Η νομοθεσία για την πρόσβαση όλων των πολιτών στην παραλία 

Γράφει ο Χρήστος Ηλ . Τσίχλης*

Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ελλάδος, οι αιγιαλοί και οι παραλίες είναι δημόσια αγαθά, εκτός συναλλαγής και κοινόχρηστα. Η παραλία και ο αιγιαλός αποτελούν κατ’ απόλυτο τρόπο κοινόχρηστα,είναι κοινά αγαθά, που ανήκουν στους πάντες. Δεν μπορούν κατά καμία έννοια να είναι ιδιωτικά, ανήκουν κατά κυριότητα στο Δημόσιο. Αρα δεν επιτρέπονται ούτε περιφράξεις μέχρι το κύμα ούτε και άλλες μέθοδοι παρεμπόδισης της εισόδου. Οι παραλίες δεν αποτελούν καν κρατική ιδιοκτησία. Το κράτος έχει ευθύνη να τις προστατεύει και να τις διαχειρίζεται, με κύριο αντικείμενο την ακώλυτη πρόσβαση και την κοινή χρήση τους.

Ο Αστικός Κώδικας περιλαμβάνει με εξαιρετική σαφήνεια τα πράγματα κοινής χρήσεως.

Ο Αστικός Κώδικας αναφέρει «ιδίως τα νερά με ελεύθερη και αέναη ροή, οι δρόμοι, οι πλατείες, οι αιγιαλοί, τα λιμάνια και οι όρμοι, οι όχθες πλευσίμων ποταμών, οι μεγάλες λίμνες και οι όχθες τους. Σε άλλο σημείο ξεκαθαρίζει ότι εκτός συναλλαγής τίθεται «και κάθε άλλο πράγμα, μη καταριθμούμενο μεν σε αυτό, υπηρετούν όμως την κοινή χρήση, οία είναι και η παραλία». Αρα, αιγιαλοί και παραλίες είναι απολύτως δεσμευμένες για κοινή δημόσια χρήση και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εμποδίζεται η ελεύθερη πρόσβαση του καθενός σε αυτές.

Αιγιαλός είναι «η ζώνη ξηράς που βρέχεται από τη θάλασσα κατά τις μεγαλύτερες και συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων της». Θεωρείται ουσιώδες στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας, που προστατεύεται από την πολιτεία η οποία το διαχειρίζεται σύμφωνα με τη φύση του και τον κοινόχρηστο χαρακτήρα του. Παραλία είναι η ζώνη της ξηράς που ξεκινά από τον αιγιαλό και «συνδέει» την ξηρά με τη θάλασσα. Το πλάτος της καθορίζεται (από το κράτος) σε τουλάχιστον 30 και μέχρι 50 μέτρα από τη γραμμή του αιγιαλού, ενώ επιτρέπεται να είναι μικρότερο ανάλογα με τα γεωμορφολογικά στοιχεία κάθε ακτής και φυσικά, το δομημένο περιβάλλον . Η ανάπτυξη των ομπρελών, ξαπλωστρών και των θαλάσσιων μέσων αναψυχής μπορεί να καλύπτει μέχρι το 60% του παραχωρούμενου χώρου.

Ακόμη, πρέπει να εξασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση του κοινού κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα.

Επιπρόσθετα, πρέπει να υπάρχει ελεύθερη ζώνη από την ακτογραμμή πλάτους τουλάχιστον πέντε μέτρων. Η κάλυψη δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% του παραχωρούμενου χώρου. Παράλληλα στη νομοθεσία υπάρχει υποχρεωτική σήμανση όπου αναφέρεται πως ο παραχωρησιούχος είναι υποχρεωμένος να αναρτά σε εμφανές σημείο πινακίδα συγκεκριμένων διαστάσεων με το σχέδιο και τη φωτογραφία του παραχωρούμενου χώρου, ώστε να γίνεται εύκολα αντιληπτή η ενδεχόμενη παραβίαση των ορίων της παραχώρησης.

