14 Ιουλίου 1789: Η Βαστίλη έπεσε – Η μέρα που ο λαός μπήκε στην Ιστορία

Γράφει ο Ηλίας Παναγιωτακάκος

Στις 14 Ιουλίου του 1789, ο κόσμος άλλαξε. Η Άλωση της Βαστίλης, του φρουρίου-συμβόλου της απόλυτης μοναρχίας, δεν ήταν απλώς η κατάληψη ενός κτιρίου. Ήταν ο θρίαμβος της λαϊκής βούλησης απέναντι στην τυραννία και την κοινωνική αδικία. Έκτοτε, η ημέρα αυτή τιμάται ως Εθνική Εορτή της Γαλλίας, αλλά έχει και παγκόσμια σημασία, ως σημείο εκκίνησης της Γαλλικής Επανάστασης – ενός κινήματος που συγκλόνισε τα θεμέλια της Ευρώπης.

Στο Παρίσι του 1789, η ατμόσφαιρα έβραζε. Η χώρα βρισκόταν σε δεινή οικονομική κατάσταση και οι κοινωνικές ανισότητες είχαν φτάσει στο απροχώρητο. Η Τρίτη Τάξη – αστοί, αγρότες και εργάτες – διεκδικούσε πλέον ρόλο στην εξουσία. Στις 9 Ιουλίου, η Εθνοσυνέλευση μετατρέπεται σε Συντακτική και απαιτεί Σύνταγμα, σφραγίζοντας το τέλος της απόλυτης μοναρχίας του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄.

Πέντε ημέρες αργότερα, ο παλμός της επανάστασης χτυπά στην καρδιά του Παρισιού. Το πλήθος συγκεντρώνεται έξω από τη Βαστίλη και απαιτεί την παράδοσή της. Ο μαρκήσιος Ντε Λονέ, διοικητής του φρουρίου, αρνείται και διατάζει πυρ. Η έφοδος που ακολουθεί είναι αιματηρή και αρχικά χωρίς αποτέλεσμα. Όμως, όταν η πολιτοφυλακή μεταφέρει κανόνια, ο Ντε Λονέ παραδίδεται – και εκτελείται από τον εξαγριωμένο λαό, μαζί με τρεις αξιωματικούς του.

Η εικόνα είναι σαφής: η εξουσία αλλάζει χέρια. Ο βασιλιάς υποχωρεί, ο λαός οργανώνεται και η Γαλλική Επανάσταση ξεκινά με το σύνθημα «Ελευθερία – Ισότητα – Αδελφότητα». Μια επανάσταση που δε θα επηρεάσει μόνο τη Γαλλία, αλλά θα σπείρει ιδέες και ελπίδες σε κάθε γωνιά του πλανήτη, εμπνέοντας και τον Ελληνικό Αγώνα του 1821.

Η πτώση της Βαστίλης δεν ήταν απλώς το τέλος ενός φρουρίου. Ήταν η αρχή ενός νέου κόσμου.

Ο λαός του Παρισιού, αγανακτισμένος από την τυραννία, τις ανισότητες και την πείνα, όρθωσε το ανάστημά του απέναντι στην απόλυτη μοναρχία.

Σήμερα, περισσότερο από δύο αιώνες μετά, η 14η Ιουλίου δεν είναι απλώς μια γιορτή. Είναι υπενθύμιση ότι η ιστορία γράφεται όταν οι λαοί διεκδικούν τη φωνή τους. Μας καλεί να αναλογιστούμε τις δικές μας κοινωνικές ανισότητες, τα δικά μας «φρούρια» εξουσίας, διακρίσεων και σιωπής.

Η ελευθερία δεν είναι ποτέ αυτονόητη. Η ισότητα παραμένει ζητούμενο. Η αδελφότητα, σε έναν κόσμο διχασμένο, είναι αναγκαία όσο ποτέ. Στο πρόσωπο εκείνων που στάθηκαν έξω από τη Βαστίλη το 1789, μπορούμε να δούμε τον αγώνα κάθε ανθρώπου που ζητά δικαιοσύνη, αξιοπρέπεια, δημοκρατία.

Η ελευθερία δεν είναι ποτέ αυτονόητη. Η ισότητα παραμένει ζητούμενο. Η αδελφότητα και η ισότητα, σε έναν κόσμο διχασμένο, είναι αναγκαία όσο ποτέ.

Σε κάθε εποχή υπάρχει μια «Βαστίλη».

Και σε κάθε κοινωνία, μια σπίθα που ζητά δικαιοσύνη.

Η ελευθερία κατακτιέται. Δεν χαρίζεται.