιαφέρον το ότι ο Μπέκαμ ταξινομεί τα πουλόβερ του ανά χρώμα στις κατάμεστες ντουλάπες του (πόσο κακόγουστο). Παρατηρώ τον Ρόμπι Ουίλιαμς να περνάει στην ουσία όλες του τις ημέρες σε (θλιβερό) μοτίβο lockdown με εσώρουχα στο κρεβάτι. Ξεφυλλίζω τις νέες αυτοβιογραφίες και μαθαίνω ότι η Στρέιζαντ στην αρχή της καριέρας της αφαίρεσε οικειοθελώς το άλφα από το όνομά της, Μπάρμπρα έκτοτε (εάν κάποιος ενδιαφέρεται). Η Μπρίτνεϊ Σπίαρς παραπονιέται ακατάσχετα για τον αλκοολικό πατέρα που την εκμεταλλεύθηκε, χρησιμοποιώντας την παιδιόθεν, σαν μηχάνημα ανάληψης μετρητών. Ακόμη και το θλιβερό φθείρεται, και απλώς περιφέρεται, άπαξ και ειπωθεί.

Διάβασα, από γνήσιο ενδιαφέρον, το βιβλίο «Η μυστική ζωή του Τζον Λε Καρέ» γραμμένο από τον Ανταμ Σίσμαν. Γεγονότα που αποσιωπήθηκαν στην επίσημη βιογραφία, που κυκλοφόρησε το 2015, έρχονται τώρα να τη συμπληρώσουν και, το εγγυώμαι, δεν φείδονται πληροφοριών. Το μυστικό «παράρτημα» δεν αφορά την εργασία του συγγραφέα στις μυστικές υπηρεσίες (MI6), αλλά την «ακατάστατη», όπως χαρακτήριζε ο ίδιος, προσωπική ζωή του, που έπρεπε να περιμένει τον θάνατό του (και της συζύγου του) για να γνωστοποιηθεί στους αναγνώστες που αγάπησαν τα κατασκοπευτικά του μυθιστορήματα.

«Οι απιστίες μου», είπε ο συγγραφέας στον βιογράφο, «έδωσαν στη ζωή μου διττότητα και ένταση που ήταν απαραίτητα ναρκωτικά για το γράψιμο». Οπως ο Τζέιμς Μποντ, θα ήθελα να γράψω, προτιμούσε παντρεμένες, αλλά θα ήταν αβάσιμο. Από την νταντά των παιδιών του μέχρι τις συζύγους φίλων και αναγνώστριες, κάθε νέο βιβλίο (την περίοδο 1972-2002) απαιτούσε μια μούσα και ο Λε Καρέ ήταν πολυγραφότατος, κατά συρροήν άπιστος και πολύ χειριστικός.

Μονάχα έντεκα γυναίκες κατάφερε ο βιογράφος να εντοπίσει. Εκ των οποίων οι δύο αρνήθηκαν να μιλήσουν, οι τρεις δεν ζουν, χωρίς να ευθύνονται τα φυσικά αίτια αφού όλες ήταν νεότερες ή πολύ νέες. Η μία σκοτώθηκε σε αυτοκινητικό, η άλλη σε τρομοκρατική επίθεση και η τρίτη αυτοκτόνησε μετά τη λήξη της σχέσης. Οι υπόλοιπες έξι συνεισφέρουν σε μια απολαυστική καταγραφή λαγνείας, πάθους και ενίοτε μικροπρέπειας.

Οταν μοιράζεσαι, χειρίζεσαι τα δυσάρεστα, ό,τι βαραίνει ελαφραίνει. Χειρισμό, όμως, απαιτούν και τα χαρμόσυνα.

Διάβασα ότι η εξωστρέφεια βάζει τους ανθρώπους σε περισσότερες καταστάσεις που χρειάζεται να αποσιωπηθούν και, ταυτόχρονα, οι εξωστρεφείς είναι εκείνοι που μπορούν να αποσιωπήσουν τα λιγότερα. Λογικό. Γιατί όμως ένας εσωστρεφής και εμμονικός με την προστασία της ιδιωτικότητας συναίνεσε στην αποκάλυψη των μυστικών του; Θα συμφωνήσω ότι το βιβλίο προσφέρει στον αναγνώστη το κλειδί για το ξεκλείδωμα των γραπτών και την απόδειξη ότι, ως συγγραφέας και ως εραστής, βασίστηκε επιτυχώς στο ίδιο τέχνασμα: προσέλκυση, εξαπάτηση και προδοσία. Ακόμη και αν απαντήθηκαν το πώς, πότε και κάτω από ποιες συνθήκες έγραφε. Ακόμη και αν αντιλήφθηκα πως η διαχείριση των εξωσυζυγικών σχέσεων αντικατέστησε την πληκτική καθημερινότητα ενός γραφιά και την υπερένταση που του έλειπαν από τις μυστικές υπηρεσίες. Ακόμη κι έτσι, μου προξενεί εντύπωση ότι συγκατένευσε στην κυκλοφορία του βιβλίου, που μαζί με το κλειδί προσφέρει αναγκαστικά και την κλειδαρότρυπα σε έναν πολύ προσωπικό χώρο.

Δημιούργησε προμελετημένα, επί τριάντα χρόνια, ένα χώρο κρυφής χαράς και θετικής εμπειρίας. Εναν παράμερο χώρο όπου κανείς δεν γνώριζε την ύπαρξή του, άρα κανείς δεν τον έκρινε. Ενα αινιγματικό περιβάλλον όπου είχε τον έλεγχο. Προστάτευε συνειδητά το περιβάλλον που του έδωσε ικανοποίηση και αυτονομία. Γιατί δεν πήρε τα μυστικά, που του χάρισαν τόση ευφορία και ενθουσιασμό, μαζί του; Δεν έχω απάντηση, αλλά να τι γίνεται: το άκουσμα και η ανάγνωση μυστικών δημιουργούν αφήγηση και απορίες και, κυρίως, διαλύουν το μυστήριο.

Παρότι είναι κοινός τόπος, τα μυστικά βρίσκονται σε δυσμένεια στις μέρες μας. Εχουν κακή υπόληψη. Ανούσια ή υψίστης σημασίας, υπολογίζεται ότι το 97% των ανθρώπων έχει τουλάχιστον ένα και κατά μέσον όρο έχουμε 13 (τα πέντε εκ των οποίων δεν τα έχει ακούσει ποτέ κανείς). Αρα κάμποση ενέργεια διοχετεύεται στη συγκάλυψή τους. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι μάς φορτίζουν· λένε «μοιραστείτε τα», αλλιώς ετοιμαστείτε για επιβλαβείς επιπτώσεις στην ψυχική υγεία. Στα παιδιά, οι γονείς λένε ότι «η οικογένειά μας δεν έχει μυστικά» παρότι οι ίδιοι έχουν. Οταν μοιράζεσαι, χειρίζεσαι τα δυσάρεστα, ό,τι βαραίνει ελαφραίνει. Χειρισμό, όμως, απαιτούν και τα χαρμόσυνα.

Οι μικρές μας νίκες, τα κρυφά μας πάθη, κάποιες πρόσχαρες συνήθειες ή δραστηριότητες. Ολα τα παραπάνω κάθε φορά που λεκτικοποιούνται ξεθυμαίνουν κι από λίγο. Είναι αυτά, όμως, που συνεπικουρούν για να βγει η μέρα με χαμόγελο, παρέχουν μια υγιή μορφή απομόνωσης και ανεξαρτησίας. Ολα αυτά δεν έχουν ανάγκη φίλτρου για ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λάμπουν από μόνα τους χωρίς να εκπληρούν προσδοκίες τρίτων, χωρίς να χρειάζονται ούτε τη γνώμη ούτε την κριτική των υπολοίπων. Ας τα προστατεύσουμε, μέρες που είναι. Συνειδητά ας τα διατηρήσουμε ριψοκίνδυνα και ζωντανά, ανερμήνευτα και άηχα, μονάχα για εμάς. Καλά Χριστούγεννα σε όλους!

(*)Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και ζει στο Λονδίνο