Η νομοθεσία για τα ζητήματα αυτά υπάρχει αλλά δυστυχώς, όπως φαίνεται, δεν εφαρμόζεται.

Η «Ένωσης Καταναλωτών - Η Ποιότητα Της Ζωής» παρέχει μια σειρά από οδηγίες και συμβουλές σχετικά με το τι ισχύει για τις οργανωμένες παραλίες και τι πρέπει να προσέξουν οι καταναλωτές.

• Όλες οι παραλίες είναι κοινόχρηστου χαρακτήρα και επιτρέπεται η ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών.
• Στις οργανωμένες παραλίες, θα πρέπει να προβλέπεται ελεύθερος χώρος και για τους υπόλοιπους λουόμενους.
• Η χρέωση για τη χρήση ομπρέλας και ξαπλώστρας θα πρέπει να είναι αναρτημένη σε τιμοκατάλογο σε εμφανές σημείο. Θα πρέπει να εκδίδεται απόδειξη παροχής υπηρεσιών.
• Όσες παραλίες έχουν αντίτιμο εισόδου, είναι υποχρεωμένες να έχουν ικανό αριθμό ναυαγοσωστών, κατά τους μήνες Ιούνιο - Αύγουστο και ώρες 10:30-17:30.
• Στις οργανωμένες εγκαταστάσεις, πρέπει να υπάρχει επισήμανση με ευδιάκριτους πλωτούς σημαντήρες των ορίων, που μπορούν να φτάνουν οι λουόμενοι.
• Στις παραλίες με εγκαταστάσεις θαλάσσιων μέσων αναψυχής, είναι υποχρεωτικό να υπάρχει διάδρομος μέσα στη θάλασσα, πλάτους 7 έως 15 μέτρων και μήκους σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.
• Απαγορεύονται τα θαλάσσια μέσα αναψυχής (σκι, αλεξίπτωτο, έλκηθρο, κλπ.) και τα θαλάσσια μοτοποδήλατα (jet ski, surf jet, sea beetle, sea bike) σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων από τους σημαντήρες.
• Η κυκλοφορία των παραπάνω θαλάσσιων μέσων απαγορεύεται τους μήνες Ιούνιο με Σεπτέμβριο μεταξύ των ωρών 14:00 και 17:00.
• Τα wind surf πρέπει να κινούνται έξω από τους σημαντήρες ή 200 μέτρα από το σύνηθες σημείο των κολυμβητών.

Ο νόμος 4607/2019 περιλαμβάνει και αρκετές διατάξεις γύρω από τους όρους και τη διαδικασία μίσθωσης αιγιαλών και παραλιών σε όλη τη χώρα. Κάθε επιχείρηση που γειτνιάζει με παραλία ,οφείλει να διατηρεί ελεύθερη την πρόσβαση των λουομένων (αν δεν υπάρχει άλλη πρόσβαση) μέσω των εγκαταστάσεών της. Αν με κάποιο τρόπο μια επιχείρηση προσπαθεί να παρεμποδίσει την πρόσβαση των πολιτών στην παραλία (με αποτρεπτικές πινακίδες, περιφράξεις ή φύλαξη) οι πολίτες πρέπει να απευθύνονται στην αστυνομία. Μοναδική εξαίρεση, οι λιγοστές οργανωμένες πλαζ για τις οποίες έχει θεσπιστεί εισιτήριο.

Ο γενικός κανόνας είναι ότι επιτρέπεται η παραχώρηση της «απλής» χρήσης , αλλά όχι η κατασκευή μονίμων εγκαταστάσεων. Η απλή χρήση περιλαμβάνει τα γνωστά ομπρελοκαθίσματα, πλωτές εξέδρες για θαλάσσια σπορ, φουσκωτές «παιδικές χαρές». Σε κάθε περίπτωση, η παραχώρηση (που γίνεται έναντι τιμήματος) δεν πρέπει να επηρεάζει τον κοινόχρηστο χαρακτήρα τους. Η παραχώρηση πραγματοποιείται είτε απευθείας από το υπουργείο Οικονομικών ή από τον δήμο.

Το εμβαδόν των παραχωρήσεων μειώθηκε στα 300 τ.μ., ενώ θα πρέπει να φθάνει έως το 60% της παραλίας, χωρίς όμως να περιλαμβάνεται τυχόν δυσπρόσιτο κομμάτι της. Η παραχώρηση αυτή μειώνεται στο μισό (30%) στις ακτές σε περιοχές Natura 2000. Επίσης, δεν επιτρέπεται η μίσθωση χώρων σε πολύ μικρές παραλίες (έως 150 τ.μ.). Θα πρέπει να τοποθετείται δίπλα σε κάθε παραχώρηση πινακίδα με το σχέδιο του παραχωρούμενου χώρου, ώστε να γίνεται εύκολα αντιληπτή τυχόν υπέρβασή του. Οσον αφορά το παραχωρημένο κομμάτι, η κάλυψή του (με έπιπλα παραλίας) δεν θα πρέπει να καταλαμβάνει πάνω από 50% του χώρου και να μεσολαβεί ένα μέτρο ανάμεσα στις ξαπλώστρες.

Ο γενικός κανόνας είναι ότι τα σκάφη δεν μπορούν να πλησιάζουν σε απόσταση μικρότερη των 200 μέτρων από την ακτή όταν υπάρχουν λουόμενοι. Σε πολλές περιοχές το λιμεναρχείο ορίζει ειδικούς κανόνες για κάθε παραλία και ορίζει την περιοχή με σημαδούρες.

Οι καντίνες μπορούν να καταλάβουν μέχρι 15 τ.μ. Πρέπει να λειτουργούν με άδεια και να πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές. Δεν επιτρέπεται να έχουν ηχεία και πρέπει να απέχουν 100 μέτρα από τις παραθαλάσσιες επιχειρήσεις (λ.χ. κέντρα αναψυχής, ξενοδοχεία).

Απαγορεύεται η τοποθέτηση ηχητικών συστημάτων στον δημόσιο χώρο. Στις περιπτώσεις παραθαλάσσιων επιχειρήσεων, η παραγόμενη στάθμη θορύβου δεν πρέπει να ξεπερνά τα 50 ντεσιμπέλ.

Ο φωτισμός πρέπει να είναι χαμηλός και περιορισμένος, στο απολύτως αναγκαίο για λόγους ασφαλείας και καθοδήγησης.

Ισχύουν αυστηρότεροι περιορισμοί για τις περιοχές natura. Για παράδειγμα, απαγορεύεται η ισοπέδωση των αμμοθινών και πρέπει να ελαχιστοποιείται η όχληση. Οι όροι γίνονται αυστηρότεροι για τις παραλίες ωοτοκίας της καρέτα καρέτα.

Αιγιαλός είναι η ζώνη της ξηράς, που βρέχεται από τη θάλασσα από τις μεγαλύτερες και συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων της. Είναι ουσιώδες στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος της Ελλάδας.

Παραλία είναι η ζώνη ξηράς που προστίθεται στον αιγιαλό, καθορίζεται σε πλάτος μέχρι και πενήντα (50) μέτρα από την οριογραμμή του αιγιαλού -προς εξυπηρέτηση της επικοινωνίας της ξηράς με τη θάλασσα και αντίστροφα.

Βάσει νόμου , όλες οι παραλίες της Ελλάδος (των 16.000 χιλιομέτρων ακτογραμμής) είναι κοινόχρηστος χώρος και είναι δημόσιο αγαθό που πρέπει να μπορείς να απολαμβάνεις δωρεάν.

(*) Δικηγόρος Αθηνών - Συνταγματολόγος

Ακολουθήστε το notospress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις