Κοίτα με

Γράφει η Ελεάννα Βλαστού / kathimerini.gr

Ξεκίνησε εδώ και δύο μήνες μια καμπάνια στα μέσα μαζικής μεταφοράς της πόλης για να αποτραπεί ο σεξουαλικός εκφοβισμός γυναικών και κοριτσιών. Μέσα στα βαγόνια, όταν σήκωνα το βλέμμα, εκεί όπου συνήθως έβρισκα ένα ποίημα τώρα βρίσκω πόστερ για το πιάσιμο, τα τρίψιμο, την επίδειξη γεννητικών οργάνων, τη λήψη φωτογραφιών κάτω από το γυναικείο ρούχο, για την ανάρμοστη σωματική και λεκτική συμπεριφορά. Oλοι προφανώς συμφωνούμε. Χωρίς να πιστεύω ότι τα πόστερ μπορούν να αναχαιτίσουν ή να αποτρέψουν αντίστοιχες συμπεριφορές στο μέλλον. Κάποιος που προβαίνει σε τέτοιες πράξεις έχει ήδη την ιδέα στο κεφάλι του, είναι προαποφασισμένο από την ψυχική και τη διανοητική του κατάσταση. Κανείς δεν αποφασίζει εν θερμώ να πιάσει, να τρίψει ή να κατεβάσει το παντελόνι του σε δημόσιο χώρο. Τα πόστερ δεν θα του αλλάξουν τη συμπεριφορά και οι υπόλοιποι γνωρίζουμε ήδη τι απαγορεύεται και τι θεωρείται παραβατικό. Το μόνο που σίγουρα κάνουν οι αφίσες είναι να προσβάλλουν την πλειονότητα του ανδρικού πληθυσμού της πόλης. Γιατί δεν είναι όλοι οι άντρες που «κάνουν πράγματα», ανάρμοστα και βίαια. Φαντάζομαι πως ο δήμαρχος παίζει το χαρτί που λέγεται τοξική αρρενωπότητα. Θα πατάξει το σύστημα που ευθύνεται! Αυτό που έχει εξαπολύσει τους ανώμαλους πράκτορες και τα διαταραγμένα του μίνιονς να επιδειχτούν θωπεύοντας και φωτογραφίζοντας στους διαδρόμους, στις κυλιόμενες σκάλες, στις σήραγγες, στις αποβάθρες, στα βαγόνια και στα λεωφορεία! Είναι γελοίο.

Ενα από τα πόστερ, όμως, μου τράβηξε τόσο την προσοχή που το διάβασα τρεις φορές, με την προσοχή που θα έδινα στην κατανόηση κειμένου, για να βεβαιωθώ ότι αντιλαμβάνομαι καλά ό,τι είναι γραμμένο. «Το αδιάκριτο κοίταγμα σεξουαλικής φύσεως είναι παρενόχληση και δεν είναι ανεκτό. Εάν το δείτε ή το βιώσετε αποταθείτε… ή καλέστε την αστυνομία». Είναι στην ανθρώπινη φύση να κοιτούμε ανθρώπους και πράγματα. Πόσα δευτερόλεπτα διαφοροποιούν ένα κοίταγμα από ένα άλλο; Και ποιος μετράει τον χρόνο; Ενα βλέμμα όσο ανυποχώρητα και επίμονα κι αν σταθεί παραμένει πάντα παροδικό και περαστικό. Είναι στη φύση του ματιού να είναι απείθαρχο και ανήσυχο. Καθόλου δεν πιστεύω στις συνωμοσίες, αλλά κατέληξα ότι ίσως εδώ πρόκειται περί μηχανορραφίας που θέλει να κρατάει μακριά τους ανθρώπους με ένα πόστερ αναρτημένο σε 6.709 σημεία, ξοδεύοντας 39.488 λίρες. Μονάχα για τον προληπτικό σοβαρότατο λόγο του ματιάσματος το δέχομαι. Ενα παρείσακτο βλέμμα ελάχιστες γυναίκες το υπολογίζουν ως παραπτωματική συμπεριφορά. Επιπλέον, ένα αδιάλλακτο βλέμμα δυσάρεστο για κάποιους ίσως είναι μια ευχάριστη πρόσκληση ή έρωτας με την πρώτη ματιά για κάποιους άλλους. Η ματιά όπως ένα κείμενο έχει να κάνει με την οπτική γωνία και με τα συμφραζόμενα. Εάν ενταχθεί το κοίταγμα στην παραβατική συμπεριφορά, το κόστος θα είναι μεγαλύτερο από το κέρδος. Το άβολο δεν είναι κακοποιητικό, αλλιώς δεν θα έπρεπε να συναναστρεφόμαστε. Καθόλου και ποτέ. Χρειαζόμαστε παραπάνω αυτήν την εποχή τη διαδραστικότητα και την κατάρριψη των εντάσεων μεταξύ των φύλων για να διαπλεύσουμε παρέα. Είναι ένα στοίχημα για όλους να προσπαθούμε να ζούμε όσο πιο ρεαλιστικά και ειλικρινά γίνεται. Η καθημερινότητά μας –κατά βάση πεζότατη– γίνεται ενδιαφέρουσα ακριβώς επειδή η ζωή είναι παραγεμισμένη με καταστάσεις και βλέμματα που στέκουν ανοιχτά σε ερμηνείες. Ρωτήστε οποιαδήποτε γυναίκα, οποιασδήποτε ηλικίας, αν την ενοχλεί περισσότερο ένα βλέμμα πάνω της ή ένα βλέμμα που εκκρεμεί ως ανταπόκριση στο στιγμιαίο δικό της που ποτέ δεν καταφτάνει;

