Σκηνοθεσίες

Γράφει ο Λευτέρης Κουσούλης* / tovima.gr

Αν δεχθούμε την κρατούσα εικόνα των ημερών, η επικοινωνία είναι το κλειδί των πραγμάτων και ο εύκολος δρόμος προς την επικράτηση και την πολιτική κυριαρχία. Συχνά η πλάνη εμφανίζεται με ελκυστικό ένδυμα και κερδίζει τις εντυπώσεις. Τα κοινωνικά δίκτυα και οι ποικίλες εφαρμογές τους – είμαι χρήστης τους – έχουν διαμορφώσει την πεποίθηση ότι εύκολα πλέον όλα μπορούν να τεθούν υπό την επιρροή τους. Ο εμπνευσμένος χρήστης έχει τον κόσμο στα χέρια του.

Στο περιβάλλον αυτής της αντίληψης τα παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας υποχωρούν ως προς την βαρύτητά τους, την ίδια ώρα που οι δυνατότητες άμεσης μετάδοσης λόγου και εικόνας δεν έχουν προηγούμενο. Δεν έχει σημασία ότι ο πληθωρισμός των μηνυμάτων που ταυτόχρονα εκπέμπονται υπονομεύει την προσδοκία του αποτελέσματος. Η ίδια η δημόσια πράξη επικοινωνίας προκαλεί ικανοποίηση στο άτομο – πομπό, έχει την εντύπωση ότι συμμετέχει καθοριστικά στην εξέλιξη των πραγμάτων, κάτι που μπορεί και στιγμιαία να συμβεί.

Η περίπτωση του κ. Κασελάκη δυνάμωσε την πεποίθηση των πολλών, ότι όλα είναι επικοινωνία, ότι ό ίδιος είναι «προϊόν» των social media, ότι το διαδίκτυο τον ανέδειξε αρχηγό. Πολύ απλό για να είναι αληθινό. Αγνοείται ότι εκεί που αναπτύσσεται μια πολιτική προσπάθεια, ταυτόχρονα οργανώνεται και μια επικοινωνία. Από τα πρώτα βήματα αυτό αποτελεί τη φύση των πραγμάτων. Πολιτική και επικοινωνία είναι αδιαίρετες έννοιες.

Κάθε εποχή έχει στη διάθεσή της τα δικά της μέσα επικοινωνίας. Πρώτα ο λόγος. Μαζί με την εικόνα. Την εικόνα του ομιλούντος. Στην διαδρομή η εξέλιξη της τεχνικής μας εφοδιάζει εντυπωσιακά, βιβλίο, εφημερίδα, ραδιόφωνο, τηλεόραση, διαδίκτυο. Ένα θαύμα δυνατοτήτων στα χέρια του δημόσιου προσώπου. Τόσο που συχνά η εξουσία θέλει να τα ελέγξει για να μονοπωλήσει τον λόγο. Αρκούν τα μέσα; Ποτέ δεν αρκούν τα μέσα. Είναι απλώς μέσα.

Η πολιτική συνθήκη, η ήδη διαμορφωμένη συνθήκη, είναι αυτή που καθορίζει την εν δυνάμει τροπή των πραγμάτων.Στο έδαφός της σχεδιάζονται σκηνοθεσίες δημόσιας παρουσίας και στρατηγικές πολιτικής κυριαρχίας. Χωρίς μια πρόσφορη σε αξιοποίηση συνθήκη, χωρίς δηλαδή ένα υπόστρωμα κοινωνικοπολιτικό που έχει ήδη μπει στην αναζήτηση της αλλαγής του, χωρίς μια επιρροή σε άτακτη υποχώρηση, ούτε η πιο ευρηματική σκηνοθεσία ούτε η πιο επεξεργασμένη στρατηγική μπορεί να έχουν αποτέλεσμα.

Είναι ανθρώπινο το εντυπωσιακό να κερδίζει εις βάρος αυτού που στο υπέδαφος συντελείται ή έχει ήδη συντελεστεί. Αυτές τις μέρες του προεκλογικού αγώνα των σημερινών τοπικών εκλογών, εμπνευσμένα βιντεάκια , με αυθόρμητους σκηνοθέτες, με χιλιάδες επισκέπτες και θαυμαστές, με ικανοποιημένους για την τέχνη τους ηθοποιούς - υποψηφίους, μπορεί να μην έχουν το αποτέλεσμα της φαντασίας, ότι αρκεί η επικοινωνία για μια πολιτική νίκη. Το σημειώνω για να μην απογοητευθούν. Ώστε πολιτικά να οργανωθεί στο μέλλον η νέα σκηνοθεσία τους.

(*)Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.