Εχω την αίσθηση ότι όσοι παίρνουν αποφάσεις για την πόλη δεν γνωρίζουν τον τόπο. Εάν υπάρχει κάτι που λείπει στο Λονδίνο, είναι το κοίταγμα. Ακόμη κι αν επιζητήσεις να σε κοιτάξουν, δεν θα τα καταφέρεις. Είτε ντυθείς Σπάιντερμαν μια Τρίτη πρωί είτε κάνεις τζόγκινγκ στο Χάιντ Παρκ αλειμμένη με ροζ μάσκα προσώπου. Σας το εγγυώμαι. Στο Λονδίνο σε πιάνουν οι κάμερες τριακόσιες φορές την ημέρα κατά μέσον όρο. Θα ήταν υπεραρκετές αυτές οι ματιές αν η καταγραφή δεν ήταν ηλεκτρονική. Στην πραγματικότητα, υπάρχει μια άρνηση κοιτάγματος στην καθημερινότητα. Δεν είναι ότι σε κοιτούν και δεν εστιάζουν, είναι ότι το βλέμμα αρνείται να συναντήσει το βλέμμα του συνανθρώπου. Πρόκειται περί του φαινομένου της άρνησης· βλέπω αλλά δεν θέλω να δω. Η δυσκολία έγκειται στην προσέλκυση των βλεμμάτων και ο μόνος τρόπος για να εισπραχθούν είναι να είστε θαμώνας εκεί όπου συχνάζει η ηπειρωτική Ευρώπη ή να πάτε κοντά σε οικοδομές. Οσοι βρίσκονται στις σκαλωσιές είναι πολύ περιποιητικοί στα παλιού τύπου σφυρίγματα και στις φιλοφρονήσεις έστω κι αν είναι στη γλώσσα τους.

Οταν διάβασα ότι το κοίταγμα δεν είναι απλώς ύποπτο αλλά και ποινικοποιήσιμο και κάποιος θα περάσει είκοσι δύο μήνες στη φυλακή, φοβήθηκα, αναγνώστες, ότι θα ξεσκεπαστώ και ότι ίσως αυτό θα είναι το τέλος της στήλης. Μπορεί οι πολίτες να παίρνουν τα ΜΜΜ για καθαρά πρακτικούς λόγους, εγώ πάλι χρησιμοποιώ τα μέσα συχνά αποκλειστικά για ηδονοβλεπτικούς λόγους. Η περιέργειά μου υπερισχύει των καλών τρόπων και, ως γνωστόν, ουδείς υποκριτής με τις απολαύσεις του. Παίρνω μεγάλη ευχαρίστηση στο να παρατηρώ ανθρώπους και το τιουμπ παρέχει καταπληκτικές ευκαιρίες. Οι περισσότεροι επιβάτες διαβάζουν κάποιο έντυπο ή ασχολούνται με το περιεχόμενο του κινητού τους και έτσι μπορώ απρόσκοπτα να περιεργαστώ την υφή του δέρματος, τη διάπλαση των αυτιών, τη σύνθεση της τρίχας και του σακακιού, την τσάκιση του παντελονιού, τον σελιδοδείκτη που προεξέχει, τη φθορά της τσάντας. Ποτέ δεν με επέπληξε κάποιος, ούτε βρέθηκα στη δύσκολη θέση να αποκρούσω σε δευτερόλεπτα τη ματιά μου προσποιούμενη την αφηρημένη. Ισα ίσα έλαβα πολύ ωραία χαμόγελα.

Χθες όμως την πάτησα· είδα μια άδεια θέση δίπλα από έναν μεσήλικα γραβατωμένο. Είχε τον χαρτοφύλακα ανάμεσα στα πόδια του, κοίταζε αυστηρά τον υπολογιστή και έτρωγε αμύγδαλα. Βολεύτηκα στη θέση με πρόθεση να κοιτάξω ό,τι κοιτάει, σχεδόν βεβαία ότι θα αντικρίσω δικόγραφα. Ηταν απορροφημένος, όμως, από σώματα σε συνουσία. Ομολογώ ότι το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα είναι αν αυτό είναι το σνακ πριν από το κυρίως γεύμα. Επιτρέπεται το πορνό σε δημόσιους χώρους; Αυτή του η συνήθεια τον κατατάσσει στους ανώμαλους; Οχι. Τον κατατάσσει στους αξιολύπητους; Ναι. Θα μπορούσε να περιμένει είκοσι ή και σαράντα λεπτά μέχρι να φτάσει σπίτι του. «Κλείστε το, φίλοι, ξεπερνάτε τα όρια, εδώ το πορνό δεν είναι Ο.Κ.». Αυτό θα ήταν ένα χρήσιμο πόστερ. Είμαστε άνθρωποι, με τα ζωώδη ένστικτά μας και με μια λεπτή επίστρωση ποίησης. Παρότι η ποίηση έχει εκδιωχθεί από τους συρμούς.

* Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και ζει στο Λονδίνο.

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις